Iqtisodiyot nazariyasi” kafedrasi “hozirgi zamon raqobat nazariyalari” fanidan ishchi daftar toshkent – 2019

9.4. Raqobatbardoshlikni baholashning tabaqalashuvi
Mamlakatning raqobatbardoshligini baxolash. Mamlakatning raqobatbardoshligi erkin va halol raqobat sharoitida mamlakatning jahon bozori talablarini qondiruvchi tovarlarni ishlab chiqarish va xizmatlar kursatish qobiliyati sifatida ta’riflash mumkin.
Mamlakatning raqobatbardoshlik kursatkichi, birinchi galda mamlakatning jaxon bozoridagi mavqeini tavsiflovchi, shuningdek, tovar va tovar ishlab chiqaruvchining hamda tarmoqning raqobatbardoshligini birlashtiruvchi umumiy kursatkich hisoblanadi.
Tarixan mamlakatlarning raqobatbardoshliga kontseptsiyasi milliy iqtisodiyotning xalqaro mehnat taqsimoti va xar bir mamlakatning xalqaro savdodagi rolini asoslab beruvchi qiyosiy ustunliklari (arzon mehnat, boy tabiiy resurslar, qulay jug’rofiy, iqlim, infratuzilma omillari va h.k.) nazariyasiga asoslangan.
M amlakatlararo raqobatbardoshlik sohasida olib borilgan ilmiy tadqiqotlarda
Jahon iqtisodiy forumining raqobatbardoshlik bo’yicha har yillik ma’ruzalarida chop etiladigan ishlanmalari ajralib turadi (“The G1oba1
Cometitiveness Report”). Jahon Iqtisodiy Forumi (JIF)ning mamlakatlar raqobatbardoshligini baxolash metodikasi amaliyotda keng qo’llanidadigan metodikalardan biri bo’lib, u 12 ta bo’lim bo’yicha guruxlashgan 188 ta kursatkichga asoslanadi.
Kcmp ini bi ППcmpi ni ,
bu yerda K_cmp - mamlakat raqobatbardoshligi kursatkichi, birlik ulushi; b_i - raqobatbardoshlikning i-omili kursatkichi, birlik ulushi; Pcmpi - mamlakat i-omilining absolyut qiymati; P_cmp - mamlakatning unga intilishi lozim bo’lgan i-omilining me’yoriy (rejali) qiymati.
Shunday qilib, mamlakatning raqobatbardoshligini raqobatbardoshlikning eng muhim omillarini hisobga olgan holda hisoblab chiqish mumkin - bu, birinchidan. Ikkinchidan, Mazkur formulada mamlakatda raqobatbardoshlikning real holati hisobga olingan va u me’yor bilan, ya’ni jahondagi eng yaxshi kursatkich bilan taqqoslanadi.
Mamlakat raqobatbardoshligi omillari (kursatkichlari)ning tahlili milliy iqtisodiyotlar rivojlanishning jaxon tendentsiyalaridan kelib chiqqan holda ular ichidan mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishiga va uning raqobatbardoshligini oshirishga katta ta’sir kursatuvchi asosiylarini aniqlash imkonini beradi, xususan, inson salohiyatini rivojlantirish (ta’lim, sog’liqni saqlash, ijtimoiy soha), fan-texnika inqilobi, innovatsiyalarni rivojlantirish va h.k.