Is va mv zv n I 90 sih vA ra an vD xn a A


  Buxgalteriya hisobining predmeti va metodi



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet11/113
Sana14.01.2022
Hajmi5,82 Mb.
#361868
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   113
Bog'liq
Buxgalteriya hisobi nazariyasi [@iqtisodchi kutubxonasi]

1.3.  Buxgalteriya hisobining predmeti va metodi
Har  bir  fan  kabi  “Buxgalteriya  hisobi1'  fani  ham  o ‘zining 
o ‘rganadigan  predmeti  va  uni  o ‘rganishda  barcha  fanlarga 
qoilaniladigan  umumiy  metodlardan  tashqari  maxsus  metodlarga 
ham  egadir.  Buxgalteriya hisobining predmeti  unda hisobga olina- 
digan obyektlar iqtisodiy mazmuni  asosida belgilanadi.
Buxgalteriya  hisobi  har  bir  korxona,  tashkilot,  muassasa, 
uyushmalarda  yuritilib,  ulaming  x o ‘jalik  faoliyatini  to ‘liq  yor- 
itib  beradi.  Xo jalik  faoliyatini  amalga  oshinsh  uchun  esa  albat- 
ta,  x o ‘jalik  m ablag‘lariga,  ulaming  tashkil  topish  manbasiga  ega 
bo‘lishlari  zam r  bo'ladi  hamda  albatta  turli  x o ‘jalik  jarayonlari 
orqali  bu  maqsadga  erishadilar.  Shunday  qilib,  umumiy  ta’rifni 
quyidagicha berish mumkin:
Buxgalteriya  hisobi  -  xo‘jalik   yurituvchi  subyektlaming 
x o ‘jalik  m ablag‘lari  va  ulaming  tashkil  topish  manbalarini,  ular- 
ni  x o ‘jalik  jarayonlari  natijasida  o ‘zgarib  borishlarini  yoppasiga, 
uzluksiz,  qonun-  qoidalarga asosan  hujjatlarda to ‘liq,  aniq,  to ‘g 'ri, 
o ‘z  vaqtida  aks  ettirib  boradi.  Buxgalteriya  hisobi  bir  korxona 
m a’lumotlari  bilan  chegaralanmaydi,  sabab,  ulaming  hisobotlari 
tegishli  tashkilotlarga  belgilangan  m uddatlarda  yig‘ilib, jam lanib, 
butun x o ‘jalik bo‘yicha m a’lumotlar olinadi,  natijada ular faoliyati 
ustidan nazorat va boshqaruv olib boriladi.
Korxonalar va m uassasalarda yuritiladigan buxgalteriya hisobi 
0 ‘zbekiston  Respublikasining  «Buxgalteriya  hisobi  to ‘g ‘risida»gi 
Qonunga  asoslanib  olib  boriladi.  Korxonalar  buxgalteriya  hiso­
bi  shu  korxonalar  faoliyatini  uzluksiz,  yoppasiga  kuzatib,  huj- 
jatlashtirib,  olingan  m a’lumotlami  baholash  orqali  schyotlar 
tizimida  ikki  yoqlama  yozuv  yordamida  aks  ettiradi  ham da  hisob
20


m a’lumotlari  haqiqiyligini  inventarizatsiya  yordamida  tekshirib, 
aniq  va to ‘g ‘ri  hisob  m a’lumotlari  asosida  buxgalteriya balansi  va 
hisobotlarini tuzadi.
Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  iqtisodiyotda  turli  mulkchilik 
shaklidagi  subektlar erkin faoliyat yuritishlari  uchun qabul qilingan 
0 ‘zbekiston Respublikasining “M ulkchilik to‘g ‘risida”gi,  «Tadbir- 
korlik  faoliyati  erkinligining  kafolatlari  to ‘g ‘risida»gi  va  boshqa 
qonunlar islohotlar rivoji uchun xizmat qilib kelmoqda. Buxgalteri­
ya hisobi ushbu korxonalam ing mulki va ulam ing harakatini, ular- 
dan  oqilona  foydalanish  holatlarming  maxsus  usullarini  q o ilag an  
holda hisob hujjatlarida aks ettirib boradi.
Buxgalteriya  hisobi  iqtisodiyotdagi  har  bir  korxona,  tash- 
kilot,  muassasa,  uyushmalarda  yuritilib,  ulam ing  xo ‘jalik  faoli- 
yatini  to ‘liq  yoritib  beradi.  jam lanib,  butun  iqtisodiyot  b o ‘yicha 
m a’lumotlar  olinadi,  natijada  ular  faoliyati  ustidan  nazorat  va 
boshqaruv  olib  boriladi.  Korxona,  tashkilot,  muassasa,  uyushma­
larda  buxgalteriya  hisobi  0 ‘zbekiston  Respublikasining  “Buxgal­
teriya hisobi  to ‘g ‘risida”gi  Qonuniga  (yangi  tahriri)  asoslanib  olib 
boriladi.  Korxonalar buxgalteriya hisobi  shu korxonalar faoliyatini 
uzluksiz, yoppasiga kuzatib, hujjatlashtirib,  olingan  m a’lumotlami 
baholash  orqali  schyotlar  tizimida  ikki  yoqlam a yozuv  yordamida 
aks ettiradi, ham da hisob m a’lumotlari haqiqiyligini inventarizatsi­
ya yordamida tekshirib, aniq va to ‘g‘ri  hisob m a’lumotlari  asosida 
buxgalteriya balansi va hisobotlarini tuzadi.
Xorijlik  olimlar  qarashlariga  k o ‘ra,  “buxgalteriya  hisob  - 
xo‘jalik  yurituvchi  subekt  faoliyati  to ‘g ‘risidagi  axborotlami 
o ‘lchash,  qayta ishlash  va  etkazib  berish  ham da  foydalanuvchilar- 
ga cheklangan reserslar b o ‘yicha mavjud muqobil echimlardan eng 
maqbulini  tanlash  imkoniyatini  yaratish  tizim i” 10  hisoblanadi.  Ba- 
yon etilganlar asosida fanning predmeti to‘g ‘risida quyidagi ta ’rifhi 
keltirish mumkin.
Buxgalteriya  hisobining  predmeti  -   korxonaning  x o ‘jalik 
mablag‘lari va ulaming tashkil topish manbalarini, ulaming xo‘jalik

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   113




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish