Ishlab chiqarish qanday yirik 2 bo‘linmaga bo‘linadi

Ishlab chiqarish qanday yirik 2 bo‘linmaga bo‘linadi:

1

5

2

1

2

ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish*

iste'mol buyumlarini ishlab chiqarish*

ishlab chiqarish kuchlarini ishlab chiqarish

ishlab chiqarish munosabatlarini ishlab chiqarish

texnik ta'minlash
Sof milliy maxsulot qanday qismlardan iborat:

2

5

2

1

2

zaruriy maxsulot*

qo‘shimcha maxsulot*

ortiqcha maxsulot

zaxiradagi maxsulot

yordamchi maxsulot
Milliy daromad ishlatilishi jixitidan qanday fondlarga bo‘linadi:

3

5

2

1

2

iste'mol fondi*

jamg‘arma fondi*

qoplash fondi
zaxira fondi

qo‘shimcha fond

Siz qanday iqtisodiy qonunlarni bilasiz:

4

4

2

1

2

mexnat taqsimoti

mexnat unumdorligining o‘sib borishi extiyojlarning yuksalishi

mulkchilik to‘g‘risidagi qonun

davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to‘g‘risidagi qonun

Xayotiy extiyojlarning qonuniy turlari bor:

5

5

2

1

2

3

iqtisodiy, sotsial

ma'naviy, siyosiy

moddiy, sof fiziologik

yakka tartibdagi extiyoj

oziq-ovqatga bo‘lgan extiyoj

Sotsial - iqtisodiy extityojlar qanday qismlarga bo‘linadi:

6

5

2

1

2

3

moddiy

sotsial-ma'naviy

mexnat

guruxiy extiyojlar

sof fiziologikextiyojlar

Extiyojning sub'eqtivligi nimada namoyon bo‘ladi:

7

5

2

1

2

3

iste'molchining odati didi

ma'naviy darajasi

nimaga qiziqishi

kishilarning yoshi

oilaviy axvoli

Extiyojlar yuksalishining qanday ko‘rsatkichlari mavjud:

8

5

2

1

2

3

4

extiyoj qo‘payib, miqdor o‘sib boradi

mutlaqo yangi extiyojlarning paydo bo‘lishi

bir extiyojning ikkinchisi bilan almashtirish

muayyan extiyojlar guruxi doirasida turli extiyojlar

nisbatining o‘zgarishi

extiyojni natural iste'mol orqali qondirilishi
Extiyoj qanday omillarga bogliq:

9

5

2

1

2

3

kishilarning yoshi, jinsi

oilaviy axvoli

kasbning, mexnatning turi

iste'molchining odati, didi

moddiy darajasi

Extiyojlar qanday guruxlarga bo‘lishi mumkin:

10

5

2

1

2

3

yakka tartibli

guruxiy

umum jamiyat

mexnat

bilim olish

Moddiy extiyojlar nimalardan iborat bo‘ladi:

11

5

2

1

2

3

oziq-ovqat, kiyim-kechak extiyoj

a'loqa, gigiena extiyoj

turar joy, transport extiyoj

bilim olish extiyoj

uzoq umr ko‘rish extiyoj

Sotsial-ma'naviy extiyojlar tarqiban nimalardan iborat:

12

5

2

1

2

3

bilim olish

madaniy savodini oshirish

maxoratga ega bulish

oziq-ovqat, kiyim-kechak extiyoj

a'loqa, gigiena extiyoj

Shaxsiy extiyojni qondirishning qanday ikki usuli mavjud

13

4

2

1

2

extiyojni natural iste'mol orqali qondirish

extiyojni tovar iste'moli orqali qondirish

sotsial-iqtisodiy extiyojlar orqali

extiyoj kengayib miqdoran usib borishi orqali

Ishlab chiqarishning omillarini ayting:

14

5

2

1

2

3

shaxsiy iqtisodiy omil

moddiy-ashyoviy omil

iqtisodiy resurslar

moddiy maxsulotlar va xizmatlar

moddiy maxsulotlar

Ijtimoiy ishlab chiqarish qanday tarkibiy qismlardan tarkib topgan:

15

5

2

1

2

3

moddiy ishlab chiqarish

nomoddiy ishlab chiqarish

ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish

iste'mol buyumlavrini ishlab chiqarish

oziq ovqat maxsulotlarini ishlab chiqarish

Moddiy ishlab chiqarishga qaysi soxalar kiradi :

16

5

2

1

2

3

sanoat, transport

a'loqa, qurilish, qishloq xujaligi

moddiy maishiy xizmat kursatish soxalari

tibbiyot xizmati, bilim berish soxalari

qishloq xo‘jaligi

Nomoddiy ishlab chiqarishga qaysi soxalar kiradi:

17

4

2

1

2

axoliga madaniy maiyshiy xizmat ko‘rsatish

sport fizkultura xizmatlari

sanoat, aloqa, transport
qurilish, qishloq xo‘jaligi
Ishlab chiqarish omillarining birikishi:

18

5

2

1

2

bilvosita birikish usuli

bevosita birikish usuli

miqdorga bog‘liq birikish

sifatga bog‘liq

umumiy birikish
Maxsulotlar va xizmatlar ishlatilishiga qarab nimaga bo‘linadi:

19

5

2

1

2

ishlab chiqarish vositalariga

iste'mol buyumlariga

birlamchi xayotiy extiyojlarni qondiruvchi maxsulotlar

zebu-ziynat buyumlari

oziq- ovqat maxsulotlari
Ijtimoiy ishlab chiqarishning qanday ikki bo‘linmasi mavjud:

