«Ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштириш» фани маърузаларини ўқитиш технологиялари

Gidravlik   uzatma.  
Bu   uzatma   optimal   tortish   harakteristikasiga   yaqin
harakteristikasini   beruvchi   gidrodinamik   qayta   ishlovchilardan   tashkil   topgan
bo'ladi. Gidravlik uzatma juft gidravlik apparatlardan tashkil topgan bo'lib, ulardan
birining (birlamchi gidravlik apparat, gidronasos) vali birlamchi dvigatel vali bilan
ulangan.   Ikkinchi   gidravlik   apparat   (gidrodvigatel)   gidronasos   tomonidan
6

---

uzatilayotgan bosim ostidagi suyuqlik energiyasi hisobiga ishlaydi. Agar suyuqlik
tezligi 2-3 m/s gacha bo'lsa bu uzatma gidrostatik uzatma deb, suyuqlik tezligi
katta bo'lsa gidrodinamik uzatma deb ataladi.   Bu turdagi uzatmalar "O'TY" AJ da
keng ko'lamda tadbiq qilinmadi. Bu uzatmalardan 1000 kVt gacha bo'lgan manevr
teplovozlardagina foydalanildi. 
Elektr uzatma.
  Generator mexanik energiyani elektr energiyaga aylantirib
beradi, va g'ildirak juftligiga o'rnatilgan elektr dvigateliga elektr zanjirlar orqali
etkazib   beriladi.   Ikki   marotaba   energiyani   qayta   ishlash   maqsadga   muvofiq
ko'rinmasada   elektr   elementlardagi   quvvatni   yo'qotish   katta   emas.   Elektr
uzatmaning FIK 84 -88% tashkil etadi.  
Elektr uzatma quyidagi afzalliklarga ega. 
1.   Dizel   valining   momenti   va   aylanishlar   chastotasi   o'zgarmas   bo'lganda
lozim bo'lgan teplovozning tortish kuchini harakat tezligiga bog'liqlik   tavsifini
olish imkonini beradi.  
2. Energetik zanjir elementlarini uzoqdan boshqarishga imkon beradi. 
3. Bir postdan turib bir necha lokomotivlarni boshqarishga imkon beradi. 
4.   Teplovoz   energetik   zanjirini   boshqarish   tizimini   keng   ko'lamda
avtomatlashtirish imkonini beradi.  
5. Teplovozning harakatlanuvchi g'ildiraklarini rels bilan ilashishini yuqori
koefficientini beradi. 
Birinchi   elektrlashtirilgan   uzatmali   poezd   teplovozi   dunyoda   Rossiyada
1924 yil ishlab chiqarildi va ishga tushirildi.