Iqtisodiyot” kafedrasi “mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot” fanidan o`quv-uslubiy majmua

7-mavzu ISTE’MOL , JAMGARISH VA INVESTiTSIYA FUNKSIYALARI

Masala

Jamg’arishga chegaralangan moyillik ko‘rsatkichi 0,2 ga, avtonom iste’mol hajmi 700 ga, chegaralangan soliq stavkasi 0,25 ga, daromadlar darajasi 7000ga teng bo‘lsa, topilsin:

a) iste’mol va jamg’armalar hajmi;

b) iste’molga va jamg’arishga chegaralangan moyillik ko‘rsatkichlari.

1. 
   masala
   

Davlat xaridlari G = 50, transfert to‘lovlari TR = 10, davlat qarzi bo‘yicha foiz stavkasi R =10% (davlat qarzi D = 20), soliq tushumlari T = 40. Byudjet kamomadi mavjudmi, yo‘qmi?

3 – masala

Faraz qilaylik iqtisodiyotda iste’mol quyidagi tenglama bilan berilgan S=55+0.73Ud. Bu yerda daromad (Ud ) 500 mlrd. so‘mga teng.

Ushbu shartlar asosida iste’mol va jamg’armaga bo‘lgan chegaraviy moyillikni, iste’mol va jamg’arma miqdorlarini, iste’mol va jamg’armaga bo‘lgan o‘rtacha moyillikni aniqlang.

4- masala

Iqtisodiyot quyidagi ko‘rsatkichlar bilan ifodalangan

iste’mol xarajatlari (S)=2300

investitsiya xarajatlari (I)=700

davlat xarajatlari (G)=800

davlat transfertlari (TR)=100

davlat qarzlari bo‘yicha foizlarni to‘lash (N)=100

soliqlar (T)=800

Xususiy va davlat jamg’armalarini aniqlang.

5- masala

Jamg’arishga chegaralangan moyillik ko‘rsatkichi 0,2 ga, avtonom iste’mol hajmi 700 ga, chegaralangan soliq stavkasi 0,25 ga, daromadlar darajasi 7000ga teng bo‘lsa, topilsin:

a) iste’mol va jamg’armalar hajmi;

b) iste’molga va jamg’arishga chegaralangan moyillik ko‘rsatkichlari.

6-masala

Investitsiyalar (I) 50 sh.b.ni, davlat xarajatlari (G) – 200, sof eksport (X_n) – 70, avtonom iste’mol xarajatlari (S) – 100 sh.b.ni, jamg’armaga chegaralangan moyillik (MRS) – 0,25 ni tashkil etsa, YaIMning muvozantli darjasini aniqlang.

Yechish:

MRS = 1 – MPS = 1- 0,25 = 0,75;

Iste’mol xarajatlari funktsiyasi:

S = 100 + 0,75Y

Y = C + I + G + X_n.

Mavjud ma’lumotlarni asosiy makroiqtisodiy ayniyatga qo’ygan holda YaIMning izlanayotgan muvozanatli miqdorini topamiz.

Y= 100 + 0,75Y + 50 + 200 + 70

0,25Y = 420 pulbirl.

Y = 420:0,25, bundan Y = 1680 pul birl.ekanligini aniqlaymiz.
7-masala
Jamg’arishga chegaralangan moyillik ko’rsatkichi 0,2 ga, avtonom iste’mol hajmi 700 ga, chegaralangan soliq stavkasi 0,25 ga, daromadlar darajasi 7000ga teng bo’lsa, topilsin:

a) iste’mol va jamg’armalar hajmi;

b) iste’molga va jamg’arishga chegaralangan moyillik ko’rsatkichlari.

Yechish:

Dastlab iste’molga chegaralangan moyillik ko’rsatkichini hisoblab topamiz

Ma’lumki MPC+MPS=100 MPC=100-MPS=100-20=80%, yoki 0,8

Iste’mol funktsiyasiga ko’ra iste’mol xarajatlari miqdorini aniqlaymiz

C=a+b (Y- tY)=700+0,8 (7000-0,25 7000)= 4900 sh.b.

Jamg’arish miqdorini tasarufdagi daromaddan iste’mol xarajatlarini ayirib topamiz

S=Y_d-C= (Y-tY)-C = (7000-0,25 7000)-4900 =5250-4900=350 sh.b.

Iste’molga va jamg’arishga o’rtacha moyillikni topamiz

APC=S/Y_d=4900/5250= 0,93APS=S/Y_d=350/5250=0,07