Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish

Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Iqtisodiyot fakulteti Mintaqaviy iqtisodiyot yo’nalishi 1-bosqich talabasi Egambergenov Asadbek Ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirish fanidan Oraliq nazorat ishi.

2019-yilda Qoraqalpog’iston Respublikasida Yalpi Huddudiy Mahsulot (YHM) hajmi 18 735,7 mlrd so’mni tashkil etib 6,8 % ga o’sdi. Jumladan oldingi yillarda bu ko’rsatkich 2017-yilda 6.0%, 2018-yilda esa 5,5% bo’lganini ko’rishimiz mumkin. Demak o’sish surati oldingi ikki yilga nisbatan yuqorilagan. Bunda Yalpi Huddudiy Mahsulotning o’sishi qishloq, o’rmon va baliq xo’jaligi, sanoat, qurilish hamda xizmatlar kabi asosiy tarmoqlardagi o’sish ko’rsatkichlariga asoslanadi.

Jumladan tarmoqlarning YHM dagi ulushi quyidagicha (kamayib borish tartibida) :

1. 
   Xizmatlar sohasi - 33,3 %
   
2. 
   Sanoat - 31,0 %
   
3. 
   Qishloq xo’jaligi - 27,3 %
   
4. 
   Qurilish - 8,4 %
   

Alohida qaralganda taqrmoqlarning 2019-yildagi o’sish sur`ati esa quyidagicha (kamayib borish tartibida) :

1. 
   Qurilish - 23,8 %
   
2. 
   Qishloq xo’jaligi - 6,7 %
   
3. 
   Sanoat - 5,0 %
   
4. 
   Xizmatlar sohasi- 4,9 %
   

kabi ijobiy natija qayd etgan. Ushbu ikkala ro’yxatni solishtirib tarmoqlarning YHM dagi ulushi jihatdan o’rni va ularning 2019-yildagi o’sish ko’rsatgichi jihatdan olgan o’rni o’zari teskari mutanosiblikda ekanini koramiz. Yani YHM dagi ulushi jihatdan oxirgi o’rinda turgan qurilish sohasi o’sish foizi jihatdan boshqa tarmoqlardan oldinda ekanini ko’ramiz. Buni albatta ularning miqdori o’rtasidagi kata tafovut bilan izohlash mumkin. Ya`ni ularning o’sish ko’rsatkichlari miqdor jihatdan bir biridan katta farq qilmaydi.

Aholi jon boshiga hisoblaganda esa 2019-yilda YHD 9 944.1 ming so’mni tashkil etdi va bu o’tgan yilgiga nisbatan 5.2% o’sdi.