|
3. O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining huquqiy asoslari va
asosiy tamoyillari.
Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach, o`z tashqi siyosatini o`zi belgilash
uchun keng imkoniyatga ega bo`ldi. O’zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti
I.Karimov ta’biri bilan aytganda, “O`zbekistonning davlat mustaqilligini qo`lga
kiritganligi va u xalqaro miqyosda tan olinganligi shuni bildiradiki, bundan buyon
respublika mustaqil ichki va tashqi siyosatini olib boradi, hech kimning
vositachiligisiz o`zaro manfaatli munosabatlarni o`rnatadi.” O`tgan 28 yil davomida
milliy manfaatlarimizga mos keladigan, uning dunyo hamjamiyatidagi nufuzini
mustahkamlashga, xorijiy davlatlar bilan siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va
madaniy aloqalarni mustahkamlashga xizmat qiladigan tashqi siyosat yo`nalishlari
belgilab olindi. Bu borada respublikaning tashqi siyosatdagi faol ishtiroki , xalqaro
tashkilot va xorijiy davlatlar bilan hamkorligi muhim o`rin tutadi.
Mustaqilligimizning dastlabki yillaridanoq ushbu sohani isloh qilish, tubdan
yangilash maqsadida Tashqi ishlar vazirligi qaytadan isloh qilindi. O`zbekiston
Respublikasi Birinchi Prezidenti I.Karimov farmoniga asosan 1992-yil 23-sentabrda
Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti, 1991-yil 7-sentabrda Tashqi iqtisodiy
faoliyat milliy banki tashkil etildi. O`zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy
aloqalarni yo`lga qo`yish maqsadida 1990-yil 12-iyulda tashkil etilgan O`zbekiston
SSR Tashqi savdo va xorijiy aloqalar davlat qo`mitasi 1992-yil 12-fevralda Tashqi
iqtisodiy aloqalar vazirligiga aylantirildi. 1992-yil 21-fevralda esa O`zbekiston
Respublikasi Birinchi Prezidenti Islom Karimovning “O`zbekiston Respublikasi
tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligini tashkil etish to`g`risida”gi Farmoni qabul qilindi.
O`zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2002-yil 21-oktabrdagi “Tashqi
iqtisodiy aloqalar sohasida boshqaruv tizimini yanada erkinlashtirish va
takomillashtirish to`g`risida”gi Farmoniga asosan bu vazirlik O`zbekiston
Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar agentligi etib qayta tashkil qilindi.
O`zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2005-yil 21-iyuldagi “Tashqi
iqtisodiy va savdo aloqalari, xorijiy investitsiyalarni jalb etish sohasida boshqaruv
tizimini
takomillashtirish
to`g`risida”gi Farmoniga asosan, O`zbekiston
17
Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar agentligi O`zbekiston Respublikasi Tashqi
iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi etib qayta tashkil qilindi.
O`zbekiston Respublikasining mustaqil tashqi siyosiy faoliyatining huquqiy
asoslari, prinsplari, mazmuni, maqsad va vazifalari O`zbekiston Republikasi
Konstitutsiyasining IV bob, 17-moddasida “O`zbekiston Respublikasi xalqaro
munosabatlarning to`la huquqli subyektidir. Uning tashqi siyosati davlatlarning
tengligi, kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan tahdid qilmaslik, chegaralarning
daxlsizligi, nizolarni tinch yo`l bilan hal etish, boshqa davlatlarning ichki ishlariga
aralashmaslik qoidalariga va xalqaro huquqning umume’tirof etilgan boshqa
qoidalari va normalariga asoslanadi. Respublika davlatning, xalqning oliy
manfaatlari, farovonligi va xavfsizligini ta’minlash maqsadida ittifoqlar tuzish,
hamdo`sliklarga va boshqa davlatlararo tuzilmalarga kirishi va ulardan ajralib
chiqishi mumkin”
3
. O`zbekiston o`zining milliy manfaatlaridan kelib chiqqan holda
huquqiy normalar asosida o`z tashqi siyosatini belgiladi. Qisqa davr ichida
davlatlararo munosabatlardagi tamoyillar va ustuvor yo`nalishlarini belgilab oldi.
Davlatning tashqi siyosatdagi harakatlarini tartibga solib turuvchi asosiy
harakatlantiruvchi kuch bu – Konstitutsiyaviy huquqdir. Prezident I.Karimov
ta’kidlaganidek, “Ochiq demokratik jamiyat qurish, bozor munosabatlarini vujudga
keltirish xalqaro e’tirof etilgan konstitutsiyaviy hamda huquqiy asosda amalga
oshirilmoqda. Bu asos iqtisodiyotni isloh qilish, uning keng ko`lamda jahon
hamjamiyatiga integratsiyalashuvi uchun kuchli huquqiy kafolatlar va shart-
sharoitlarni ta’minlab beradi”.
4
Xulosa qilib aytganda, O`zbekiston Respublikasi o`z tashqi siyosati
tamoyillarini mukammal ravishda belgilab oldi va tartibga soldi. Buni quyidagilarda
ko`rish mumkin:
1. O`zbekiston tashqi siyosat tamoyillariga qat’iy rioya qilgan holda
jahon hamjamiyatining teng huquqli a’zosiga aylandi.
3
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi. T.: “O`zbekiston”, 2017. 6-b.
4
Karimov I.A. O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik
shartlari va taraqqiyot kafolatlari. T. 6 – T.: “O`zbekiston”, 1998. 227-bet.
18
2.
O`zbekiston
Respublikasi
o`z
iqtisodiy
munosabatlarini
ikki
tomonlama va ko`p tomonlama shartnomalar asosida, milliy manfaatlar
ustuvorligini inobatga olgan holda rivojlantirishga qaratdi.
3. O`zbekiston xalqaro iqtisodiy aloqalarga, kollektiv xavfsizlikning
global va mintaqaviy tizimlariga faol qo`shilib, mamlakatda tinchlikni,
barqarorlikni ta’minlamoqda.
4. O`zbekiston tashqi siyosatida jahondagi barcha mamlakatlar bilan
ijobiy hamkorlik, tinchliksevar siyosati orqali o`z nufuzini oshirib bormoqda.
Prezidentimiz
Sh.Mirziyoyevning
qaroriga
asosan
Do'stlaringiz bilan baham: | 
