Iqtisodiyot” kafedrasi “makroiqtisodiyot” fanidan o`quv-uslubiy majmua ta’lim sohasi

Texnologik taraqqiyot ta’siri


Rasmdan ko`rinib turubdiki asosiy texnologik o`zgaruvchilar bilan davlat o`zini barqaror o`sishini ko`rsatadi. Ko`rinib turubdiki ishchini samarali kapitali k o`zgarmasdir. Chunki y=f(k) ishchi boshiga ishlab chiqarish hajmi ham o`zgaramasdir. Bunda samarali ishchi kuchi mavjud bo`lganda barqaror holat mavjud bo`ladi. Bu ma’lumotlarga asoslanib har bir ishchi boshiga alohida bir o`zgaruvchi bor deb xulosa qilishimiz mumkin. Masalan, umumiy ishchi uchun ishlab chiqarish hajmini tahlil qilganimizda Y/L=yxE bo`ladi. Chunki y barqaror holatni taqazo etadi va E o`sish darajasidir. Xuddi shunday umumiy iqtisodiyot Y=y x (E x L) da doimiy barqarorlik hisoblanadi. E o`sayapti L ham o`sayapti umumiy ishlab chiqarish hajmi n+g barqaror holat davomiyligidir. Texnik taraqqiyot qo`shilishi bilan bizning model nihoyat tushuntirilishi mumkin. Turmush darajasiga rioya qilinishi barqarorlik yuksalishidir. Bu bizga texnologik taraqqiyot davrida ishchi boshiga ishlab chiqarish barqaror o`sishiga olib kelishini ko`rasatadi, aksincha yuqori jamg`arma barqaror erishilgan holatda yuqori o`sish sur’atlariga olib keladi. Iqtisodiyoti barqaror rivojlangan holatda umumiy ishlab chiqarish hajmi kishi boshiga faqatgina texnologik jarayonlar ta`siri ostida bog`liq bo`ladi. Solou modeliga ko`ra faqatgina texnologik taraqqiyot birday o`sishini tushuntirish va imkon qadar turmush darajasini oshirishdan iboratdir .



Jadval 1

Samarali ishchi boshiga kapital

Samarali xodimning ishlab chiqarish hajmi

Ishchi boshiga ishlab chiqarish hajmi

Umumiy ishlab chiqarish hajmi

Texnologik taraqqiyyot bilan Solou modelida barqaror o`sish suratlari.


O’zgaruvchi Ramz Barqaror o’sish surati


Texnologik taraqqiyotni joriy etish oltin qoidasi. Hozirgi vaqtda kapitalning oltin qoidasi barqaror holat darajasida belgilangan ishchi boshiga samarali iste’mol va yuqori darajali rivojlanishdan iborat. Bu dalillarni quyidagi ilgari ishlatilgan signallarni qabul qilishni samarali ishchi iste`moli deb korsatishimiz mumkin.