Model IS-LM - anıqlawǵa múmkinshilik beretuǵın tavar -pul teń salmaqlılıqınıń modeli ekonomikalıq kúshleryalpi talap funktsiyasın anıqlaw. Model sizge bazar procent stavkalarınıń bunday kombinatsiyaların tabıwǵa múmkinshilik beredi men va dáramat Y , bunda tavar hám pul bazarlarında bir waqtıniń ózinde teń salmaqlılıqǵa eriwiladi. Sol sebepli IS-LM modeli AD-AS modelin konkretlestiriw esaplanadı.
IS-LM modelin jaratıw ushın tavar hám pul bazarların baylanıstıratuǵın parametrlerdi anıqlaw kerek. Tavar bazarınıń tiykarǵı parametri - bul milliy óndiristiń real kólemi. Ekenin aytıw kerek, ol operatsiyalar ushın aqshaǵa bolǵan talaptı hám sol sebepli aqshaǵa bolǵan ulıwma talaptı hám pul bazarında teń salmaqlılıqǵa eriwiladigan procentlerdi belgileydi. Óz gezeginde, procent stavkaları dárejesi ulıwma ǵárejetlerdiń elementi bolǵan investitsiyalar kólemine tásir etedi. Sonday etip, pul hám tavar bazarları milliy dáramat Y, investitsiya I, procent stavkası arqalı óz-ara baylanıslı.
Keling, bul munasábetlerdi aldın tavar (IS iymek sızig'i), keyininen pul bazarları (LM iymek sızig'i) boyınsha grafik tárepten kórip shıǵamız. Baxalar dárejesi turaqlı, ekonomika bolsa jabıq esaplanadı.
Iymek sızıqIS... 11-tema fond hám investitsiya funktsiyalarınan paydalanǵan halda IS iymek sızig'ini kórsetip berdi. Sol sıyaqlı juwmaqlardı Keynstin’ modeli járdeminde alıw múmkin.
Investitsiyalar grafigi sonı kórsetedi, tómen procent stavkaları investitsiyalardıń joqarı dárejesine tuwrı keledi. I1 procent stavkası dárejesinde joybarlastırılǵan investitsiyalar kólemi I1 ge teń boladı. Soǵan kóre, AE ulıwma ǵárejetleri C + I1 (i1) + G sızıǵı menen kórsetilgen bolıp, bissektrisa menen kesiliskende E1 teń salmaqlılıq noqatın hám Y1 milliy paydanıń teń salmaqlılıq kólemin anıqlaydı. Sonday etip, i1 procent stavkası boyınsha milliy dáramat Y1 teń salmaqlılıqta boladı. Bul parametrler A noqatın anıqlaydı. Procent stavkası i1 den i2 ge shekem tomenlegende, investitsiyalar I1 den I2 ge shekem ósedi, ulıwma ǵárejetler iymek sızig'i joqarıǵa qaray C + I2 (i2) + G jaǵdayına ótedi. Bul, óz gezeginde, milliy paydanıń teń salmaqlılıq dárejesin Y1 den Y2 ge shekem kóteredi. Bul parametrler B noqatın anıqlaydı. Eger siz procent stavkasın turaqlı túrde ózgertirsangiz hám hár biri ushın milliy paydanıń tiyisli bahaların tapsańız, ol halda grafikada biz IS iymek sızig'ini alamız
IS iymek sızig'i tavar bazarı teń salmaqlılıqta bolǵan procent stavkası ( R ) hám real dáramat (Y) dárejeleriniń barlıq múmkin bolǵan kombinatsiyaların kórsetedi, yaǵnıy. Tovarlar hám xızmetlerge talap olardıń támiynatına teń bolıp tabıladı, bul tek dáramat joybarlastırılǵan ǵárejetlerge teń bolǵan táǵdirde hám in'ektsiyalar sheginiwge teń bolǵanda júz boladı.
IS iymek sızig'inan sırtdaǵı ballar. IS iymek sızig'idan sırtda bolǵan hár qanday waqıtta ekonomika teń salmaqlılıq jaǵdayında. Mısalı, IS iymek sızig'idan joqarı bolǵan A noqatda, dáramat Y 2 ge teń, bul S 2 pul alıw muǵdarına tuwrı keledi hám procent stavkası R 1, bul erda in'ektsiya muǵdarı I 1 ge teń. Bunday halda, pul alıw in'ektsiyalardan asadı (S 2\u003 e I1), bul tavar bazarındaǵı dáramat (ónim) ǵárejetlerden asıwın ańlatadı, yaǵnıy. Tovarlar usınısı tovarlarǵa bolǵan talaptan asıp ketedi. Sol sebepli, IS iymek sızig'idan joqarı bolǵan barlıq noqatlarda artıqsha ónim támiynatı (ESG) bar.
IS iymek sızig'idan tómen bolǵan B noqatda dáramat muǵdarı Y 1 ge teń, bul S 1 pul alıw muǵdarına tuwrı keledi hám procent stavkası I 2 in'ektsiya muǵdarına tuwrı keletuǵın R 2 ge teń. I 2\u003 e S 1 bolǵanı ushın, bul in'ektsiyalar pul alıwdan úlkenlew ekenligin ańlatadı, yaǵnıy. ǵárejetler dáramattan (ónimnen) asadı, sol sebepli talap usınıstan úlkenlew bolıp tabıladı. Sonday etip, IS iymek sızig'idan tómen bolǵan barlıq noqatlarda tovarlarǵa artıqsha talap (EDG) bar.
Do'stlaringiz bilan baham: |