Ishlab chiqarish va xarajatlar o‘zgarmas xarajat

O’rtacha umumiy xarajat deb, o’rtacha o’zgarmas va o’rtacha o’zgaruvchan xarajatlar yig’indisiga aytiladi va u quyidagi formula orqali aniqlanadi:
ATC = AFC + AVC = . (4)
O‘rtacha umumiy xarajatni umumiy xarajatning ishlab chiqarilgan
mahsulot hajmiga nisbati ko‘rinishida ham aniqlash mumkin, ya’ni
ATC = . (5)
Marjinal (limit) xarajat deb, ishlab chiqariladigan mahsulot miqdorini kichik ∆Q miqdorga oshirganda umumiy xarajat TC ning oshgan qiymati ∆TC ni belgilovchi songa aytiladi. Marjinal xarajat MC (Marginal cost) bilan belgilanadi va quyidagi tenglik yordamida aniqlanadi:
MC = = = + .
Bu yerda = 0 bo‘lganligi sababli
MC = . (6)
bo‘ladi. Demak, marjinal umumiy xarajat marjinal o‘zgaruvchan
xarajatga teng bo‘lar ekan.
Misol. Agar korxonaning o‘zgarmas xarajati 200 p.b. ga teng bo‘lib, ishlab chiqarishning hajmi 100 birlikni tashkil qilsa, u holda o‘rtacha o‘zgarmas xarajat qanday bo‘ladi?
Yechish. Shartga ko‘ra, FC=200, Q=100. U holda AFC=2 bo‘ladi.


MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR
1. Agar korxonaning o‘zgarmas xarajati 400 p.b. ga teng bo‘lib,
ishlab chiqarishning hajmi 256 birlikni tashkil qilsa, u holda o‘rtacha
o‘zgarmas xarajat qanday bo‘ladi?