20

5

2

1

2

ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqarish

iste'mol buyumlari ishlab chiqarish

ishlab chiqarish buyumlarini ishlab chiqarish

ishchi kuchini ishlab chiqarish

maxsulot ishlab chiqarish.
Mexnat unumdorligini oshiruvchi 3 omil nima:

21

5

2

1

2

ishlab chiqarishning texniq-texnologik darajasi

shaxsiy insoniy omillarining sifati

iqtisodiy resurslarning miqdori

ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanish darajasi

ishlab chiqarish vositalari
Yalpi milliy maxsulot qanday maqsadlar uchun sarflanadi:

22

5

2

1

2

jamiyat a'zolarining shaxsiy extiyojlarini qondirish

ishlab chiqarishni qaytadan yangilash uchun

investitsiya uchun

ishlab chiqarishni kengaytirish uchun

texnologiyani yaratish

Iqtisodiy o‘sish nima:

23

5

2

1

2

ijtimoiy maxsulot va uning ishlab chiqarish omillarining miqdoriy o‘sishi*

sifati jixatidan takomillashtirilish*

jamiyatni boyib borish sharti

ijtimoiy taraqqiyotning sharti

oila daromadi

Iqtisodiy o‘sish qanday darajada yuz beradi:

24

5

2

1

2

mikroiqtisodiy

makroiqtisodiy

keng darajada
keng ko‘lamda

optimal xajm

Iqtisodiy o‘sishning qanday ikki jixati bor:

25

5

2

1

2

uning ko‘lami

uning sur'atlari

ekstensiv

intensiv

keng ko‘lam
Iqtisodiy o‘sishning asosiy omillari nimalardan iborat

26

6

2

1

2

3

4

tabiiy resurslarning miqdori va sifati

mexnat resurslarning miqdori va sifati

asosiy qonuniyatning miqdori va sifati

texnologik darajasi

tadbirkorlik qonuniyati

yer, kapital mexnati
Investitsiya nimalar beradi:

27

5

2

1

2

3

mexnat unumdorligini oshiradi

ishlovchilar sonini ko‘paytiradi

yangi tabiiy resurslarni xo‘jalik oborotiga tushiradi

ishlovchilar sonini qisqartiradi
tadbirkorlik qobiliyatni oshiradi
Iqtisodiy o‘sishning qanday tiplari mavjud:

28

5

2

1

2

ekstensiv

intensiv

o‘sish cho‘qqisi

mikrodarajasi

optimal daraja
Iqtisodiy siklning qanday fazalari bo‘ladi:

29

5

2

1

2

3

4

o‘sish cho‘qqisi

pasayish

turg‘unlik

joylanish

ekstensiv

Milliy boyliq yaratilishi manbai jixatidan qanday qismlardan iborat:

30

5

2

1

2

mexnat maxsuli bo‘lgan boylik

tabiat in'omi bo‘lgan boylik

moddiy ishlab chiqarishda yaratilgan boylik

jamg‘arilgan boylik

to‘plangan boylik
Milliy boylikning xarakati nimalardan iborat:

31

5

2

1

2

3

uning sarflanishi

tiklanishi

o‘sishdan iborat

jamg‘arilishidan

ayriboshlanishidan

Iqtisodiy potensialning necha xil unsuri mavjud :

32

5

2

1

2

3

4

mexnat potensial

ilm-ma'rifat potensial

texnik potensial

tabiiy potensial

jamgarilgan potensial

Mulkchilik o‘zlashtirish borasidagi munosabat bo‘lar ekan, u nimalarning yaxlitligini taqozo etadi:

33

5

2

1

2

3

egalik qilish

foydalanish

tasarruf etish

mulkni jamg‘arish

mulkni xususiylashtirish

Mulkchilik ob'ektlariga nimalar kiradi:

34

5

2

1

2

3

yer, suv, konlar

o‘simlik va xayvonot dunyosi

mashinalar, mashina-uskunalar

ayrim kishilar, oilalar

axolining sotsial guruxlari

Mulkchilik sub'ektiga kimlar kiradi:

35

5

2

1

2

3

ayrim kishilar, oilalar, axolining sotsial guruxlari

xududiy birlashmalar

xar xil jamoalar, ijtimoiy, diniy tashkilotlar, davlat kiradi

yer, suv, konlar

o‘simlik va xayvonot dunyosi

Mulkchilikning qanday shakllarini bilasiz:

36

5

2

1

2

xususiy, jamoa

davlat, aralash

oilaviy, maxalla mulki

ijara mulki

diniy tashkilotlar mulki
Xususiy mulkning ko‘rinishlari bor:

37

5

2

1

2

individual-xususiy mulk*

korporativ-guruxiy mulk*

maxalla mulki

ijara mulki

oila mulki
Jamoa mulkining qanday turlari mavjud:

38

5

2

1

2

3

koperativ mulk, korxona jamoalarining mulki*

korxona va tashkilotlar uyushmasi mulki*

ijtimoiy tashkilotlar mulki*

individual-xususiy mulk

ma'muriy-xududiy mulk

Davlat mulkining turlarini ayting:

39

5

2

1

2

3

respublika ixtiyoridagi mulk*

qoraqalpog‘iston respublikasi mulki*

ma'muriy-xududiy (komunal mulk)*

qo‘shma korxonlar mulki

ijtimoiy tashkilotlar mulki

Aralash mulkning tarkibi nimalardan iborat:

