Ishlab chiqarish xonalarida mexanik havo almashtirish qurilmasi parametrlarini hisoblash

10-AMALIY MASHG‘ULOT
ISHLAB CHIQARISH XONALARIDA MEXANIK HAVO ALMASHTIRISH QURILMASI PARAMETRLARINI HISOBLASH


Mashg‘ulotning maqsadi: Ishlab chiqarish xonalarida mexanik havo almashlirishga qo‘yilgan talablar bilan tanishish va havo almashtirishn qurimasining parametrlarini hisoblash bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar hosil qilish.
Havo muhitining tozaligi, yong‘in xavfsizligi, shuningdek binolardagi mikroiqlim sharoitlarini sanitar – gigienik jihatdan o‘z me’yorida tutib turish uchun ishchi binolardagi hosil bo‘ladigan zararli moddalarni tashqariga chiqarib tashlash, ishlab chiqarish jarayonlarida hosil bo‘ladi-gan ortiqcha issiq havo haroratini pasaytirish maqsadida shamollatish tizimlaridan foydalaniladi. Sababi, zararli moddalardan tashqari, ayniqsa kimyoviy va metall ishlab chiqarish korxonalarida qo‘llaniladigan turli xil reaktorlar, pechlar, mashina-mexanizmlar, isitish asboblari va ishlov berialayotgan materiallar yuzalaridan tarqaladigan issiqlik nurlari ham binolardagi havo haroratini oshirishga olib keladi.
Amaliyotda binodan faqat zaharli moddalar va ortiqcha issiqlik bo‘lgan havoni so‘ruvchi ventilyatorlar, binoga toza havoni haydovchi va bir vaqtning o‘zida havoni so‘rish – haydash ventilyatsion qurilmalari ishlatiladi.
Masala Bino shamollatish tizimisi uchun P_max 70 Pa dan ortiq bo‘lmagan bosim xosil qiluvchi ventilyator mavjud. Xavoni so‘rilayotgan truboprovod diametri doimiy bo‘lib, xar bir metr trubaga qarshilik 7 Pa ortib boryapti. Ventilyator truba uzunligi noma’lum bo‘lgan so‘rish va xaydash trubalariga ulangan, ventilyatorga kirishda vakuummetr P_s-32 Pa, chiqishda esa monometr ortiqcha bosim P_x–24 Pa ni ko‘rsatmoqda. Trubadagi havoning tezligi ω - 3 m/s ga teng. Zichligi 1,2 kg/m³. Xaydash trubasini qancha masofaga uzaytirish mumkin? Xaydash trubasini maksimal uzaytirish mumkin bo‘lgan uzunligini aniqlash lozim.
Yechish
Ventilyator bosimini xisoblash formulasini ko‘rib chiqamiz
P = (P_x+(ω_x²∙ρ)/2) – (P_s+(ω_s²∙ρ)/2) (25)
Bu yerda ω_s i ω_x –so‘rish va xaydash trubalaridagi tezlik. Diametr bir xil bo‘lganligi sababli tezlikni teng deb olsak quyidagiga ega bo‘lamiz:
P = P_x – P_s = 24 - (-32) = 56 Pa
Bundan ko‘rinib turibdiki, bunday sharaitda ventilyatorimizning bosim zaxirasi 70-56 = 14 Pa tashkil qiladi.
Ventilyator trubasini uzaytirish undagi qarshilik oshishiga olib keladi. Demak xar 1 metriga 7 Pa oshsa:
14/7 = 2 m
Xaydash trubasini 2 metrga uzaytirish mumkinligini xisoblab olamiz.