Ishlab chiqarish xarajatlari hisobi

Ishlab chiqarish xarajatlari hisobi
Ishlab chikqarish xarajatlarini hisobga olishning bir nechta metodi mavjud. Metod xarajatlarni baholash usuli
(haqiqiy, normativ yoki rejali tannarx), ishlab chiqarilayotgan mahsulot nomenklaturasi, ishlab chiqarish xususiyati,
tugallanmagan qurilishning mavjudligi, ishlab chiqarish siklining davomiyligi va boshqa omillarga qarab
tanlanadi.
ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI HISOBINING ASOSIY METODLARI
Metod
Taesifi
Xisobot davridagi barcha ishlab chikarish xarajatlari ishlab chikarilgan mahsulot tannarxiga kiritiladi.
Mahsulot birligi tannarxi ishlab chikarish xarajatlari summasini ishlab chikarilgan mahsulot birliklari
umumiy soniga bo‘lish yo‘li bilan aniklanadi.
|Bitta turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi hamda yarim tayer mahsulotlarga va tugallanmagan ishlab chikarishga
ega bo‘lmagan korxonalar tomonidan qo‘llaniladi.
Afzalligi- xisob-kitobning oddiyligida.
Kamchiliklari: foydalanilgan resurslar sonini va ularning narxlarini nazorat qilish uchun normativlarning
mavjud emasligi, farklanishlarni tahlil qilib bo‘lmaslik, xarajatlarning fakat hisobot davri so‘ngida
Kisob-kitob kilinishi va b.
Xarajatlar xom ashe, materiallar, mexnat va ishlab chikqarish quvvatidan foydalanishning belgilangan
normalari bo‘yicha xisobga olinadi. Normativlar vakti-vakti bilan taxlil qilinib, joriy sharoitga karab
kayta ko‘rib chiqiladi.
ommaviy va seriyali ishlab chikarish korxonalarida ko‘llaniladi. Avvalgisi bilan solishtirganda ushbu metod
nafaqat qanday xarajatlar qilinganligini, balki norma bo‘yicha qancha bo‘lishi kerakligini ham baholash
imkonini beradi. Buning uchun dastlab mahsulotning har bir turi bo‘yicha normativ kalkulyasiya tuziladi. U
kisobot davri (odatda, oy) boshida amal qiluvchi xarajatlar normalari asosida hisoblanadi. Davr yakunida
ushbu normalardan farklanishlar taxlil qilinadi -ya’ni tejam yoki ortiqcha sarfiyot aniklanadi.
|Afzalligi-xarajatlar ustidan samarali nazorat, haqikiy xarajatlarning normativ xarajatlardan
farklanishi sabablarini taxlil kilish imkoniyati, nafakat hisobot davri yakunida, balki ishlab chikari
karayonida ham operativ chora-tadbirlar ko‘rish imkoniyati va b.
Kamchiliklari: hisob-kitob kiyinlashib boradi, normalar bo‘yicha xarajatlar va ulardan farklanishlar rovat I.
Kisobini tashkil etish zarur
Oddiy
Normativ
Aktivatsiya Windc
Texnologik sikl davomida mahsuloti ketma-ket bir nechta boskichdan (qayta ishlov berishdan) o‘tadigan
korxonalarda qo‘llaniladi. Har bir qayta ishlov berish natijasida oraliq mahsulot (yarim tayer mahsulot)
olinadi, u keyinchalik ishlov berish uchun texnologik zanjir bo‘yicha berilishi yoki chetga sotilishi mumkin.
Tegishincha, qayta ishlov berilishiga qarab, ularning ichida zsa - kalkulyasiya moddalari va mahsulot turlari
Buyicha xarajatlar hisobi yuritiladi. Bevosita xarajatlar- har bitta qayta ishlov berish bo‘yicha, bilvosita
karajatlar esa sex, ishlab chiqarish, umuman korxona bo‘yicha, keyinchalik qabul qilingan bazaga muvofik
taqsimlagan holda hisobga olinadi.
Metodning 2 ta — yarim tayyor mahsulotli va yarim tayyor mahsulotsiz varianti mavjud
YArim tayer mahsulotli - har bir
rldingi qayta ishlov berish mahsuloti
keyingi qayta ishlov berishlar uchun
Arim tayyor mahsulot hisoblanadi yoki
netga sotilishi mumkin. YArim tayyor
mahsulotlarni haqiqiy yoki normativ
Fannarxi bo‘yicha yoxud hisobdagi
narxlari bo‘yicha baholash zarurati
yuzaga keladi. Mahsulot ishlab chiqarish
karajatlari har bitta qayta ishlov
Berish bo‘yicha ortib borgan holda
belgilanadi. YAni so‘nggi qayta ishlov
berish mahsulotining tannarxi butun
tayer mahsulotning tannarxi
Kisoblanadi
Kayta ishlov
Berish
YArim tayyor mahsulotsiz - ishlab chiqarish xarajatlari faqat so‘nggi
kayta ishlov berish bo‘yicha belgilanadi. Bunda har bitta qayta ishlov
Berish bo‘yicha faqat ishlov berish xarajatlari xisobga olinadi.
Tayyor mahsulot tannarxi xom ashyo, materiallarga xarajatlar, barcha
kayta ishlov berishlarning ularga ishlov berishga xarajatlari va
umumishlab chiqarish xarajatlari summasi sifatida belgilanadi.
