Irgasheva durdona yakubdjanovna ma’luMotlar oMbori

3.2. So‘rovlar yaratish texnologiyasi
Ixtiyoriy axborot texnologiyasining asosiy vazifasi foydalanuv-
chiga zarur va ishonchli axborotlarni tayyorlab berishdan iborat. 
MB jadvalla rida saqlanadigan axborotlarni qayta ishlash so‘rovlar 
yordamida amalga oshiriladi.
So‘rovlar foydalanuvchi tomonidan berilgan shartlar bo‘yi-
cha jadvaldagi axborotlarni qayta ishlash va qidirish uchun 
mo‘l jal langan birorta komandalar (buyruqlar) to‘plamidir. AC-
CESS tizimida bajariladigan amallarga bog‘liq ravishda quyidagi 
ko‘rinishdagi so‘rovlar yaratish mumkin:
• 
birorta amallarni bajarish (tanlov so‘rovlari);
• 
tiklash;
• 
qo‘shish;
• 
olib tashlash;
• 
jadvallarni yaratish.

---

42
Sanab o‘tilgan so‘rovlar har biri yaratish texnologiyasi va ax-
borotlarni tasvirlash shakli bilan farq qilishi mumkin. So‘rovlarni 
yaratish texnologiyasiga bog‘liq ravishda ularni doimiy va para-
metrik so‘rovlarga bo‘lish mumkin.
Doimiy so‘rovlarga
– axborotlarni tanlab olish parametrlari 
uzoq vaqt davomida o‘zgarmaydigan so‘rovlar kiradi.
Parametrik so‘rovlarga
– axborotlarni tanlab olish parametr-
lari o‘zgarib turadigan so‘rovlar kiradi.
So‘rovlarning bajarilishi natijasida dinamik jadvallar hosil bo‘-
ladi. Shakli bo‘yicha dinamik jadvallar ikki ko‘rinishda bo‘ladi:
• 
strukturalari MBda berilgan jadvallar strukturasiga mos 
bo‘lgan jadvallar;
• 
strukturalari MBda berilgan jadvallar strukturalaridan farq 
qiluvchi jadvallar, ya’ni kross jadvallar.
Kross jadvalning strukturasi MBda berilgan jadvalning struk-
turasidan farqi shundaki, bunday jadvallarda ustunlarning sar-
lavhasi (mavzusi) nomlar bilan emas, tanlangan maydon qiymat-
lari bilan beriladi. Bunday jadvallar alohida ko‘rinishdagi so‘rovlar 
– kesishuvchi so‘rovlar yordamida yaratiladi.
Kesishuvchi so‘rovlar
– ayrim (alohida) maydonlarni qiymat-
lari bo‘yicha ma’lumotlar bir vaqtda guruhlari bilan axborotlar-
ni tanlash uchun qo‘llaniladigan so‘rovlardir. Bunday so‘rovda 
ma’lumotlar kross-jadval shaklida yaratiladi.