Iqtisodiyot fakulteti 190/10 guruh -iqtisodiyot yo’nalishi talabasi quryozov inomjonning

Uchinchi usul – bu YaIMni hisoblashga daromadlar bo’yicha yondashuv. Mazkur yilda ishlab chiqarilgan pirovard mahsulot hajmidan olingan barcha daromadlar uy xo’jaliklari ixtiyoriga ish haqi, renta to’lovlari, foiz va foyda shaklida kelib tushadi. Ana shu daromadlarni barchasini qo’shib chiqish orqali YaIM aniqlanadi.
Amortizatsiya ajratmasi shu yil ishlab chiqarilgan mahsulot (YaIM) qiymati tarkibiga ishlab chiqarish xarajatlari sifatida kirib, mahsulot sotilishi natijasida pul shaklida qaytib keladi va amortizatsiya fondi hisobida to’planib boradi.
Egri soliqlar korxonalar uchun ishlab chiqarish xarajatlari sifatida chiqadi va shu sababli mahsulot narxiga qo’shiladi. Bunday soliqlar o’z ichiga aktsiz to’lovlari, sotishdan olinadigan soliqlar, mulk solig’i, litsenziya va bojxona to’lovlarini oladi.
YaIMni daromadlar bo’yicha hisoblashda uy xo’jaliklari, korxona va davlat muassasalarining dastlabki, ya‘ni taqsimlangan daromadlarini mehnat haqi va yalpi foydaga (renta, ssuda foizi va tadbirkorlik foydasi va h.k.) ajratish mumkin.
YaIMni hisoblashga sarflar va daromadlar bo’yicha yondashuv

	Milliy mahsulot hajmini sarflar summasi bo’yicha hisoblash		Milliy mahsulot hajmini daromadlar summasi bo’yicha hisoblash
1	Uy xo’jaliklarining iste‘mol sarflari +	1	Daromad bilan bog’liq bo’lmagan sarf va to’lovlar a) amortizatsiya b) egri soliqlar +
2	Tadbirkorlarning investitsion sarflari +	2	Ish haqi +
3	Tovar va xizmatlarning davlat xaridi +	3	Renta to’lovlari +
4	CHet elliklar sarfi +	4	Foiz +
5	Notijorat muassasalari sarfi +	5	Foyda +
6	Moddiy aylanma vositalar zaxirasidagi o’zgarishlar