40

5

2

1

2

xususiy - davlat mulki*
qo‘shma korxonalar mulki*

ijtimoiy tashkilotlar mulki

korporativ-guruxiy mulk

oilaviy mulk

Mulkni davlat tasarrufidan chikarish va xususiylashtirishning maqsadi va vazifalari nimalardan iborat:

41

5

2

1

2

davlat tomonidan mulkka nisbatan yakka xokimlikni tugatish*

davlat mulkini nodavlat mulklariga aylantirish*

raqobatchilik muxitini shakllantirish

mulkni demokratlashtirish

mulkni o‘zlashtirish
Bozor munosabatlariga o‘tish davrida davlat mulkini
xususiylashtirish natijasida qanday ikki asosiy vazifa xal qilindi:

42

5

2

1

2

davlat ixtiyoridagi mulk o‘zining xaqiqiy egalari qo‘liga

topshirish*

ko‘p ukladli iqtisodiyotning raqobatchiliq muxiti vujudga

keltiriladi*

aralash mulq shakllari vujudga keldi

qo‘shmakorxonalar vujudga keladi

oilaviy mulk
Bozor iqtisodiyotini shakllantirish:

43

6

2

1

2

3

jamiyatning sotsial-iqtisodiy tuzilishi*

uni tashkil etuvchi, bir-birini taqozo etuvchi

unsurlarning majmui*

xar xil unsurlar ta'sirida paydo bo‘ladigan umumiylikdir

ishlab chiqarishning shaxsiy -ijtimoiy omili

moddiy boylik
Tizim tarkibiga nimalar kiradi:

44

5

2

1

2

ishlab chiqarishning shaxsiy-insoniy omili*

moddiy-ashyoviy omil*

ishlab chiqarish munosabatlari

ishlab chiqarish usuli

ishlab chiqarish kuchlari
5 ta iqtisodiy ijtimoiy formalarni ayting:

45

5

2

1

2

3

4

5

ijtimoiy jamoa tizimi*

quldorlik*

feodalizm*

kapitalizm*

kommunizm*
Sotsial-iqtisodiy tizimning iqtisodiy taraqqiyotining 6 ta bosqichini ayting:

46

5

2

1

2

3

4

5

ommaviy iste'mol jamiyat*

traditsion jamiyat*

o‘tkinchi jamiyat*

yangi turmush*

industrial jamiyatga utish*
Maxsulotning iqtisodiy shakli jixatidan ishlab chiqarishning qonuniy turlari mavjud:

47

5

2

1

2

natural ishlab chiqarish*

tovar ishlab chiqarish*

qo‘l mexnatiga asoslangan ishlab chiqarish

ijtimoiy ishlab chiqarish

Mulkiy jixatdan qaraganda sotsial-iqtisodiy tizimlarni qanday toifalarga ajratish mumkin:

48

5

2

1

2

monostruktrurali tizim*

polistrukturali tizim*

aralash iqtisodiyot

natural ishlab chiqarish

xususiy ishlab chiqarish
Bozor iqtisodiyoti qanday iqtisodiyot:

49

6

2

1

2

3

erkin tovar-pul munosabatlariga asoslangan *

iqtisodiy monopolizmni inkor etuvchi*

sotsial mo‘ljalga, axolini muxofaza qilish yo‘nalishiga ega

bo‘lgan *

tovar ishlab chiqarish, tovarlarni ayirboshlash

iqtisodiy faoliyat erkinligiga asoslangan erkin

iqtisodiyotdir

Bozor iqtisodiyotining qanday asosiy belgilari bor:

50

5

2

1

2

3

iqtisodiy plyuralizm*

narxlarning liberallashuvi*

novatsiyaga (yangilikka moyillik) *

iqtisodiy monopolizm

manfaatlarning uygunlashuvi

Bozor munosabatlari iqtisodning jadal borishini ta'minlovchi qanday kuchlarni yuzaga chiqaradi:

51

5

2

1

2

3

iqtisodiy faoliyat erkinligi*

raqobat kurashi*

daromadlarning cheksizligi*

narxlarning liberallashuvi

iqtisodiy monopolizm

Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning qanday shakllari mavjud:

52

5

2

1

2

3

rivojlangan mamlakatlar yo‘li*

rivojlanayotgan mamlakatlar yo‘li*

sobiq sotsialistik mamlakatlar yo‘li*

markaziy Osiyo mamlakatlari yo‘li

o‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tish yo‘li

Bozor iqtisodiyotining afzallik tomonlari nimada:

53

5

2

1

2

3

sharoitga moslashuvchanligi*

fan va texnika yangiliklarini darxal qabul qiilish*

yangi texnologiyalarni, ishlab chiqarishni joriy etish*

tarqoqliq va xudbinlik

iqtisodiy faoliyat erkinligi

Bozor iqtisodiyotining zaif tomonlari nimada:

54

5

2

1

2

xudbinlik va tarqoqliq*
darxol foyda keltirmaydigan nazariy izlanishlarni xam

rag‘batlantirilmaydi*

fan va texnika yangiliklarini darxal qabul qilish

iqtisodiy faoliyat erkinligi

erkin tanlash
Isloxotlar qanday guruxlarga bo‘linadi:

55

5

2

1

2

3

mulkiy munosabatlar erkinligi *

moliya kredit tizimi isloxoti*

tashqi iqtisodiy aloqalar isloxoti*

moddiy-maishiy soxalar isloxoti

ta'lim tizimi isloxoti

O‘zbekiston uchun bosh yo‘l va maqsad nimadan iborat:

