Irgasheva durdona yakubdjanovna ma’luMotlar oMbori

Денежный
(pulli) – verguldan keyin 2 raqam o‘rnatiladi 
va valuta belgisi chiqariladi;
Фиксированный
– eng kamida verguldan avval bitta belgi, 
undan keyin ikkita raqam (belgi);
Mingliklar ajratish bilan verguldan keyin ikkita raqam va 
mingliklarni ajratuvchi;
Процентный
– son oxirida protsent belgisi chiqariladi;
Экспоненциал
– sonlar eksponensial ko‘rinishda chiqari-
ladi (masalan, 1.10*103)
Дата/время (sana/vaqt)
toifali maydonlar uchun quyi dagi 
formatlar mavjud:
Sananing to‘la formati, sukut bilan o‘rnatiladi va quyidagi 
ko‘rinishga ega:
15.04.10.05:30:10 PM;
Sananing uzun formati, masalan, Juma,13-yanvar 2010;
Sananing o‘rtacha formati, 13.01.10;
Sananing qisqa formati, 13.01.10;
Vaqtning uzun formati, 14:33:10;
Vaqtning o‘rta formati, 14:33 PM;
Vaqtning qisqa formati, 14:33
Mantiqiy toifa maydonlari uchun quyidagi formatlar ish-
latiladi:
Да/Нет;
Истина/Лож; Вкл/Выкл
O‘nli raqamlar 
soni (maydon 
aniqligi)
Числовой
va 
Денежный
toifali maydonlar uchun beriladi. 
Raqamlar (belgilar) soni – 0 dan 15 gacha
Kiritish niqobi
Kiritish niqobi 
текстовой
(matnli), 
числовой
(sonli), 
денежный
(pulli), 
дата/время 
(sana/vaqt) maydonlarga

---

36
ma’lumotlar kiritish uchun shablon (andaza) o‘rnatiladi
Дата/время
(sana/vaqt) toifasidagi maydon uchun kiritish 
niqobi berilgan formatga mos keladi
Условие на 
значение
Kiritilayotgan ma’lumotlar qiymatlariga cheklanishlar 
o‘rnatiladi. Masalan, sonli maydonga « <100 » shart be-
rilsa, unda bu maydonga 100 dan katta qiymatlarni kiritib 
bo‘lmaydi
Masalan, «Moskva» or «Toshkent» or «Kiev» ko‘rinishi-
dagi shart maydonga kiritilayotgan shahar nomlari faqat 
Moskva, Toshkent, Kiev bo‘lishi kerakligini anglatadi.
Kiritilayotgan ma’lumotlarning qiymatlariga
qo‘yilayotgan shartlar solishtirilayotgan qiymatlar va so-
lishtirish operatorlaridan tashkil topadi. Shart berishda 
ma’lum operatorlar ishlatiladi:
< – (kichik);
<= – (kichik yoki teng);
> – (katta);
>= – (katta yoki teng);
= – (teng);
<> – (teng emas);
Ifodalarda mantiqiy operatorlar OR (yoki), AND (va) va 
solishtirish operatorlari BETWEEN, IN, LIKE qo‘llanishi 
mumkin
BETWEEN – maydonning kiritilgan qiymati, berilgan 
diapazon ichida joylashganini tekshiradi. Diapazonning 
yuqori va quyi chegarasi AND mantiqiy operator bilan 
bo‘linadi. Masalan, BETWEEN 20 AND 45 ifoda kiriti-
layotgan qiymat 20 dan 45 gacha bo‘lgan intervalda joy-
lashganini anglatadi. Bu ifodani quyidagicha yozish ham 
mumkin: >50 AND <100; 
IN – kiritilayotgan qiymatini, berilgan ro‘yxatdagi ixtiyoriy 
qiymatlardan biriga tengligini tekshiradi. Masalan, 
IN («Moskva» «Toshkent» «Kiev») ifoda «Moskva» or 
«Toshkent» or «Kiev» ifoda mos kelishini anglatadi
LIKE 
Текстовой
va 
Мемо 
maydonlari berilgan simvol-
lar shabloniga mosligi tekshiriladi. Masalan, LIKE «TEX*» 
ifoda kiritilgan simvollar satri «TEX» simvollar bilan bosh-
lanishi zarurligini anglatadi
Сообщение об 
ошибке
Kiritilayotgan ma’lumot qiymatlarini berilgan shartga mos 
kelmaganda ekranga chiqaradigan matn
Обязательное 
поле
Текстовый
va 
МЕМО 
maydonlar uchun bo‘sh satrlar 
kiri tishga ruxsatni anglatadi
Индексиро-
ванное поле
Indekslanuvchi maydon. Bu qiymatni jadvaldagi 
ma’lumotlarni qidirishni amalga oshirishga mo‘ljallangan 
maydonlarga o‘rnatish tavsiya etiladi, chunki indeksli 
maydon ma’lumotlarni qidirishni tezlashtiradi

---

37