Iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari


Daraxtsimon (iyerarxik) yoki pog’onali modellar



Download 13,89 Mb.
bet69/180
Sana01.01.2022
Hajmi13,89 Mb.
#298407
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   180
Bog'liq
ИАКТ-маърузалар

Daraxtsimon (iyerarxik) yoki pog’onali modellar.

  • Tarmoqli (turli) modellar.

  • Relyatsion modellar.

  • O’bektga yo’naltirilgan relyatsion

    Yana hu narsani ta'kidlash lozimki, ma'lumotlar bazasi modellarining faqatgina yuqorida qayd qilingan modeli mavjud deyish, noto’g’ri. Chunki, bo’lardan tashqari yana ma'lumotlar bazasining binar munosabatlar modeli, ER-modellari, semantik model kabi boshqa turlari ham mavjud. Lekin amalda asosan dastlabki ta'kidlangan 3 turli modellar qo’llanilib kelinmoqda. Shuning uchun ham biz ushbu modellarga qisqacha to’xtalib o’tamiz.

    Daraxtsimon (iyerarxik) modelda ob'yektlar yozuvlar ko’rinishida ifodalanadi. asalan, quyiroqda keltirilgan rasmda dasturlash tillarining daraxtsimon modeli kursatilgan.



    Iyerarxik modelda ikki yarusdagi elementlar boglangan bo’lsa, unday ma'lumotlar tarmoqli (turli) modelda ifodalangan deyiladi. Tarmoqli modellardagi kabi yozuvlar ko’rinishida tasvirlanadi. Ob'yeklarning o’zaro alokalari yozuvlar urtasidagi alokalar sifatida tavsiflanadi.

    Relyatsion modellarda esa ob'yektlar va ularning o’zaro aloqalari ikki o’lchovli jadval ko’rinishida tasvirlanadi. Ma'lumotlarning bunday ko’rinishda tasvirlanishi ob'yektlarning o’zaro aloqalarini yaqqol tasvirlanishiga asos bo’ldi.

    Bunda tegishli ma’lumotlar jadvalning ustun va qatorlarida joylashadi. Ustunlar ma’lumotning maydonlarini, qarorlar esa yozuvlarni ifodalaydi. Bir ustunda ma’lum sohaga tegishli bo‘lgan bir qancha ma’lumotlar joylashadi. Qatorda esa ustunlarda joylashgan ma’lumotlar ko‘rsatiladi. Ustun va qator o‘rtasidagi bog‘lanish munosabat deb ataladi. Har bir ustun, qator va munosabat o‘z nomiga ega bo‘ladi.

    MBBT alohida olingan modullardan tashkil topgan:

    MB boshkarish bloki disklardagi ma'lumotlar bilan foydalanuvchi dasturi va tizimning surovi (guery) orasidagi interfeysni aniklaydi.


    • Fayl mendjeri –ma'lumotlar tuzilmasi bilan disklar urtasidagi boglanishni boshkaradi.

    • Guery –protsessor ingliz tilida yozilgan guery gaplarini MBni boshkarish bloki tushunadigan tilga utkazadi.

    • Prekompilyator DML (Data Manipulation Language) ma'lumotlar bilan manipulyatsiya kiladigan til bo’lib, u quyidagi operatsiyalarga javob beradi:

    1. MBda ma'lumotlarni ajratib olish,

    2. MBga ma'lumotlarni kiritish,

    3. MBdan ma'lumotlarni olib tashlash,

    4. MBni modifikatsiya (uzgartirishlar) qilish.

    • Kompiliyator DDL (Data Definition Language) –MB tilini, uning tuzilmasini va tashki xotiralardagi axborot turini aniklaydi. MBni tuzilmasi kupincha jadval shaklida buladi.


    Download 13,89 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   180




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish