Iqtisodiyot” kafedrasi “mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot” fanidan o`quv-uslubiy majmua

Investitsiya, Eskirish va Barqaror holatBarqaror holatda kapitalning darajasi k* qaysiki investitsiya darajasida qadrsizlanganini teng bo’ladi, kapitali miqdorini ko’rsatdi deb vaqt o'tishi bilan o'zgarmaydi. k* dan pastda investitsiya qadrsizlanganini oshiradi, k* dan tepada investitsiya eskirishdan kamroq bo’ladi, shuning uchun kapital darajasi kamayadi.

Eskirish

investitsiyalarni oshirsa, kapital darajasi kamayadi

ishchi boshiga kapitalining barqaror-holat darajasida

Investitsiya qadrsizlanganini oshgani kapital darajasini oshiradi

investitsiya va

eskirish

Ishchi boshiga kapital, k

Investitsiya, f(k)

Eskirish, dk

11-4 rasmda bitta kapital k* investitsiya summasining tenglamasi eskirish summasiga teng bo`ladi. Agar iqtisodiyotda asosiy kapital darajasi investitsiya va eskirish kuchlarini o`zgartira olmaydi balansda qoladi. Bunda k = 0, shuning uchun kapital k va ishlab chiqarish hajmi f(k) barqaror bo`ladi (kamayish o`rniga o`sadi). Biz shuning uchun k* kapitalning barqaror holati deb ataymiz.

Barqaror holat har ikkala sababda muhim ahamiyatga egadir. Biz faqat bu yerda iqtisodiyotni barqaror holatda qolishini ko`rdik. Bundan tashqari bir xil darajada iqtisodiyotda barqaror holat davom etmaydi. O`shanda kapitalning darajasi muvozanatsiz iqtisodiyot boshlanadi nihoyat kapitalning barqaror holati bilan tugaydi. Shu ma’noda barqaror holatda uzoq muddatli iqtisodiyot vujudga keladi.

Iqtisodiyot har doim ham barqaror holatda tugashini ko`rishimiz mumkin, 12-4 rasmda k1 ga o`xshash kapital darajasini barqaror holatiga qaraganda iqtisodiyotni davom etishi kamroq bo`ladi deb faraz qilamiz. Bu holda investitsiya darajasining eskirish miqdori ortadi. Vaqt o`tishi bilan kapital ko`tariladi va kuchayish davom etadi. Barqaror holat k* ishlab chiqarish hajmi f(x) ga yaqinlashadi.

Bundan tashqari kapitalning darajasi barqaror holatga qaraganda iqtisodiyotda ko`proq davom etadi deb faraz qilamiz k2 ga o`xshash. Shuning uchun eskirishga qaraganda investitsiya ozroq bo`ladi: kapital qayta tiklanishiga qaraganda tezroq almashadi. Asosiy kapitalni tushishi yana barqaror holatga yaqinlashadi. Barqaror asosiy

kapitalga erishilaganda investitsiya va eskirishga teng. Hech qanday bosim asosiy kapitalni tushurib yoki ko`taraolmaydi.