Ишлаб чиқаришнинг метрологик асослари

Diskret  tasodifiy  sonlarning  (kattaliklarning)  o’rtacha 
arifmetik  qiymati
 
x
  o’lchashlar  natijalarining  yig’indisini 
o’lchashlar soniga nisbatidan topiladi: 
 




n
i
i
X
n
x
1
1
. 
 
bu erda: 
i
x
 – alohida o’lchashlar qiymati; 
 n – o’lchashlar soni yoki tanlovlar hajmi.  
Masalan, to’qqizta son olingan: (ob’em vo’borki) 
5,3,7,9,8,5,4,5,8. 
Ulardan o’rtacha arifmetigi 6 ga teng. 
O’rtacha  arifmetik  umuman  kattalikning  o’zidek  belgilanadi, 
faqat uni belgilashda farqi bo’lib, 
x
ko’rinishida yoziladi. 
O’rtacha  arifmetik  taqsimlanish  markazini  juda  keng 
qo’llaniladigan o’lchovidir. 
O’rtacha arifmetikning ishlatilishini afzalliklari: 
-
 
bu barcha ma’lumotlarning “tortish markazi”; 
-
 
unda barcha ma’lumotlar ishlatiladi; 
-
 
saralash kerak bo’lmaydi. 
O’rtacha arifmetikning ishlatilishini kamchiliklari: 
-
 
keskin ajralib turadigan qiymatlarni ta’siri; 
-
 
hisoblash uchun ko’p vaqt talab etilishi; 
-
 
o’rtacha  arifmetik  xaqiqiy  qiymatlarning  birontasiga  mos 
kelmasligi mumkin.