Irrigatsiya va melioratsiya

26.2.7-rasm. Nasos 
qurilmasining 
sxemasi 
Suv sarfi (Q
n.
)–bir sekund(minut, soat)da nasosdan 
o’tayotgan suyuqlik hajmiga teng. O’lchov birliklari – 
l/s, m
3
/s, m
3
/soat. Suv sarfi, nasosning pasportidagi 
xarakteristikasidan yoki har xil suv o’lchash vositasi 
yordamida aniqlanadi 
Quvvat (N) – nasosni harakatga keltirish uchun 
dvigatel sarf qiladigan energiya miqdoridir. O’lchov 
birligi-kVt/soat. 
Nasos 
agregatinini 
harakatga 
keltiruvchi elektrodvigatelning iste’mol quvvati, 
quyidagi formula bilan aniqlanadi: N
ist.
= 9,81 x Q
n
x N
um. 
/

n.qur
 
Bu yerda: 

n.qur 
= 

n. 
x

dvig. 
x 

uzat 
- qurilmaning foydali ish koeffitsiyent; 
 

n 
– nasosning foydali ish koeffitsiyent (nasosning xarakteristikasidan 
olinadi); 
 

dvig.
- dvigatelning foydali ish koeffitsiyent (dvigatelning xarakteristikasidan 
olinadi );
 

uzat 
= 0,96-0,99 - uzatish foydali ish koeffitsiyent.
 
Nasos agregatining foydali – salt ishlab turgandagi quvvatini pasportdagi quvvat 
xarakteristikasidan ham aniqlash mumkin.
 
Foydali ish koeffitsiyenti – foydali ish koeffitsiyent (η).
Nasos foydali quvvatining uni iste’mol quvvatiga nisbati nasosning foydali ish 
koeffitsiyent deyiladi. O’lchov birligi birdan kichik sonlarda yoki foizda ko’rsatiladi 

= N
foy.
/ N
ist.
Aylanishlar soni (n) – nasos vali yoki ish \ildiragining 1 minutda aylanish 
tezligidir. O’lchov birligi: ayl/min. 
 
Nasoslarni asosiy ko’rsatkichlari - bosim, suv sarfi, quvvat, foydali ish 
koeffitsiyenti va aylanishlar soni, har bir nasos uchun zavoddagi sinovlar natijasida 
aniqlanadi va hisoblanib uning pasportida grafik holatida keltiriladi.