56

5

2

1

2

iqtisodiyoti rivojlangan, xalqi farovon yashaydigan*

chinakam demokratik jamiyat barpo etishdan iborat*

iqtisodiy mustaqilliqni ta'minlash

mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish

yirik korxonalar tashkil etish
Bozor iqtisodiyoti qanday shakllanadi:

57

5

2

1

2

3

inqilobiy sakrashlarsiz*

sotsial to‘qnashuvlarsiz*

evolyusion o‘zgarishlarni o‘tkazish orqali shakllanadi*

davlat tomonidan qonun chiqarish orqali

revolyusion o‘zgarishlarni amalga oshirish orqali

O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishning o‘z yo‘lini xususiyati nimalardan iborat:

58

5

2

1

2

3

mamlakatning milliy manfaatlarini ko‘zlagan*

real sharoitni xisobga olgan xolda o‘z dasturiga binoan*

totalitar iqtisodiy tizimdan bozor tizimiga o‘tish*

davlatning yakka xokimligini kuchaytirgan xolda o‘tish

kapitalistik tizimni chetlab o‘tishdan iborat

O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishdagi tamoyillari:

59

5

2

1

2

3

4

iqtisodiyotning siyosatdan ustuvorligi*

qonunlarning barcha narsalardan usutun turishi *

kuchli ijtimoiy siyosatni vujudga keltirish*

bozorga bosqichma-bosqich o‘tishni ta'minlash*

iqtisodiy monopolizmni kuchaytirish

Respublikada iqtisodiy isloxotlarni amalga oshirishning
asosiy yo‘nalishlari:

60

5

2

1

2

3

4

mulkiy munosabatlarni islox qilish*

agrar, moliya-kredit va narx-navo isloxoti*

boshqrish tizimini islox qilish*

tashqi iqtisodiy aloqalar, ijtimoiy isloxotlar*

ta'lim tizimini islox qilish

Prezidentimiz asarlarida bozor iqtisodiyotiga o‘tishning birinchi

bosqichida qanday ikki vazifani xal qilish taqidlanadi:

61

4

2

1

2

iqtisodiyotni barqarorlashtirish*

respublikaning bozor munosabatlarini shakllantirish*

kichik xususiylashtirishni amalga oshirish

bozor iqtisodiyotiga bosqichma bosqich o‘tish
Prezidentimiz asarlarida bozor iqtisodiyotiga o‘tishning 2­bosqichida qanday vazifalari:

62

5

2

1

2

3

investitsiya faoliyatini kuchaytirish*

chuqur tarqibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish*

iqtisodiy o‘sishni ta'minlab, bozor munosabatlariga o‘tish*

katta xususiylashtirishni amalga oshirish

moliya kredit tizimini islox qilish

Bozor munosabatlariga o‘tish davrida milliy valyutani mustaxkamlash vazifalari nimalardan iborat:

63

5

2

1

2

3

4

milliy valyutaning tovar bilan ta'minlanishiga erishish*

yetarli barqaror valyuta zaxiralariga ega bo‘lish*

ishlab topilgan xar bir so‘mni qadrlash*

pul qadrsizligiga qarshi puxta uylangan siyosat o‘tkazish*

antiinflyasion siyosat yuritish

Bozorda qanday jarayon amalga oshiriladi:

64

5

2

1

2

3

tovarni pulga ayirboshlash*

tovarni xarid etish*

tovarning foydali tomonini namoyon etish

iste'molchilarga tovarlarni reklama qilish

iste'molchilar xuquqini himoya qilish

Bozor ob'ektining tarkibiga nimalar kiradi:

65

5

2

1

2

3

iste'mol tovarlari*

ishlab chiqarish vositalari bo‘lgan tovarlar*

aqliy mexnat maxsuli bo‘lgan tovarlar*

yer, suv, tabiiy boyliklar

inshootlar, imoratlar, konlar

Bozorning sub'ektlari - ishtirokchilar kimlar:

66

5

2

1

2

sotuvchilar*

xaridorlar*

dillerlar

tovar birjalari

brokerlar
Bozor qanday vazifalarni bajaradi:

67

5

2

1

2

3

4

ishlab chiqarish bilan iste'molni bog‘lash*

qiymatni tovar shaklidan pul shakliga aylantirish*

iqtisodiyotni tartiblashda ishtirok etish*

iqtisodiy a'loqalarni o‘rnatish vositasi*

iste'molchilarga tovarlarni reklama qilish

Bozor o‘z rivojida qanday 2 bosqichni bosib o‘tadi:

68

4

2

1

2

tartibsiz bozor bosqichi *

tartibli bozor bosqichi*

rejalashtirilgan bozor bosqichi

yovvoyi bozor bosqichi

Iqtisodiy a'loqalar xarakteriga ko‘ra bozorning qanday turlari mavjud:

69

6

2

1

2

3

erkin, raqobatli bozor*

monopollashgan, raqobat chegaralangan yoki raqobat mutlaqo

bo‘lmagan bozor*

tartiblanadigan bozor

kapitalistik bozor

qonuniy bozor
Monopollashgan bozorning qanday xillari bor:

70

5

2

1

2

3

monopol raqobatli bozor *

oligopolistik bozor*
sof monopoliya bozori*

tartiblanadigan bozor

erkin bozor

Bozor oldi-sotdi qilinadigan ob'ektlar jixatidan qaraganda qanday bozorlarga bo‘linishi mumkin:

