Iqtisodiyoti

Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi bilan shug‘ullanuvchilar 
ixtiyorida bo‘lgan yerlar tarkibi, 2020-yil 1-yanvar holatiga, ming 
gektar 
Qishloq xo‘jaligi 
ishlab chiqarishi 
bilan shug‘ullanuv-
chilar ixtiyorida 
bo‘lgan jami maydon 
Shundan: 
Qishloq 
xo‘jaligi 
yerlari 
Tomorqa 
sifatida 
foydalanila-
digan yerlar 
Boshqalar 
(o‘rmonzor 
va 
boshqalar) 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
20761,6 
16025,6 
644,6 
4091,4 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi 
3260,3 
2200,0 
40,4 
1019,9 
Andijon 
363,7 
249,7 
43,4 
70,6 
Buxoro 
3441,7 
2582,0 
56,9 
802,8 
Jizzax 
1400,7 
1139,1 
31,1 
230,5 
Qashqadaryo 
2322,7 
1944,1 
73,8 
304,8 
Navoiy 
4501,8 
3988,7 
24,3 
488,8 
Namangan 
490,0 
279,6 
47,4 
163,0 
Samarqand 
1476,4 
1201,6 
79,5 
195,3 
Surxondaryo 
1357,1 
1000,3 
58,4 
298,4 
Sirdaryo 
370,2 
281,6 
17,3 
71,3 
Toshkent 
778,2 
584,5 
55,7 
138,0 
Farg‘ona 
561,1 
313,8 
65,0 
182,3 
Xorazm 
437,7 
260,6 
51,4 
125,7 
Manba: O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari. 
O‘zbekiston Respublikasining yer fondi Kadastr agentligi 
tomonidan har yili 1-yanvar holati bo‘yicha korxona, muassasa va 
tashkilotlarning 
yerlaridagi 
barcha 
o‘zgarishlar 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotlar, xo‘jaliklar tomonidan yer hisobi hujjatlari asosida tuzilgan 
hamda tuman, shahar va viloyat hokimlarining qarorlari bilan 
tasdiqlangan yillik yer hisobotlarini respublika bo‘yicha umumlashtirish 
natijasida tuziladi.

---

81 
2020-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra, qishloq xo‘jaligi korxonalari va 
tashkilotlari yerlarning umumiy maydoni mamlakatimiz yer fondining 
46,2 foizini tashkil qiladi. 
4.2-jadval 
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi bilan shug‘ullanuvchi yerdan 
foydalanuvchilar ixtiyoridagi yerlarning tarkibi (1 yanvar holatiga, 
ming gektar) 
Qishloq xo‘jaligi ishlab 
chiqarishi bilan 
shug‘ullanuvchi yerdan 
foydalanuvchilar 
ixtiyoridagi yer maydoni 
shu jumladan: 
haydala-
digan 
yerlar 
ko‘p 
yillik 
o‘simlik- 
lar 
pichanzor 
va 
yaylovlar 
boshqa 
yerlar 
2017 
20174,0 
4014,8 
371,2 
11020,6 
4767,4 
2018 
20261,6 
3999,0 
376,8 
11091,5 
4794,3 
2019 
20236,3 
3988,5 
383,1 
11028,3 
4836,4 
2020 
20761,6 
3998,5 
388,7 
11559,7 
4814,7 
Manba: O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlari. 
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, 2020-yilda 2017-yilga 
nisbatan qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi bilan shug‘ullanuvchi yerdan 
foydalanuvchilar ixtiyoridagi yer maydoni 587,6 ming gektarga 
ko‘paygan. Shu davrda haydaladigan yerlar 16,3 ming gektarga 
kamaygan, ko‘p yillik o‘simliklar maydoni 17,5 ming gektarga, 
pichanzor va yaylovlar maydoni 539,1 ming gektarga, boshqa yerlar esa 
47,3 ming gektarga ko‘paygan. 
Mamlakatimiz qishloq xo‘jaligida sug‘oriladigan yerlar muhim 
ahamiyatga ega. Chunki mamlakatimiz iqlim sharoitida dehqonchilik 
asosan 
sug‘oriladigan 
maydonlarda 
amalga 
oshiriladi. 
Turli 
mavsumlarda 
yog‘ingarchiliklar 
ko‘rinishida 
tushadigan 
tabiiy 
namgarchilik darajasi o‘simliklarning butun vegetatsiya davri davomida 
suvga 
bo‘lgan 
ehtiyojini 
to‘liq 
qondirmaydi. 
Shu 
sababli 
mamlakatimizda dehqonchilik mahsulotlari asosan sug‘oriladigan ekin 
maydonlaridan olinadi. 
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Davlat 
statistika 
qo‘mitasi 
ma’lumotlariga ko‘ra, 2020-yil holatiga mamlakatimizda 4210,1 ming 

---

82 
gektar sug‘oriladigan yerlar mavjud bo‘lib, qishloq xo‘jaligiga 
mo‘ljallangan yerlarning 20,3 foizini tashkil etadi. So‘nggi 15 yil 
mobaynida aholi jon boshiga sug‘oriladigan yerlar 24 foizga (0,23 
gektardan 0,16 gektarga) kamaygan. Mazkur holat aholi sonining 
o‘sishi, suv ta’minoti hajmining qisqarishi va qishloq xo‘jaligiga 
mo‘ljallangan yerlarning boshqa yer toifalariga o‘tishi natijasida yuzaga 
kelgan. Bu mamlakatimizda mavjud sug‘oriladigan maydonlardan 
samarali foydalanish lozimligini anglatadi. 2020-yil holatiga jami 
qishloq xo‘jaligi yerlari tarkibida sug‘oriladigan yerlarning ulushi 
ko‘rsatkichi bo‘yicha Farg‘ona (95,1 foiz), Sirdaryo (93,4 foiz), Andijon 
(92,6 foiz), Xorazm (84,2 foiz) va Namangan (83,2 foiz) viloyatlari 
yuqori ko‘rsatkichga ega bo‘lsa, Buxoro (8,8 foiz) va Navoiy (2,7 foiz) 
viloyatlari eng past ko‘rsatkichga ega. Surxondaryo viloyatida esa ushbu 
ko‘rsatkich 27,0 foizni tashkil etgan. Buxoro va Navoiy viloyatlaridagi 
qishloq xo‘jalik yerlari tarkibida yaylovlar asosiy salmoqni egallaydi. 
Mamlakatimizda sug‘oriladigan yerlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar 
4.3-jadvalda keltirilgan. 
4.3-jadval