Isakulova nilufar janikulovna

I BOB. “KASB TA’LIMI METODIKASI” FANINING UMUMIY
MASALALARI
1.1. «TA’LIM TО‘G‘RISIDA»GI QONUN VA KADRLAR TAYYORLASH
MILLIY DASTURINI AMALGA OSHIRISH JARAYONIDA “KASB
TA’LIMI METODIKASI” FANINING PREDMETI, MAQSAD VA
VAZIFALARI
Reja:
1. О‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim tо‘g‘risida»gi Qonuni va «Kadrlar
tayyorlash milliy dasturi» da о‘rta maxsus kasb-hunar ta’limiga qо‘yilgan talablar.
2. “Kasb ta’limi metodikasi” fanining boshqa kasbiy ta’lim fanlari bilan
aloqalari.
3. “Kasb ta’limi metodikasi” fanining tadqiqot metodlari.
Tushunchalar va tayanch iboralar:
intergratsiya, mehnat uslublari, metodik
vositalar, maqsad, vazifa, kasb, ta’lim, uslubiyot, fan, metod, kasb ta’limi,
nazariya, amaliyot
О‘zbekiston Respublikasining «Ta’lim tо‘g‘risida»gi Qonuni va «Kadrlar
tayyorlash milliy dasturi»da о‘rta maxsus kasb-hunar ta’limiga qо‘yilgan
talablar
О‘zbekiston
Respublikasining «Ta’lim
tо‘g‘risida»gi
Qonunining
13-
moddasida quyidagicha о‘rta maxsus, kasb-xunar ta’limiga izox berilgan:
О‘rta maxsus, kasb-xunar ta’lim olish maqsadida xar kim umumiy о‘rta ta’lim
asosida akademik litseyda yoki kasb-xunar kollejida о‘qishning yо‘nalishini
ixtiyoriy ravishda tanlash xuquqiga ega.
Akademik litseylar va kasb-xunar kollejlari egallangan kasb-xunar bо‘yicha
ishlash xuquqini beradigan xamda bunday ish yoki ta’limni navbatdagi bosqichda
davom ettirish uchun asos bо‘ladigan о‘rta maxsus, kasb-xunar ta’limi beradi.
Akademik litsey о‘quvchilarning intellektual qobiliyatlarini jadal о‘stirishni,
ularning chuqur, tabaqalashtirilgan va kasb-xunarga yо‘naltirilgan bilim olishlarini
ta’minlaydigan uch yillik о‘rta maxsus о‘quv yurtidir.

---

10
Kasb-xunar kolleji о‘quvchilarning kasb-xunarga moyilligi, maxorat va
malakasini chuqur rivojlantirishni, tanlangan kasblar bо‘yicha bir yoki bir necha
ixtisos olishni ta’minlaydigan uch yillik о‘rta kasb-xunar о‘quv yurtidir [2. – B. 4].
«Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»da umumiy о‘rta ta’lim negizida о‘qish
muddati uch yil bо‘lgan majburiy о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi uzluksiz ta’lim
tizimidagi mustaqil turdir. о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yо‘nalishi akademik
litsey yoki kasb-hunar kolleji о‘quvchilar tomonidan ixtiyoriy tanlanadi.
Akademik litsey davlat ta’lim standartlariga muvofiq о‘rta maxsus ta’lim
beradi. о‘quvchilarning imkoniyatlari va qiziqishlarini hisobga olgan holda
ularning jadal intellektual rivojlanishi chuqur, sohalashtirilgan, tabaqalashtirilgan,
kasbga yо‘naltirilgan ta’lim olishini ta’minlaydi.
Akademik litseylarda о‘quvchilar о‘zlari tanlab olgan ta’lim yо‘nalishi
bо‘yicha (gumanitar, texnika, agrar va boshqa sohalar) bilim saviyalarini oshirish
hamda fanni chuqur о‘rganishga qaratilgan maxsus kasb-hunar kо‘nikmalarini
о‘zlarida shakllantirish imkoniyatiga ega bо‘ladilar. Bu kо‘nikmalarni о‘qishni
muayyan oliy ta’lim muassasalarida davom ettirish yoki mehnat faoliyatida
rо‘yobga chiqarishlari mumkin.
Kasb-xunar kolleji tegishli davlat ta’lim standartlari doirasida о‘rta maxsus,
kasb-hunar ta’limi beradi; о‘quvchilarning kasb-hunarga moyilligi, bilim va
kо‘nikmalarini chuqur rivojlantirish, tanlab olingan kasb-hunar bо‘yicha bir yoki
bir necha ixtisosni egallash imkonini beradi.
Kasb-hunar
kollejlari
jihozlanganlik
darajasi,
pedagogik
tarkibning
tanlanganligi, о‘quv jarayonining tashkil etilishi jihatidan yangi tipdagi ta’lim
muassasalari hisoblanadi. Ular bir yoki bir necha zamonaviy kasb-hunarni egallash
hamda tegishli о‘quv fanlaridan chuqur nazariy bilim olish imkonini beradi.
Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarida ta’lim olish о‘quvchilarga о‘z
bilimlarini chuqurlashtirish va tanlagan ixtisosliklariga ega bо‘lishni ta’minlaydi.
Akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining bitiruvchilariga davlat tomonidan
tasdiqlangan namunadagi diplomlar beriladi. Bu diplomlar ta’limning keyingi

---

11
bosqichlarida о‘qishni davom ettirish yoki egallangan ixtisos va kasb-hunar
bо‘yicha mehnat faoliyati bilan shug‘ullanish huquqini beradi.
О‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limini tashkil etish va rivojlantirish uchun
quyidagilar zarur:
- akademik litseylar va kasb-hunar kollejlari faoliyat kо‘rsatishining
normativ bazalarini ishlab chiqish va joriy etish;
- soha uchun oliy ta’lim muassasalarining, ishlab chiqarish, fan va madaniyat
sohasining mutaxassislarini jalb etgan holda yuqori malakali mutaxassislarni
tayyorlash va qayta tayyorlashni, shu jumladan chet ellarda tayyorlash va qayta
tayyorlashni tashkil etish;
- о‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi о‘quv muassasalari uchun ta’lim va kasb-
hunar dasturlari, о‘quv-uslubiy majmualar ishlab chiqish;
- akademik litseylarning о‘quvchilari mehnat faoliyati kо‘nikmalarini
egallashlari uchun ixtisoslashtirilgan dasturlar ishlab chiqish va joriy etish;
- kasb-hunar kollejlarida tayyorlanadigan mutaxassislarga nisbatan ixtisos va
kasb-hunar, malaka talablarining rо‘yxatini ishlab chiqish;
- hududlarning jо‘g‘rofiy va demografik shart-sharoitlarini va tegishli
sohadagi mutaxassislarga bо‘lgan mahalliy ehtiyojlarni hisobga olgan holda о‘rta
maxsus, kasb-hunar ta’limi tizimi ta’lim muassasalarining tashkil etilishini va ular
oqilona joylashtirilishini ta’minlash, ularga о‘quvchilarni imkon qadar oilasidan
ajratmagan holda qamrab olish;
- akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining moddiy-texnika va axborot
bazalarini mustahkamlash [2. – B. 13].