71

5

2

1

2

3

4

ishlab chiqarish vositalari bozori*

mexnat bozori*

moliya bozori*

intellektual tovarlar bozori*

oltin bozori

Bozorning xududiy jixatdan qanday turlari mavjud:

72

5

2

1

2

3

4

maxalliy bozorlar*

milliy bozorlar*
xududiy bozorlar*

jaxon bozorlar*

qurilish mollari bozorlar
Bozorni yetuklik darajasiga qarab qanday darajalarga bo‘lish mumkin:

73

5

2

1

2

3

rivojlanmagan bozor*

klassik (erkin bozor*

xozirgi zamon rivojlangan bozori*

tartiblanadigan bozor

rejalashtiriladigan bozor

Moliya bozori qanday qismlarga bo‘linadi:

74

5

2

1

2

iste'molni qondiradigan pul bozori *

kapital bozori*

mexnat bozori

fond birjalari bozori

qurilish materiallari bozori
Qimmatbaxo qog‘ozlar bozorida nimalar oldi-sotdi qilinadi:

75

5

2

1

2

aksiya, obligatsiya*

chek, depozit, sertifikatlar*

ilmiy qog‘ozlar

ish kuchi

oziq-ovqat maxsulotlari
Intelektual tovarlar bozorida nimalar oldi-sotdi qilinadi:

76

5

2

1

2

ilmiy g‘oyalar, texnikaviy yangiliklar*

san'at va adabiyot asarlari*

milliy valyutalar

aksiya

obligatsiyalar
Bozorning rivojlanganligini nima aniqlaydi:

77

5

2

1

2

3

uning xajmi*

mexnat taqsimotining chuqurligi*

ishlab chiqarish xajmining kattaligi*

bozorning tarkibi

iqtisodiy a'loqalarning rivojlanganligi

Talab nima:

78

5

2

1

2

biron bir ne'mat va xizmatlarga bo‘lgan extiyoj *

pul bilan ta'minlangan extiyoj*

to‘lovga qabul

iste'molchilarning bozordagi xarakati

fuqaro talabi

Talabga narxdan tashqari qanday omillar ta'sir ko‘rsatadi:

79

5

2

1

2

3

4

iste'molchining didi, bozordagi iste'molchilarning soni*

iste'molchining daromadlari*

bir-biriga bog‘liq tovarlarning narxi *

kutiladigan o‘zgarishlar*

tovarlar va xizmatlar narxi

Bir xil tovar yoki xizmatlarga bo‘lgan talabning qanday

turi farq qilinadi:

80

5

1

2

yakka talab*

bozor talabi*

oilaviy talab

jamiyat talabi

jamoa talabi

Talabga yana qanday omillar ta'sir etishi mumkin:

81

5

2

1

2

3

mintaqaviy*

milliy *

baynalminal*

maxalliy

xududiy
Talab o‘zining xarakteri va xarakat jixatidan qanday talablarga bo‘linadi:

82

5

2

1

2

3

o‘sayotgan, barqaror, qondirilgan*

qondirilishi kechiktirilgan*

normal va vaxima talablar*

to‘liq qondirilmagan talab

davlat nazorat qiladigan talab
Bozorda taklif qilinadigan tovar xajmiga narxdan tashqari qanday omillar ta'sir qiladi:

83

5

2

1

2

3

resurslar narxi *

ishlab chiqarish texnologiyasi*
narx o‘zgarishining qutilishi *

iste'molchilarning didi, soni

iste'molchilarning bozordagi xarakati
Iqtisodiy resurslarga talabning o‘zgaruvchanligini aniqlovchi 3 omilni ko‘rsating:

5

2

1

2

3

provard maxsulotga talabning o‘zgaruvchanligi*

resurslar o‘rnini almashtirish*

umumiy sarf xarajatlardagi resurslar xissasi*

to‘liq qondiriladigan talab

davlat nazorat qiladigan talab
Biznes munosabat sifatida qanday belgilarga ega:

85

5

2

1

2

3

bizneschilar o‘z manfaatiga ega*

foyda olishga intiladilar*

xatarli ishga qo‘l o‘rishga tayyor*

mulkiy munosabatlar ishtiroqchisi bo‘lish

xo‘jalik faoliyati turini aniqlash

Biznes munosabatining 2 ta asosiy talabi nimadan iborat:

86

5

2

1

2

biznes ishtirokchilari suverenitetga, mustaqilliq,

erkinlikka ega bo‘lishlari shart*

biznes a'loqalarida ob'ektlar manfaatlarining murosali bo‘lishi talab qilinadi*
foyda olishga intiladilar

tijorat siriga ega bo‘lish

sirni oshkor etish
Biznesmen qanday qoidalarga amal qiladi:

87

5

2

1

2

davlat tomonidan o‘rnatilgan va nazorat qilinadigan qoida va talablar doirasida amal qiladi*

biznesmenlar bir-birlariga zarar keltirmay faoliyat ko‘rstatishni o‘z bo‘yinlariga olishadi*

rejalashtirilgan faoliyat yuritish

iqtisodiy xatti-xaraqatlar uchun ma'suliyatni o‘z

zimmasiga olish

sirni oshkor etish

Tadbirkorlik tushunchasi:

