~ 110 ~
o‘simlik zararkunandalariga qarshi kurashishda ham muhim antiseptik dori vositasida
fermerlar va agronomlar tomonidan keng miqyosda ishlatiladi.
Oltingugurt tokzorlar va mevali bog‘larda o‘simlik zararkunandalariga qarshi
kurashish maqsadida fungitsidlar (topaz, kurzat, dalate, bagira va boshqalar) ni o‘rnida
ishlatiladi. Bu esa o‘z o‘rnida arzon va ishonchli dori vositasi hisoblanadi.
Oltingugurtning yana bir muhim xususiyatlaridan biri ham zamburug‘li, ham bacterial
kasalliklarga bir vaqtning o‘zida ta’sir etishidir. Oltingugurt tabiatda keng tarqalgan va
arzon mahsulot bo‘lganligi sababli undan tayyorlangan dori ham arzon va sifatli bo‘ladi.
Bu dorilar ichida zararkunandalarga qarshi ta’siri eng kuchlisi oltingugurt va ohak
qaynatmasi hisoblanadi. Bu aralashmaning ta’siri boshqa dori vositalaridan sezilarli
darajada ijobiydir. Biz quyidagi ma’lumotlarda uni tayyorlashni bilib olamiz.
Tokzorlarda ishlatiladigan oltingugurt ob-havo sharoitiga qarab ishlatiladi. Bunda
harorat 17
o
C dan 35
o
C gacha bo‘lishi kerak. 35
o
C dan oshganda toklarning kuyishiga
olib keladi. Shuningdek, namlik yuqori bo‘lgan ekinzorlarda ham ishlatib bo‘lmaydi.
Ayniqsa, oltingugurt- ohak qaynatmasini oltingugurtdan tokzor va bog‘lar hamda
boshqa ekin turlari uchun o‘ta yaxshi qaynatma oltingugurt – ohak qaynatmasini
tayyorlab odium, antroknoz kasalliklariga qarshi o‘suv davrida 0,5 % li qaynatmasi
bilan ishlov beriladi. Qaynatmani tayyorlash uchun 100 litr suvga 6 kg so‘ndirilmagan
ohakni 12 kg oltingugurtni cho‘yan qozonlarda, agar katta hajmda tayyorlansa,
sisternalarda qaynatish mumkin. Ohakni eritib, tosh va boshqa chiqindilardan tozalab
qozonga solinadi va qizdiriladi. Yog‘och kurakchalar yordamida kovlab turiladi.
So‘ngra oltingugurtni suvda namlab qaymoq holiga keltiriladi. Asta- sekin qizigan
ohakli suvga quyib boshlanadi. Aralashtirib turgan holda qaynatiladi. O‘lchovdagi
qolgan suvni qo‘shib qaynatiladi. Qaynaganda bug‘lanib qozonga qo‘yilgan belgidan
pasaysa, belgi qatori suv qo‘shib turiladi. Aralashma 60-70 daqiqa davomida
qaynatiladi. Suv quyib turish jarayoni qaynash oxiriga 15 daqiqa qolganda to‘xtatiladi.
Shundan so‘ng oltingugurt- ohak aralashmasining quyuqlashgan aralashmasi hosil
bo‘ladi.U qizil – pushti rangda bo‘ladi. Solishtirma og‘irligi 1,285. Bome gradusi
bo‘yicha 32 oli bo‘lgan suyuqlik sifatli oltingugurt – ohak qaynatmasi bo‘ladi.
Suyuqlikdan foydalanish quyidagicha: tayyorlangan suyuqlikdan 1l o‘lchab
olinadi. So‘ng tarozida uning og‘irligi o‘lchanadi. Bu ko‘rsatgich grammda belgilanadi
va 1000 ga bo‘linadi. Shu yo‘l bilan quyuqlashtirilgan suyuqlikni zichligi aniqlab
olinadi. Solishtirma og‘irligi 1,610 20
o
bo‘lgan suyuqlikdan 0,5% li 100 litr oltingugurt-
ohak qaynatmasining ishchi eritmasini tayyorlash uchun suyuqlikdan 2,15 litr miqdorda
o‘lchab olinib, 100 l suvga solinadi va ishlatiladi. Tayyor bo‘lgan suyuqlik yelim idishda
saqlanib 2 kun ichida ishlatilishi lozim.
Konsentratsiyasi aniq o‘lchab tayyorlangan va o‘z vaqtida ishlatilgan suyuqlik
deyarli barcha holatlarda o‘z ta’sirni ko‘rsatadi.
Do'stlaringiz bilan baham: