Iqtisodiyoti

2. Mamlakatimizda suv xo‘jaligini boshqarish tizimi. 
Mustaqil rivojlanish yillarida hukumatimiz tomonidan suv 
xo‘jaligini boshqarishni takomillashtirishga alohida e’tibor berilmoqda. 
Suv xo‘jaligini davlat tomonidan boshqarishni takomillashtirish va 
samaradorligini oshirish, mas’uliyat sohalarini aniq chegaralash va 
oydinlashtirish, ushbu sohada dolzarb va muayyan muammolarni hal 
etish uchun mavjud kuch va vositalar bilan oqilona ta’minlash 
maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 12-
fevraldagi “Qishloq va suv xo‘jaligini davlat tomonidan boshqarish 
tizimini tubdan takomillashtirishga doir tashkiliy chora-tadbirlar 
to‘g‘gisida”gi 
PF-5330-sonli 
farmoniga 
binoan 
O‘zbekiston 
Respublikasi Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi negizida O‘zbekiston 
Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi va O‘zbekiston Respublikasi 
Suv xo‘jaligi vazirligi tashkil etildi. 
O‘zbekiston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligining Suv xo‘jaligi 
bosh boshqarmasi suv resurslaridan foydalanishni tartibga solish hamda 
respublika iqtisodiyoti va aholisini suv bilan ta’minlashga doir zarur 
tadbirlarni amalga oshiradi. Uning asosiy vazifalari quyidagilardan 
iborat: 
- suvdan foydalanishda bozor islohotlarini joriy etish, suvdan maqsadli 
va samarali foydalanishni tashkil etish; 
- suv xo‘jaligiga suvni tejovchi ilg‘or texnologiyalarni joriy etish; 
- iste’molchilarni suv bilan uzluksiz o‘z vaqtida ta’minlash; 

---

128 
- suvdan foydalanish hisobi va hisobotini yuritishni ta’minlash; 
- suv xo‘jaligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish, mulkchilikning 
turli shakllarini rivojlantirish ishlarini muvofiqlashtirish va ular amalga 
oshirilishining monitoringini yuritish; 
- mavjud me’yoriy hujjatlarga rioya etilishi ustidan nazorat qilish, 
qonun buzilishi hollarida belgilangan tartibda chora ko‘rilishini 
ta’minlash; 
- suv xo‘jaligi uchun yangi inshootlar qurilishini va mavjudlarining 
rekonstruksiya qilinishini ta’minlash; 
- suvdan foydalanish uchun maxsus ruxsatnomalar berishni va suv 
inshootlarini ro‘yxatga olish, suvdan foydalanuvchilar uyushmalari va 
ularning boshqa birlashmalarini tashkil etish va rivojlantirishda, ichki 
xo‘jalik suv hisobini tashkil etishda uslubiy va amaliy yordam 
ko‘rsatish; 
- suv resurslarini tartibga solish va ulardan foydalanish, suv xo‘jaligini 
va yerlarni melioratsiyalash bo‘yicha davlatlararo masalalarni 
muhokama qilish va hal qilishda respublika nomidan ishtirok etish. 
Mamlakatimizdagi mavjud suv xo‘jalik tashkilotlari va xizmat 
ko‘rsatuvchi tuzilmalar hamda ularning hududiy bo‘linmalari negizida 
Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasi tuzilgan. Uning vazifasi xalq 
xo‘jalik tarmoqlari hamda qishloq xo‘jalik korxonalarida mahsulot 
yetishtirish uchun suv bilan ta’minlash va suv xo‘jaliklariga servis 
xizmat ko‘rsatishdan iboratdir. Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasi 
O‘zbekiston Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligining suv xo‘jaligi 
sohasidagi hududiy organi hisoblanib, suv resurslarini tartibga solish va 
foydalanishni amalga oshiradi.
Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasining asosiy vazifalari – 
suvdan foydalanishning bozor mexanizmlarini joriy etish asosida suv 
resurslaridan maqsadli va samarali foydalanilishini tashkil etish; suvni 
tejash, ilg‘or texnologiyalarni joriy etish asosida suv xo‘jaligida yagona 
texnika siyosatini yuritish; iste’molchilarni suv bilan uzluksiz va o‘z 
vaqtida ta’minlashni tashkil etish; suv inshootlarining texnik 
ishonchliligini ta’minlash; suv resurslarini oqilona boshqarish va 
tezkorligini oshirish; suv iste’molchilari o‘rtasida yillik hisobotini 
ta’minlashdan iborat. 
Irrigatsiya tizimlari havza boshqarmasining asosiy funksiyalari – 
suvdan 
foydalanish 
bashoratini 
umumlashtirib, 
O‘zbekiston 
Respublikasi Suv xo‘jaligi vazirligiga suv olish limitlari bo‘yicha 
takliflar kiritib, tasdiqlangan limitlar asosida magistral kanallar, suv 

---

129 
xo‘jaligi obyektlari, irrigatsiya tizimlari, viloyat va tumanlar bo‘yicha 
suv olish limitlarini belgilaydi, nasos stansiyalari ish rejimini belgilaydi.
Magistral kanallar boshqarmasi Irrigatsiya tizimlari havza 
boshqarmasining tashkiliy bo‘linmasi hisoblanib, suv resurslarini 
tartibga solish bo‘yicha faoliyat yuritadi. Magistral kanallar 
boshqarmasining asosiy vazifalari quyidagilar: 
- magistral kanallar, inshootlar va suv resurslarini oqilona boshqarish, 
uning tezkorligini oshirish; 
- suv inshootlarining texnik ishonchliligini ta’minlash, ishonchli 
foydalanish uchun ish holatida saqlash; 
- suv bo‘yicha hisob-kitob yuritish; 
- suvni tejaydigan texnologiyalarni joriy etish, ajratilgan mablag‘lar, 
moddiy-texnika resurslari, asbob-uskunalardan samarali foydalanish.
Ayrim yillarda yog‘ingarchilik miqdori kam bo‘lishi natijasida suv 
resurslari taqchilligi kuzatilmoqda. Shu sababli mamlakatimizdagi 
sug‘orish tizimlarining holatini yaxshilash, mavjud suvdan oqilona 
foydalanish va sug‘orishning zamonaviy usullarini amaliyotga joriy 
etish maqsadga muvofiqdir.