Is va mv zv n I 90 sih vA ra an vD xn a A


  Ikki yoqlama yozuvning mazmuni



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/113
Sana14.01.2022
Hajmi5,82 Mb.
#361868
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   113
Bog'liq
Buxgalteriya hisobi nazariyasi [@iqtisodchi kutubxonasi]

4.3.  Ikki yoqlama yozuvning mazmuni
 
va uning qoilanilishi
K o‘rib  o ‘tganimizdek, jam iyatda ikkiyoqlama yozuvning pay­
do  b o lish i  buxgalteriya  hisobi  rivojlanishiga  asos  b o ‘lgan.  X III- 
XIV  asrlarda  ikkiyoqlama  yozuv  tizimi  paydo  b o ld i  va  Shi- 
moliy  Italiyaning  bir  necha  savdo  markazlarida  undan  foydalanila 
boshlandi.  Topilgan yagona qoiyozm alarga k o ‘ra ikkiyoqlama yo­
zuv  1340- yili  paydo  b o lg an .
Yana  boshqa  manbalarga  ko‘ra  bundan  ham  oldinroq  Fransi- 
yaning Shampan viloyati savdo firm,alarida( 1299-1300) ikkiyoqla­
ma yozuvdan  foydalanilgan.  Uning  asoschisi  fransuz monarxi  Lu- 
ko Pacholi hisoblanadi.  U  o ‘zimng ulkan ishi  hisoblangan  «Schyot 
va  yozuvlar to ‘g‘risida  risola»  nomli  asarida  (1494-  yil)  hisob  yo- 
zuvlari b o ‘yicha tushunchani ochib berdi.  Hozirda ham bu kitob ju ­
da dolzarb hisoblanadi.
Korxona  qaysi  tarmoqqa  qarashliligidan  va  unda  qanday 
xo‘jalik  jarayoni  ro ‘y  berishidan  q at’iy  nazar  har  doim  ik­
ki 
va  undan  ortiq  x o ‘jalik  m ablag‘i  yoki  ulam ing  tashkil  topish 
manbalari  ishtirok  etadi.  Shuning  uchun  ham  x o ‘jalik  jarayonla­
rini  schyotlarda  aks  ettirishda  ikki  yoki  undan  ortiq  schyotlardan 
foydalaniladi.  Korxonada sodir b o lay o tg an  x o ‘jalik  jarayonlari tu- 
fayli  m ablag‘lar  va  ulaming  tashkil  topish  manbalari  bir-biri  bilan 
bog'lanadi  va natijada ular uchun m o ijallan gan buxgalteriya hiso­
bi  schyotlari  ham  bir-biri  bilan  bog‘lanadi  (bu  bog‘lanish  «Schy­
otlar  korrespondensiyasi»  deyiladi).  Schyotlar  boglanishining 
Buxgalteriya  hisobi  yozuvlarida  aks  ettirilishiga  «Ikkiyoqlama 
yozuv»  (  buxgalteriya  provodkasi)  deb  aytiladi.  Korxonada  sodir 
bolayotgan jarayonlarga tegishli  summalar buxgalteriya hisobi yo­
zuvlarida  eng  kamida  ikkita  schvotga  yoziladi,  albatta  bir  schyot­
ning debetiga,  ikkinchi  schyotning kreditiga.
99


Quyidagi  m isollar  yordamida  ikki  yoqlam a  yozuv  va  uning 
amaliyotda q o ‘llanilishini tushuntirib  beramiz.
Misol.  M ehnat haqi berish uchun hisoblashish  schyotidan  kas- 
saga  7000000  so‘m  pul  olmdi.  Ushbu  x o ‘jalik  jarayon  tufayli  ko­
rxonaning  bankdagi  hisob-kitob  schyotidagi  m ablag‘i  kamayib, 
korxonaning  kassasida  esa  naqd  pul  k o ‘paydi.  Jarayonni  chizma 
k o ‘rinishida schyotlarda aks  ettirish  quyidagi k o ‘rinishda b o iad i:

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   113




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish