Ishlab chiqarish iktisodiyoti I

Maslahat berishning usullari
Maslahat berish usullari turli xil bo‘lishi mumkin. Maslahat ber-
ishning uchta turi: ekspert, jarayoniy va o‘qituvchi (o‘rgatuvchi) tur-
lari eng mashhur va keng tarqalgandir. 
Ekspert maslahati berish
. Konsalting eng passiv shakli. Bu yerda 
konsalting diagnostikani, qarorlar va ularni tatbiq etish bo‘yicha 
tavsiyalarni ishlab chiqishni mustaqil amalga oshiradi. Bunda mijoz 
faqat axborot bilan ta’minlaydi, xolos. 
Jarayoniy maslahat berishda konsalting firmasining mutax-
assislari loyihani ishlab chiqishning hamma bosqichlarida mijoz bi-
lan, uni o‘z g‘oyalari, takliflarini bildirishga da’vat etib o‘zaro faol 
aloqa qiladilar; maslahatchilar mijoz bilan birga muammolarni tahlil 
qiladilar va takliflarni ishlab chiqadilar. 
O‘rgatuvchi, ya’ni ta’lim beruvchi maslahat
berishda mutax-
asislarning bosh vazifasi qarorlarni ishlab chiqish uchun g‘oyalar 
vujudga kelishi uchun zamin tayyorlashdir. Bunday maqsadda ular 
mijozalarning ishxonasida ma’ruzalar, seminarlar o‘tkazadilar, mi-
jozlar uchun o‘quv qo‘llanmalari ishlab chiqib, bu bilan zarur hamma 
nazariy va amaliy axborotni taqdim etadilar. 
Amaliyotda maslahat berishning sanab o‘tilgan usullardan 
birortasi ham sof holda qo‘llanilmaydi, balki qoida tariqasida, 
uchchalasidan tuzilgan kombinatsiya qo‘llaniladi. 
Konsalting 
xizmatlari 
turli 
tuman 
bo‘lishlari 
mumkin. 
Menejment bo‘yicha maslahatchilar Yevropa spravochnik – 
ko‘rsatgichi hozirgi vaqtda 8 guruhga birlashtiruvchi maslahatchilar 
konsalting xizmatlarining 84 turini ajratib ko‘rsatgan. Bular: 
Umumiy boshqaruv, ma’muriyatchilik, moliyaviy boshqarish, 
kadrlarni 
boshqarish, 
marketing, 
ishlab 
chiqarish, 
axborot 
texnologiyalari, ixtisoslashtirilgan xizmatlardir. 
Injiniring
– ishlab chiqishni loyihalashtirish, qurish va foyda-
lanishning, shuningdek tovarlarni yaratish va sotishning hamma bos-
qichlarida turli xildagi muxandislik va ilmiy xizmatlarni taqdim et-
ishdir. Injiniring to‘liq sikli o‘z ichiga quyidagi bosqichlarni oladi: 
1) loyihaning marketing jixatdan maqsadga muvofiqligini tadqiq 
qilish; 
2) loyihani maxalliy sharoitlarga bog‘lab amalga oshirishning 
texnik-iqtisodiy imkoniyatlarini o‘rganish; 
3) muxandislik-qurilish loyihalarini tuzish, uskunalarni baholash, 

---

38 
xodimlarni tayyorlash; 
4) korxonani ishga tushurish va korxonadan foydalanish paytida 
uni kuzatish. 
Injiniring firmalari xalqaro ittifoqlarga muxandislik maslahat 
firmalarining Yevropa qo‘mitasiga (xodimlari soni 110 ming kishi 
bo‘lgan 500 dan ortiq firmalar), muxandislarning xalqaro feder-
atsiyasiyasi (xodimlari soni 150 ming kishi bo‘lgan 6 mingta fir-
ma)ga birlashganlar.