YAni yarim tayyor mahsulotlar qiymati baholanmay, fakat tayer
mahsulot tannarxi kalkulyasiya qilinadi
Individual, mayda seriyali va tajriba-sinov ishlab chiqarishlarda ko‘llaniladi. Xarajatlar bitta buyum yoki
Bir xil buyumlarning kichik turkumini tayerlashga buyurtmalar buyicha hisobga olinadi. Har bir buyurtmaga
kartochka ochilib, u bajariladigan butun muddat mobaynida buyurtma bo‘yicha barcha xarajatlar hisobga olinadi.
Bezosita xarajatlar har bir buyurtmaga alohida rasmiylashtiriladigan boshlang‘ich xujkatlar asosida
isobga olinadi. Bilvosita xarajatlar korxona qabul qilgan bazaga muvofiq taqsimlash yӱli bilan tannarxga
Kiritiladi.
Buyurtma bajarilayottan davrda xarajatlar tugallanmagan ishlab chiqarish sifatida hidӧbsa opinadi Buyurtmaa
Bajarilgandan keyin kartochka yopiladi va uni bajarishga qilingan xarajatlar hisoblanadi, Bir nechta bir h
Buyumlar tayyorlangan bo‘lsa, xarajatlar summasini buyumlar soniga bo‘lish yo‘li bilan birlik tannarxi
aniklanadi
Buyurtma
razdel Parametrы
2010-«Asosiy ishlab chiqarish»
kuyidagi schetlar kreditidan 2010-schyot debetiga
|2010-schyot krediti kuyidagi schetlar debetiga
2810-« Ombordagi tayer mahsulotlar»
0200-«Acosiy vositalarning zskirishini hisobga oluvchi schyotlar»;
p500-«Nomoddiy aktivlar amortizatsiyasini hisobga oluvchi schyotlar»;
|1000-«Materiallarni hisobga oluvchi schyotlar»;
|1600-«Materiallar qiymatidagi farklarni hisobga oluvchi schetlar»;
2110-«O‘zida ishlab chiqarilgan yarim tayer mahsulotlar»;
2310-«Erdamchi ishlab chiqarish»;
2510-2610-«Ishlab chiqarishdagi yaroksiz mahsulotlar»;
5010-eMol etkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar»;
15500-Sugurta va davlat maqsadli jamg‘armalariga to‘lovlar bo‘yicha qarzni
Kisobga oluvchi schyotlar»;
15710-«Mehnat haqi bo‘yicha xodimlar bilan hisoblashish»;
5990-«Boshka majburiyatlar»
za b.
Saldo 3D tugallanmagan ishlab chiqarish
ASOSIY ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARI HISOBI
Ishlab chiqarilayotgan mahsulotning haqiqiy tannarxi 2010-«Asosiy ishlab chiqarish» schyotida aks ettiriladi. oy davomida
ushbu schyot debeti buyicha kuyidagi texnopogik jarayon taqozo etan bevosita xarajatlar jamlanadi
. maqsulot tayyorlashda bezosita ishtirok etuvchi asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi,
. mahsulotga kiruvchi materiallar qiymati,
. ishlab chiqarish xodimlari mehnatiga haq to‘lash xarajatlari,
. ixtimoiy sugurtaga ajratmalar;
. texnologik maksadlarga yokilg‘i va energiya.
Boshlang‘ich xujkatlarda (limit belgilovchi kartalar, naryadlar, raportlar va b.) xarajatlar yuzaga kelgan joylar, ishlab
chikarilayottan mahsulotlar nomi va tegishli xarajatlar moddalari ko‘rsatiladi.
Kuyidagilar ham 2010-schyotga hisobdan chikariladi:
. erdamchi ishlab chikarishlar xarajatlari - 2310-Erdamchi ishlab chiqarish» schetidan,
. asosiy ishlab chiqarishni boshkarish va unga xizmat ko‘rsatish bilan bog‘liq bilvosita xarajatlar- 2510-aUmumishlab
chiqarish xarajatlari» schyotidan;
- yaroksiz maxsulotdan ko‘rilgan yo‘kotishlar- 2610-eIshlab chiqarishdagi yaroqsiz mahsulotlar schetidan.
2010-schyot krediti bo‘yicha ishlab chiqarilishi yakunlangan mahsupotning hakikiy tannarxi aks ettiriladi. Uning summasi 2010-
schyotdan 2810- Ombordagi tayyor mahsulotlar» schyoti debetiga xisobdan chikariladi.
oy okirida 2010-schetdagi qoldik tugallanmagan ishlab chiqarishning tannarxini ko‘rsatadi.
2010-schetda xarajatlar turlari va ishlab chiqarilaetgan mahsulot turlari bo‘yicha analitik hisob kyuritiladi. Schetlarning
aloxida tizimida xarajatlarni guruxlash va kalkulyasion xisob yuritish mumkin. O‘z ishlab chikarishingiz, boshkaruv
tuzilmasi va uni tashkil etish xususiyatlaridan kelib chikib, uning tarkibi va undan foydalanish uspubiyatini mustakil
raviщda belgilang.
Analitik xisob yuritish uchun alohida schyotlar tizimi ko‘llanilmayotgan bo‘lsa, uni korxona bo‘linmalari (sexlari, Uchastkalari owS
va xk) bo‘yicha yuritish mumkin.
AK
CHtobы aktivirovat Wino