Iqtisodiyot” kafedrasi “mikroiqtisodiyot. Makroiqtisodiyot” fanidan o`quv-uslubiy majmua

Barqaror Holatni Taqqoslash

Bizning tahlillarimiz iqtisodiyotning saqlash darajasini ixtiyoriy foizida o`zgartirishingiz mumkin deb faraz qilaylik. Iqtisodiyotning barqaror holatini jamg`arma darajasi siyosiy bozor ko`rsatgichlari belgilaydi. Barqaror holat uchun qanday bozor siyosatini tanlaymiz?

Bozor siyosatining maqsadi jismoniy shaxslar farovonligini maksimallashtirish kimki jamiyat uchun ishlab chiqaruvchi bo`lsa har bir shaxs iqtisodiyotda kapitalning miqdorini o`zlari uchun g`amlamaydi hatto ishlab chiqarish hajmining miqdorini ham.

Ular o`zlari istemol qiladigan tovarlar va xizmatlarni g`amlaydi. Shunday qilib, do`stona bozor siyosati barqaror holat uchun istemolning eng baland darajasini tanlashni xohlaydi. K statsionar qiymati istemolni maksimal lashtirganda kapitalning “oltinqoida”sidebataladi.⁵

Biz iqtisodiyot Oltin qoidaga qay darajada bo`ysinishini qanday ayta olamiz? Bu savolga javob ishchi boshiga barqaror darjasida istemolni aniqlashimiz kerak. Keyin bizeng ko`p istemolni barqaror holatini ko`rishimiz mumkin.

Kishiboshigabarqarorholatni topishdabizmilliydaromaddanboshlaymiz.

y =c+ i

va qaytadan belgilab

c =y – i.

Istemol ishlab chiqarishning minus sarmoyasidir. Chunki biz barqaror holat istemolini topishni hohlaganimizda investitsiya va ishlab chiqarish hajmining barqaror qiymatini o`rniga qo`yamiz. Ishchi boshiga ishlab chiqarish barqaror holati f(k*) , k* ishchi boshiga kapitalning barqaror holatidir. Bundan tashqari barqaror holatda asosiy kapital o`zgarmaydi investitsiya tenglamasini qadrsizlanishi dk*. y ni o`rniga f(k*) ni va I ni o`rniga dk* ni qo`yib ishchi boshiga istemolni barqaror holatini yozishimiz mumkin.

c* = f (k*) −  k*.

Bu tenglamaga ko`ra istemolning barqaror holati eskirishning barqaror holatini qoplagandan keyin ishlab chiqarishning barqaror holatida hayotning qandayligini ifodalashdir. Bu tenglamada barqaror holat istemolining natijasida barqaror holat kapitalini ikkita qarshi effekti bor kuchayishi uchun. Bir tomondan ko`proq kapital ko`proq ishlab chiqarish demakdir. Boshqa tomondan esa ko`proq kapital ishlab chiqarish deganning manosi kapitalni qaytadan joylab foydalanish demakdir.