|
Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning o’ziga xos
xususiyatlari va ustuvor yo’nalishlari.
Reja:
Demokratik bozor islohotlari va iqtisodiyotni liberallashtirish.
Demokratik jamiyatda “iqtisodiy hayotni erkinlashtirish” tushunchasi va mazmuni.
O’zbekistonda iqtisodiy hayotni erkinlashtirish bosqichlari va o’ziga xos xususiyatlari.
Mavzuni o’rganishda qo’yidagilarga e’tibor berish kerak: iqtisodiyot,
liberallashtirish, investitsiya, innovatsiya, yangi texnologiyalar, innovatsiong‘oya,
ishlabchiqarish, milliyiqtisodiyot, modernizatsiya, diversifikatsiya, raqobat,
xususiymulk, kichik biznes, xususiy tadbirkorlik, soliq, bojxona, soliq yukini
kamaytirish.
Munozara uchun savollar:
1. Milliy iqtisodiyotning mutanosibligi va barqarorligini ta’minlash
deganda nimani tushunasiz?
2. Milliy iqtisodiyot tarkibida sanoat, xizmat ko‘rsatish, kichik biznes va
xususiy tadbirkorlik ulushini ko‘paytirish omillari qanday?
3. Ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik, jixatdan
yangilash deganda nimani tushunasiz?
4. Pul-kredit siyosati va valyutani tartibga solishning ustuvor jixatlari
nimalardan iborat?
5. «Agar xalq, boy bo‘lsa, davlat ham boy va kuchli bo‘ladi» degan
tamoyilning ma’nosi nimani anglatadi?
6. Oilaviy tadbirkorlikning asosiy belgilari nimalardan iborat?
Shuni ma'lum qilamizki, hozirgi vaqtda Iqtisodiyot vazirligi tomonidan 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi doirasida 2018 yilda amalga oshirilishi rejalashtirilayotgan quyidagi yo‘nalishlardagi takliflarni tayyorlash yuzasidan tegishli ishlar olib borilmoqda.
I. Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo‘nalishlari
1. Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va yuqori iqtisodiy o‘sish sur'atlarini saqlab qolish.
2. Tarkibiy o‘zgartirishlarni chuqurlashtirish, milliy iqtisodiyotning yetakchi tarmoqlarini modernizatsiya va diversifikatsiya qilish hisobiga uning raqobatbardoshligini oshirish.
3. Qishloq xo‘jaligini modernizatsiya qilish va jadal rivojlantirish.
4. Iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish, xususiy mulk huquqini himoya qilish va uning ustuvor mavqyeini yanada kuchaytirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojini rag‘batlantirishga qaratilgan institutsional va tarkibiy islohotlarni davom ettirish.
5. Viloyat, tuman va shaharlarni kompleks va mutanosib ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, ularning mavjud salohiyatidan samarali va optimal foydalanish.
Harakatlar strategiyasi asosida olib borilayotgan keng ko‘lamli islohotlarning dastlabki natijalari yurtimiz aholisi hayotida o‘zining yaqqol ifodasini topmoqda. Bu esa ularning ijtimoiy faolligi, ertangi kunga ishonchi mustahkamlanishida muhim omil bo‘layapti.
Mazkur dasturilamal hujjatning uchinchi — Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo‘nalishlarini amalga oshirish bo‘yicha aniq vazifalar belgilab berilgan.
Shundan kelib chiqib, bugungi kunda iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish, ayniqsa, tadbirkorlik harakatiga keng yo‘l ochib berishga jiddiy e’tibor qaratilmoqda. Binobarin, iqtisodiyotning liberallashtirilishi bu davlatni nomarkazlashtirish bo‘lib, uning iqtisodiy boshqaruvdagi funksiyalarini o‘zini o‘zi boshqarish tashkilotlariga, xususiy sektorlarga o‘tib borishini anglatadi. Ushbu jarayonda ikkita muhim strategik vazifani hal qilish zarur. Avvalo, xususiylashtirilayotgan mulk haqiqiy mulkdorlar qo‘liga berilishi kerak. Chunki iqtisodiy munosabatlarni tubdan o‘zgartirish uchun real shart-sharoitlar yaratishga imkon tug‘dirilishi milliy ongning o‘sishi va tafakkur taraqqiyotiga olib keladi. Navbatdagisi, iqtisodiyotda ko‘p ukladlilikni hamda raqobat muhitini yaratish orqali davlatning mulkka bo‘lgan monopol huquqini tugatish, xususiy mulkchilikning turli shaklidagi korxonalarni barpo qilishdir. Bu, o‘z navbatida, jamiyat turmush sharoitiga bevosita ta’sir ko‘rsatib, odamlarning xususiy mulkka nisbatan qarashi o‘zgarishi, ijtimoiy ongning shakllanishiga xizmat qiladi. Eng muhimi, davlat mulki xususiylashtirilib, kichik biznesning rag‘batlantirilishi tufayli jamiyatda mulkdorlarning yangi qatlami vujudga keladi. Shu ma’noda, Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan islohotlarning yangi bosqichida iqtisodiyotda davlat ishtiroki bosqichma-bosqich kamaytirilayotgani quvonarlidir.
Iqtisodiyot professional diagnostika asosida tahlil etilib, strategik harakatlar samaradorligini oshirish bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar natijasida 2017 yilda barqaror iqtisodiy o‘sish sur’atlari 5,5 foizni tashkil qildi, eksport hajmi qariyb 15 foiz ko‘paydi. Tashqi savdo aylanmasining ijobiy saldosi 854 million AQSh dollariga yetkazildi.
MAVZU BO’YICHA GLOSSARIY
Do'stlaringiz bilan baham: |