88

5

2

1

2

mulkchilik sub'ektlarining foyda olish maqsadida tavakkal

qilinadi*

mulkiy javobgarligi asosida, amaldagi qonunlar

doirasida tashabbus asosida olib boradigan*

yaratuvchilik faoliyati orqali daromad olishdir

maxsulot ishlab chiqarish,

xizmatlar ko‘rsatish orqali daromad topishni ko‘zlovchi faoliyatdir
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida tadbirkorlarning qanday guruxlari paydo bo‘ladi:

89

5

2

1

2

3

mayda ishlab chiqarish bilan band bo‘lgan ish bilarmonlar*

intelektual mulk soxiblari*

fermerlar, tomorqa xo‘jaligi soxiblari*

ish kuchini mexnat bozorida sotuvchilar
davlat korxonalarida band bo‘lganlar
Tadbirkorlikning muxim belgilari nimalardan iborat :

90

5

2

1

2

3

mulkiy munosabatlarning ishtirokchisi bo‘lish

iqtisodiy erkinlik

iqtisodiy xatti-xarakatlar uchun mas'uliyatni o‘z

zimmasiga olish

foyda olishga intilish, tijorat siriga ega bo‘lish

xo‘jalikni reje asosida yuritilish
Tadbirkorlik qanday asosda amalga oshiriladi:

91

5

2

1

2

o‘z mulki asosida *

kishilarning moddiy va pul mablag‘larini jalb qilish asosida*

davlat krediti asosida

axoli jamg‘armalari asosida

kooperativ faoliyat asosida
Tadbirkorlikning qanday turlari mavjud:

92

5

2

1

2

3

4

xususiy tadbirkorlik *

jamoa tadbirkorligi*
oilaviy tadbirkorlik*

davlat tadbirkorligi*

reja asosida ishlaydigan tadbirkorlik
Tadbirkorlikning sub'ektlari kimlar bo‘lishi mumkin:

93

5

2

1

2

3

O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi*

fuqarolar guruxi (sheriklar)*

ajnabiy davlatlarning fuqarolari yoki yuridik shaxslar*

fermerlar tomorqa xo‘jaligi soxiblari

o‘z korxonasiga ega, o‘zgalarni yonlab ishlatuvchi mulk soxibi

Davlat tadbirkorlikning rivojiga qanday yo‘llar bilan yordam beradi:

94

5

2

1

2

3

soliqlar, subsidiyalar, eksport imtiyozlari*

o‘zining axborot xizmatlari orqali*

o‘z xisobidan bepul umumiy ta'lim berish orqali*

davlat xisobidan korxonalar ko‘rib berish

tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish orqali

Korxonalar faoliyat soxasi va ixtisoslashuviga qarab qanday korxonalarga bo‘linadi:

95

5

2

1

2

3

sanoat, qurilish, a'loqa trasport*

qishloq xo‘jaligi, savdo, tijorat*

maishiy xizmat, moddiy xizmat*

kolxoz, savxoz, jamoa xo‘jaligi

agro sanoat birlashmalari

Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida erkinlik darajasiga qarab necha

xil korxonalar paydo bo‘ladi:

96

5

2

1

2

3

davlat buyurtmasi sanalgan korxona*

xam buyurtma, xam bozorga ishlovchi korxona*

faqat bozorga ishlovchi korxona*

davlat ixtiyoridan chiqarilgan korxona

iqtisodiy mustaqillikka erishgan korxona
Korxonalarning (firm qanday turlari mavjud:

97

7

2

1

3

5

xususiy firmalar*

davlat korxonalar*

aralash korxonalar*

davlat buyurmasiga asoslangan korxonalar

bozorga ishlaydigan korxonalar

Ishlab chiqarish xarajatlari deganda nimani tushuniladi:

98

5

2

1

2

tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish*

is'temolchiga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflar

tushuniladi*

foyda olish uchun qilinadigan xarajat

moddiylashgan xarajatlar

ma'naviy xarajatlar

Xarajatlar qanday narsaga bog‘liq:

99

5

2

1

2

resurslarni xarid etish narxiga *

resurslarni tejab, nes-nobud qilmay ishlatishga*

foydaning miqdoriga

resurslarning xarid etilish miqdoriga

resurs xajmiga
Xarajatlar qanday sarflardan iborat bo‘ladi:

100

5

2

1

2

moddiy sarflardan*

mexnat sarfidan *

tashqi xarajatlardan

ichki xarajatlardan

o‘zaro xarajat

Moddiy sarflar nimalardan iborat:

101

5

2

1

2

bozor narxida xarid etilgan mashina-mexanizmlar*

asbob-uskunalar, bino-inshootlar*

ish xaqi, mukofotlar

sotsial sug‘urta ajratmalari

o‘z-o‘zini sug‘urtalash

Mexnat sarflari nimalardan iborat:

102

5

2

1

2

3

ish xaqi, mukofotlar*

sotsial sug‘urta ajratmalari*

tadbirkorni qoniqtiradigan normal foydadan iborat*

bozorda xarid etilgan mashina-mexanizmlar, asbob usukunalar sarflar,

energiya, xom ashyo yoqilg‘i sarflari

Ishlab chiqarish xarajatlari qanday xarajatlarga bo‘linishi mumkin:

103

5

2

1

2

3

bevosita ishlab chiqarish xarajatlari*

muomala xarajatlari*

umumiy xarajatlar

foyda olish uchun qilinadigan xarajatlar

doimiy xarajat

Xarajatlarning kanday turlari mavjud:

