Iqtisodiyot nazariyasi ilmiy rahbar tursunov nozimjon

BRN

NN

QN

MN

AN

Shunday qilib, zamonaviy mulk to‘g‘risidagi multifanni piramida shaklida yuqorida ko‘rsatilgan nazariyalarni garmonizatsiyalashtirish g‘oyasiga asoslangan holda zamonaviy mulk to‘g‘risidagi multifan tuzilmasini 2-rasmda berilgan nazariyalar kompleksini ifodalovchi fazoviy piramidal shakldagi model ko‘rinishida keltirish mumkin.

Bu modelda:

QN - qiymat nazariyasi;

NN - narx nazariyasi;

MN - mulk (ne‘mat) nazariyasi;

AN - qimmat nazariyasi;

BRN-boshqarish va regulyatsiya qilish nazariyasi.

Umuman olganda, zamonaviy mulk (ne‘mat, boylik) to‘g‘risidagi multifan zamonaviy mulkchilik tizimi va unga xos ―ne‘mat- fantom-mulkdor‖ triadasini
tizimli o‘rganadi, ushbu uchlik bilan bog‘liq tizimli masalalaming kompleks yechimiga erishish uchun hizmat qiladi.

Har qanday nazariya singari, mulk to‘g‘risidagi multifan nazariyasiga ham uchta funksiya xos: ilmiy bilimlar asosida mulkchilik tizimi va unga xos ―ne‘mat-fantom-mulkdor‖ triadasini bilish, prognostik va amaliy.

Birinchi funksiyasi mulkchilik tizimi va unga xos ―ne‘mat- fantom-mulkdor‖ triadasi bo‘yicha tadqiqot sohasidagi (mulk va unga bo‘lgan huquqlar, mulkiy munosabatlar va mulkchilik tizimi, bundagi mulk bozori va mulk qiymatini baholash xizmatlari bozori hamda mazkur bozorlardagi faoliyat va h.k.) ijtimoiy-iqtisodiy- huquqiy-informatsion jarayonlami, ulardagi voqeliklar va jarayonlami hamda ularning ichki mazmun mohiyatini har tomonlama va chuqur tadqiq etish, o‘rganishdan iborat.

Prognostik funksiyasi mulkchilik tizimi va unga xos ―ne‘mat- fantom-mulkdor‖ uchligi bo‘yicha tadqiqot sohasini ma‘lum muddatdagi istiqbolga rivojlanishini bashorat qilishning ilmiy asoslarini ishlab chiqishni nazarda tutadi.

Amaliy funksiyasi esa davlatning mulkchilik tizimi va unga xos ―ne‘mat-fantom-mulkdor‖ triadasi bo‘yicha tadqiqot sohasini rivojlantirish siyosatini ilmiy asoslash ko‘rinishida namoyon bo‘ladi.

Ne‘mat (qimmat, qiymat, narxga ega mulkiy huquq sifatidagi boylik, mulk) to‘g‘risidagi multifanning predmeti (matlabi) — uning tadqiqot sohasida yuzaga keluvchi ijtimoiy-iqtisodiy-huquqiy-informatsion munosabatlar tizimi, mulkchilik tizimi rivojinishini shakllantiruvchi omillar, undagi jarayonlarga xos xossa va qonuniyatlar.