"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

1-chizma-“O`zbekiston paxta tozalash zavodi” OAJning tashkiliy 

strukturasi 

Zavodga xom ashyo va materiallar yetkazib beruvchilar , bular: 

-

 

Yaypan paxta tayyorlov maskani; 

-

 

Qudash paxta tayyorlov maskani; 

-

 

Navbaxor paxta tayyorlov maskani; 

-

 

Qo‘qon paxta tayyorlov maskani; 

Zavodga 2ta tuman fermerlari paxta xom ashyosini yetkazib beradi. 

-

 

Ozbekiston tumani 

-

 

Furqat tumani 

---

Korxona  mulki  asosiy  fondlar  va  aylanma  mablag‗lar  hamda  korxona 

balansidagi boshqa moddiy zahiralardan tashkil topadi. Korxona mol - mulkini:  

-

 

ta‘sis etuvchilarning pul va moddiy badallari; 

-

 

mahsulot,  ishlar,  xizmatlarni  sotishdan  va  xo‗jalik  faoliyatining  boshqa 

turlaridan olingan daromadlar; 

-

 

qimmatli qog‗ozlardan olingan daromadlar; 

-

 

bank va boshqa qarz beruvchilarning kreditlari; 

-

 

kapital mablag‗ va byudjet dotatsiyalari; 

-

 

tashkilotlar,  korxonalar  va  fuqarolarning  xayriya  maqsadlarida  bergan 

badallari; 

-

 

meros  tariqasida,  ayirboshlash  va  sovg‗a  qilish  yo‗li  bilan  oladigan 

daromadlari  hamda  O‗zbekiston  Respublikasi  qonun  hujjatlarida 

taqiqlanmagan mablag‗lar tashkil etadi.  

Har  bir  korxonada  mavjud  bo‘lgani  kabi,  zavodda  ham  asosiy  vositalar 

mavjud bo‘lib, ularning xisobi, asosiy vositalar xarakati xisobot shaklida yuritiladi. 

Zavodda  ishlab  chiqarish  texnologiyasi  judayam  oddiy  bo‘lib.  Bunda 

quyidagi texnikalardan foydalaniladi; 

-

 

Djin 4DP-130; 

-

 

Linter 5LP 

Zavodda  djinlar  soni  2ta,  linterlar  soni  10tani  tashkil  etib  ularning  ishlab 

chiqarish quvvati bir yilda  tonna atrofida, ishlab chiqarish davomiyligi esa 221kun. 

Uskunalar unumdorligi: 

-

 

Djinlar 1.5 t  ∕ s 

-

 

Linterlar 0.5  t  ∕ s 

Ishlab  chiqarish  quvvatidan  foydalanishni  xarakterlovchi  ko‘rsatkichlar 

tavsifi va ularni aniqlash uslubiyatidan so‘ng, korxona ishlab chiqarish quvvatlaridan  

foydalanish  darajasi  o‘rganiladi.  Korxona  ishlab  chiqarish  quvvati  deganda  

erishilgan  yoki  mo‘ljallangan  texnika  darajasi,  korxona  texnologiyasi,  ishlab 

---

chiqarishni  tashkil  etish  natijasida  ishlab  chiqarilgan  eng  ko‘p  mahsulot  miqdori 

tushuniladi.

 

 

Korxonaning  Ishlab  chiqarish  quvvatlaridan  foydalanish  darajasiga 

umumiy baho beramiz. 

 Hisob kitoblar uchun quyidagi formuladan foydalanamiz: 

 

 

 

 

 

Q = 

I * J 

       (11) 

bunda  

P – yakuniy mahsulot chiqaruvchi jixozlar soni; 

U – 1 jixozning soatlik unumdorligi; 

F – jihozning 1 yildagi ishlash soatlari soni; 

K

i*j 

– ishlayotgan jihozlar koeffitsienti, 0,95. 

 

Korxonaning  yakuniy  mahsulot  ishlab  chiqaruvchi  jihozlarini    DP30 

rusumli arrali jinlar tashkil etadi. Ularning soni 2 ta bo‘lib, hammasi ishlamoqda. 

Mashinaning o‘rtacha unumdorligi 1.5 t/soatni tashkil etadi.  

Jihozning 1 yildagi ishlash soatlarini quyidagicha aniqlaymiz: 

 

 

 

F = S * K

sm 

 * N

k,

     (12) 

bunda 

S – ish smenasining davomiyligi  

S = 

 

8 

 K

sm

  - smena koeffitsienti  

K

sm

 = 2,75  

N

k

 – ish kunlari soni, N

k

 = 

 

207 kun  

F  = 

 

8 * 2,75 * 207 = 4554 

 

Endi korxonaning yillik quvvatini topamiz: 

K = 2 * 1,5 * 4862 * 0.95= 13662 tonna 

Demak,  korxona  yiliga  13662  tonna  tola  ishlab  chiqarish  quvvatiga  ega 

ekan. 

---

Taxlilni    korxonada  ishlab  chiqarish  quvvatidan  foydalanish  darajasini 

tahlil etishda davom ettiramiz.. 

Bu ko‘rsatkich aniqlanadi: 

K

iq 

 =         (13) 

bunda  

V – haqiqatda yoki reja bo‘yicha ishlab chiqarilgan mahsulot; 

Q – ishlab chiqarish quvvati. 

K

iq 

 = 

   = 91% 

Tahlil uchun quyidagi jadvaldan foydalanamiz: 

 1 - Jadval