104

5

2

1

2

doimiy xarajatlar*

o‘zgaruvchan xarajatlar*

tashqi xarajat

foyda olish uchun qilinadigan xarajatlar

zararni qoplash

Foyda qanday taqsimlanadi:

105

5

2

1

2

bir qismi soliq sifatida davlat byudjetiga o‘tkaziladi*

bir qismi korxona egalari o‘rtasida daromad sifatida*

bir qismi yer egalari o‘rtasida taqsimlanadi

tadbirkorlar o‘rtasida taqsimlanadi

xar bir ishtirokchi o‘rtasida

Qanday sharoitlar raqobatni keltirib chiqaradi:

106

5

2

1

2

iqtisodiyot sub'ektlarining aloxidalashgan va mustaqil

bo‘lishi*

tovar-pul munosabatlarining bo‘lishi*

turli xil mulk shakllarining mavjudligi

bozorning rivojlangan bo‘lishi

g‘irrom raqobat
Bozor raqobati tarixan qanday bosqichlarni bosib o‘tgan:

107

5

2

1

2

3

4

natural xo‘jalikdan bozor iqtisodiyotining davtlabki

bosqichiga o‘tish*

kapitalistik erkin raqobat bosqichi *

monopol raqobat bosqichi *

yangicha erkin raqobat bosqichi *

tartibsiz yovvoyi raqobat bosqichi

Raqobatning xarakteriga qarab qanday tipga bo‘lish mumkin:

108

5

2

1

2

tartibsiz yovvoyi raqobat*

qonun qoidalar bilan tartibga solinuvchi*

rejali raqobat

erkin kapitalistik raqobat

rejasiz raqobat

Nima uchun raqobat bozor iqtisodiyotini xarakatlantiruvchi kuchi xisoblanadi:

109

5

2

1

2

3

Iqtisodiy resurslarni tejamli ishlatishga*

tovar va xizmatlarni ko‘plab va sifatli ishlab chiqarishga

undaydi*

Iqtisodiy o‘sishni ta'minlaydi*

qishloq xo‘jaligini rivojlantirishga olib keladi

tarkibiy o‘zgarishlarga olib keladi
Erkin raqobat davrida raqobatning qanday 2 shakli amal qiladi:

110

5

2

1

2

tarmoq ichidagi raqobat*

tarmoqlararo raqobat*

autsayderlar

korxonalar o‘rtasidagi raqobat

monopoliyalar o‘rtasidagi raqobat

Raqobatning qanday 2 usuli mavjud:

111

5

2

1

2

narx vositasida raqobatlashuv *

narxdan foydalanmay raqobatlashuv*

tarmoqlaro raqobatlashuv

davlat yordamida raqobatlashuv

tarmoqlararo raqobat

Raqobatning g‘irrom usullari qanday:

112

5

2

1

2

3

sanoat josusligi *

raqibni xom ashyo bazalaridan *

raqib korxonasida diversiyalar uyushtirish*

tovarlar narxini tushirib yuborish

raqibini xar xil yo‘llar bilan aldash

Nomukammal raqobatning qanday 3 turi bor:

113

5

2

1

2

3

monopolistik raqobat*

oligopolistik monopoliya raqobati*

kapitalistik raqobat*

tarmoqlararo raqobat

autsayderlar o‘rtasidagi raqobat

Narx nima:

114

5

2

1

2

tovar qiymatining puldagi ifodasi*

qiymatning bozordagi ko‘rinishi*

tovarni ayriboshlash shakli

tovarga qo‘yiladigan xarajatlar miqdori

tovarga ketadigan resurs

Narx qanday vazifalarni bajaradi:

115

5

2

1

2

3

4

bozor muvozanatini ta'minlash*

xisob-kitob, o‘lchov vazifasi*

iqtisodiy regulyator vazifasi*

raqobat vositasida*

ishlab chiqarish bilan iste'molni bog‘lash
Narxning shakllanishida qanday omillar qatnashadi:

116

5

2

1

2

3

4

qiymat*

raqobat*

talab va taklif*

naflik*

tannarx
Narxning qanday turlari mavjud:

117

5

2

1

2

3

4

demping narx*

chakana narx*

milliy narx*

jaxon narx*

olib sotar narx
Bozor ko‘lami jixatidan olinganda qanday narxlar mavjud:

118

5

2

1

2

3

mintaqa xududiy*

milliy narx*

xalqaro yoki baynalminal narx*

chakana narx
tarmoq narx
Ish xaqi nima:

119

5

2

1

2

3

4

ishchi va xizmatchilarning mexnatining miqdori, sifati va

unumdorligiga qarab*

milliy maxsulotlardan olinadigan ulushning puldagi

ifodasidir*

ishchi va xizmatchilarning qilgan mexnatiga yarasha

olinadigan xaqqi *

ish kuchi qiymatini puldagi ifodasi*

ish kuchi sarfi

Ish xaqi tashkil etilishining qanday ikki shakli mavjud:

120

5

2

1

2

vaqtbay ish xaqi*

donabay yoki ishbay ish xaqi*

real ish xaqi

progressiv ish xaqi

bevosita to‘lov

Ish xaqining qanday ikki darajasi mavjud:

121

5

2

1

2

naminal daraja*

real daraja*
progressiv

mukofotli

rag‘batlantirish
Ish xaqiga ta'sir etuvchi omillar:

122

5

2

1

2

3

4

Xayot kechirish vositalarining qiymati*

xodimning malakasi*

milliy farqlar*

ish joyi va mexnat sharoitlari*

ishchini iste'mol darajasi
Ish xaqini tabaqalashtirish jarayoniga nimalar ta'sir ko‘rsatadi:

