Ishlab chiqarish kоrхоnаlаridа fаkеl gаzlаrini tоzаlаsh

Shuni aytib o‘tish joizki, katta ustunligi bilan bir qatorda neft shlamlarini yondirish usuli bir qator kamchiliklarga ega, ulardan eng asosiylari — bu issiqlik energiyasini utilizatsiyalashning qiyinligi, jihozlarning beso'naqayligi, atmosferani ajralib chiqqan gazlar bilan ifloslantirilishidir. NQIZ larda o‘tkazilgan termogravimetrik tadqiqotlar va uning faza tarkibini o‘rganib chiqish shuni ko‘rsatadiki, shlamlar tarkibida yuqori miqdorda uchuvchan komponentlar va bug'ning chiqishi neft mahsulotlari va mustahkam emulsiyalar mavjud ekan.
23.3-rasm. BR Exploration firmasi TORBED reaktorining qirqim sxemasi.
Shlamni mexanfk usulda ajratish
Mexanik jarayonlar asosida aralashtirish va fizik ajratish yotadi. Hoziigi kunda uglevodorod tarkibli energetik yoqilg‘ilarning zaxirasi kamayib borayotgan bir paytda neft shlamlarini qayta ishlab undan neft xomashyosini ajratib olish atrof-muhitni muhofaza qilishdagi eng istiqbolli yo‘nalishlardan biri hisoblanadi. Shu bilan ushbu neft shlamini qayta ishlash jarayonida ajralgan qattiq qoldiqlani esa xomashyo sifatida kimyo va yo‘l qurilishi sanoatida ishlatish ko‘zda tutilgan. Hoziigi kunda emulsion va tub neft shlamlarini alohida qayta ishlash va utilizatsiya yo‘nalishlari aniq belgilab olingan.
NQIZ ning neft shlamlariga va qattiq chiqindilariga tegishli ishlov berilib, keyin ular utilizatsiyalanadi. Emulsion neft shlamlari har xil uskunalarda dastlab deemelgatsiya jarayonlaridan o'tadi.
AQSH da atrof-muhitga chiqindilarning zararli ta’sirini kamaytirish bo‘yicha olib borilayotgan siyosat ifloslanishda atrof- muhitni muhofazalash Agentligi qarorlariga asoslangan. Bu siyosat bir tom ndan shakllanayotgan chiqindilarning hajmini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar o‘tkazishga, ikkinchi tomondan bu chiqindilarni qayta ishlash, olinayotgan mahsulotlarni esa utilizatsiyalash va ulami chiqarib tashlashga qaratilgan. Chiqindilami oddiy chiqarib tashlashga yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi, chunki hech bo‘lmaganda chiqindilami keyingi qayta ishlash bilan vaqtinchalik omborlashga ruxsat beriladi.
23.5-rasm. WESTFALLA SEPARATOR firmasining shlamga ishlov herish uchun dekantator moslamasi.
23.6-rasm. TEKNOFANGHI firmasining lentali filtrining ishlash sxemasi.
Nalko firmasi tomonidan patentlangan texnologiya rezurvuarlarning tub chiqindilarini alohida komponentlarga — suvga, atrof-muhitga xavfli ta’sir yetkazmaydigan qattiq moddalar va chiqarilgan uglevodorodlarga ajratish ko‘zda tutiladi. Chet ellarda neft shlamini ajratish uchun filtr gidroksion, sentrifuga va separatorlar keng qo‘llaniladi. Bunda shlamlami qayta ishlash bo'yicha yetakchi firmalar sifatida ALFA LAVAL — Shvetsiya, KHD HUMBOLDT - Germaniya, WESTFALLA SEPARATOR — Germaniya, FLOTTWEG — Germaniya, ANDRITZ - Avstriya, TEKNOFANGH1 - Italiya hisoblanadi. Bird firmasi tomonidan neft chiqindilarini issiqlantirgich orqali separatsiyalash va tiklash uchun model tizimi taqdim etilgan. Keyin uch fazali sentrafugada neft va suv qattiq fazadan ajraladi. Qattiq faza 40—60 foiz suvdan iborat (massasi bo‘yicha). Suvda qattiq faza miqdori lOOdan 400 mg/l gacha tashkil qiladi. Tozalangan suyuq kom ponentlar tak ro ran foydalanish uchun ishlatiladi.