Iqtisodiyot va qurilish

ANDIJON IQTISODIYOT VA QURILISH INSTITUTI
“IQTISODIYOT VA QURILISH” FAKULTETI
“AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA” KAFEDRASI
“Arxitektura” FANIDAN

MUSTAQIL ISHI

Topshirdi:Bahriddinov A.
Mamajonov B.
Qabul qildi: Mamajanova N.

Andijon-2022-yil

Mavzu; Yirik buloklardan qurilgan binolar karkaz paneli binolar.
Reja;

1. 
   Binolarning zilzilaga bardoshliligi.
   
2. 
   Alohida geofizk sharoitli joylardagi qurilishlar.
   
3. 
   Hajmiy pilanlashtirilgan va kansturuktiv yechimlar xususiyatlari.
   

Yirik buloklardan va panellardan qurilgan binolar ularning turlari va konsturiktiv sxemalari
Mayda elementlardan quriladigon binolar qurishdan mehaniziyatsiyalash va avtamatlashtirishning keng qo’lamda qo’llashga I,kon bermaydi. Qurilish ishlab chiqarishning yuqori darajada indisturiyallashtirishning asosiy yo’llaridan biri, binoni yirik bulok;ardan loyihalashtirish va qurishdir. Yirik buloklardan va g’ishtan qurilgan binolarning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarinio solishtirish shuni ko’rsatadiki, yirik bulok bino qurilishiga vaqt 15% mexnat sarif esa 20% kam ketar ekan.
Devorlari og’irligi 0.3 tonadan 3.0 tonnagacha bo’lgan yaxlit yuk ich kovak yirik toshlardan qurilgan binolar yirik bulokli binolar dep ataladi. Bunday binolarda ham konstiriktiv elementlardan iborat bo’ladi. Buloklar yengil beton (keramzitbeton, shlakbeton, g’ovakbeton) lardan hamda mahaliy materiallardan (chig’onak tosh) tayorlanadi. Yirik buloklar g’ishtlardan ham qilinadi. Buloklarning shlak asosa turi burchkli parallelopipendan iborat bo’ladi.
Bo’ylama ichki va tashqi devorli konsturiktiv sxema yirik bulokli binolarning optimal vareanti bilan xisoblanadi. Bunday sxemada bir xil yirik o’lchmali temir-beton tushammalar ko’ndalang xolda bo’ylama ichki va tashqi devorlarga tayangan bo’ladi. Bu tushamalar o’rnatilgandan so’ng gorizantal bikir diofragma ro’lin ham bajaradi. Tashqi devor buloklari o’z navbatida yuk ko’taruvchi, xam o’rab turuvchi konsturuklsiya vazifasini bajaradi. ULarning qalinligi iqlim sharoitlarini xisobga olib tepolatexnik xisoblashlar yordamida aniqlanadi.
Qurilishda yirik bulokli binolar ning choklariga qarab; ikki qatirli va to’rt qatorli turlarga bo’lish mumkin. Deraza ostiga qo’yiladigon buloklar yon qiralarida burtmalar deraza osti buloklarida uyiklar boladi.
Ravoq buloklarida xam yuqoriga (ora yopma pilitlar tayanishi uchun), xam pastga (deraza romlari joylashishi uchun) chiqqan chiqiqlari bo’ladi. Agar devorlarda deraza o’rni bo’lmasa, binoning to’rt qismidas rovaq buloklari qalinligi derazalar orasiga qo’yiladigon buloklar qalinligidan 100 mm kam bo’lib, bu joyga markaziy isitish sistemasi batereylarini o’rnatish mo’ljallanadi. Bulardan tashqari yuquri buloklarning maxsus turlari, yani burchakbulo, bulok, choqolbop, bugatbop, zinapoya devorlari buloklari va sanitariya-texnika buloklari xam bor. Tashqi devorlarga ishhlatiladigon buloklarning vazni kamaytirish maqsadida ularning ich silindirsimon yoki tirkishsimon bo’shliqli qilinadi. Ikki qatoli devorlarga ishlatiladigon yirik buloklarning, qavatlari balandligi 2,8 mbo’lga turar-joy binolari uchun deraza orasida qo’yiladigon turi balandligi 2180 mm eni 990, 1190, 1890, 1590, va 1790 mmga teng bo’ladi.
Rovaklarga ishlatiladigon buloklar balandligi 580 mm, eni 1980, 2380, 2780 va 3180 mmga teng bo’ladi. Deraza osti buloklarning balantligi 840 mm va eni 990, 1190, 1790, 1190 mm qilib ilinadi. Ikki devorlarga bishlatiladigon buloklart (qalinligi 300 mm) ichidagi bo’shliqlar silindirsimon yoki dumoloq shakilda bo’ladi va ventilyatsiya yo’llari vazifasini o’taydi. Ullar balandligi 2180 mm, eni 1190, 1590 va 2390 mm bo’ladi. Xamma turtdagi buloklarning ichki va tashqi sirtlari pardozlanadi. Buloklar ustma ust o’rnatiladi va ular orasiga qalinligi 10-20 mm bo’lgan qorishma yotqiziladi. Bunda choklarning zich bo’lishiga katta e’tibor beriladi. Vertikal choklar ikki hil - ochiq yoki yopiq bo’lishi mumkin. Ochiq choklar deraza va eshiklar orasiga ishlatiladigon buloklar tutishga vertical choklarda bo’ladi. Yopiq choklar ichki devor buloklari bilan tashqi devor gorizantal joylashgan rovaklari orasida xosil bo’ladi, bulardan tashqari deraza osti buloki va deraza oralig’idagi buloklar tutashga choklartdan ham bo’ladi. Vertikal choklarga ikki tomondan konop arqonlar toikilib, ustidan 20-30 mm chuqurlikda quyuq qorishma bilan to’ldirib chiqiladi. Rovak buloki va belbog’ buloklarning o’zaro gorizantal choklari xar bir qavat balandligida naqdladkalar yoki zakladka tasmalari ilgaklari yoki zakladka detallariga payvandlanadi. Bulardan tashqari ora yopma pilitalarinng uchlarida chiqarilgan armaturalarni buloklar bilan payvandlab, bino bikirligi oshiriladi.
Ko’ndalanga v abo’ylama devorlar o’zaro mustaxkam bog’lanish uchun tekis po’lat armatyralar zakladga detaliga payvandlanadi. Ko’ndalang va bo’ylama devorlarning tutashgan qismida yoriqlar xosil bo’lishini oldini olish uchun bu joylarda ankerlardan tashqari o’ziga zo’riqishlarni qabul qiluvchi temir-beton “shiponka” lar kuyib ketiladi.
Rovak va belbog’ buloklar tutashgan tashqi burchaklar ustundan tekis dumolaq po’lat sterjenlardan ishlangan mahsus burchak bog’lovchilar o’rnatiladi.
Soqolbop buloklar poydevor ustidan yotqizilgan tekislovchi qatlam, y’ani suvdan izolatsiya qatlami ustidan o’rnatiladi.