123

5

2

1

2

3

jismoniy va aqliy qobiliyatning turli xilligi*

mexnat sharoitlarining bir xil emasligi*

xayot kechirish vositalarining qiymati*

milliy farqlar

turmush darjasi

Real ish xaqiga ta'sir etuvchi omillar:

124

5

2

1

2

3

nominal ish xaqi *

iste'mol tovarlari*

inflyasiya sur'ati*

ishchining iste'mol darajasi

vaqtbay ish xaqi

Tarif tizimi o‘z ichiga nimalarni oladi:

125

5

2

1

2

3

tarif malaka ma'lumotnomasi*

tarif setkasi*
tarif stavkasi*

real va nominal ish xaqi

porgressiv ish xaqi
Kasaba uyushmalari ish xaqini oshirishga qanday yo‘llar bilan

erishishlari mumkin:

126

5

2

1

2

3

4

ishchi kuchiga bo‘lgan talabni oshirish

ish kuchi taklifini qisqartirish *

kasbni malakali litsenziyalash*

jamoa shartnomalari tuzishda monopol xolatga ega bo‘lgan tadbirkorlarga qarshiliq ko‘rsatish yo‘li bilan*

umumiy ish tashlash yo‘li bilan

Bozor tizimining agrar munosabatlariga yangicha mazmun berish nimadan iborat:

127

5

2

1

2

3
yerning tovarga aylanishi*

yerga xilma-xil mulkchilikning paydo bo‘lishi*

yer uchun pul shaklida renta undirilish*

yerning cheklanganligi

yerning xammabop resurs ekanligi

Agrar munosabatlarning sub'ekti kimlar xisoblanadi:

128

5

2

1

2

3

yer egalari*

yerda xo‘jalik yurituvchilar*

yerga mexnat sarflovchi kishilar*

yerni ijaraga oluvchilar

agro sanoat korxonasi raxbarlari

Nima uchun yer maxsus resurs xisoblanadi:

129

5

2

1

2

3

yer xarqanday ishlab chiqarishning umumiy sharti *

qishloq xo‘jaligi uchun yer asosiy ishlab chiqarish omilidir*

yer cheklangan xammabop resurs*

yerning tadbirkorlik ob'ektiga aylanishi

yer uchun pul shaklida renta undirish

Rentaning qanday turlari mavjud

130

5

2

1

2

3

4

absolyut renta*

differensial renta*

monopol renta*

qurilish uchastkalaridan va undirma sanoatda olinadigan

renta*

pul shaklida to‘lanadigan renta

Tuproq xosildorligining qanday xillari mavjud:

131

5

2

1

2

tabiiy xosildorlik *

iqtisodiy xosildorlik*

qo‘shimcha xosildorlik

aralash xosildorlik

iqtisodiy manfaat

Agrobiznesning qanday shakllari mavjud:

132

5

2

1

2

3

fermer xo‘jaligi*

agrofirmalar*

agrosanoat birlashmalari*

xususiy tadbirkorlik
kolxozlar, sovxozlar
Butun milliy iqtisodiyotning xolatini xarakterlovchi muxim makroIqtisodiy ko‘rsatkichlar nimalardan iborat:

133

5

2

1

2

3

4

YaMM*

ichki milliy maxsulot IMM*

sof milliy maxsulot SMM*

milliy daromad MD*

jami ijtimoiy maxsulot
Takror ishlab chiqarish nima:

134

5

2

1

2

ishlab chiqarishning doimo qaytarilish*

takrorlanib turishidir*

ishlab chiqarishning to‘xtab-to‘xtab davom etishi

ishlab chiqarishning yangidan boshlanishi

mexnat sarfi

Takror ishlab chiqarish qanday darajada sodir bo‘ladi:

135

5

2

1

2

mikro *

makro*

real

nominal

progressiv

Takror ishlab chiqarishning qanday turi mavjud:

136

5

2

1

2

oddiy takror ishlab chiqarish *

kengaytirilgan takror ishlab chiqarish*

aralash takror ishlab chiqarish

qisqartirilgan takror ishlab chiqarish

optimal ishlab chiqarish

Maxsulotlar va xizmatlar ishlatilishiga qarab nimalarga bo‘linadi:

137

5

2

1

2

ishlab chiqarish vositalari*

iste'mol buyumlari*

sanoat maxsulotlari

zaxiradagi maxsulotlar

oziq –ovqat maxsulotlari

Iqtisodiyot nazariyasi qanday vazifalarni bajaradi:

138

5

2

1

2

3

iqtisodiyotning sir-asrorlarini bilib olish

boshqa iqtisodiy fanlarga ilmiy uslubiy asos bo‘lib xizmat qiladi

amaliy tavsiyalar berish

iqtisodiy siyosatni ishlab chikarish

amaliy bilim saviyasini oshirish

Iqtisodiyotni o‘rganishda qanday ko‘rsatkichlar qo‘llaniladi:

139

5

2

1

2

miqdoriy

sifatiy

ijtimoiy

me'yoriy

iqtisodiy

Iqtisodiy qonunlar qanday guruxlarga bo‘linadi:

140

5

2

1

2

3

umumiqtisodiy qonunlar

farmatsion-maxsus qonunlar

davriy-oraliq qonunlar

jamiyat taraqqiyotining qonunlari

ishlab chiqarishning asosiy qonunlari