Iqtisodiyot asoslari

TR
8. 
Dividendlar 
P1
9. 
Taqsimlanmagan foyda 
P2
Jami: YaMM = A
+
T
+W+R1+R+P+TR+P1+P2
Y
Odatda YaMMning nominal va real qiymatlari farqlanadi.
Nominal YaMM - bu, joriy davr narxlarida hisoblangan YaMM qiymatidir. 
Real YaMM esa, narxlar darajasi o’sishini chegirib tashlagan holda 
hisoblangan YaMM qiymatini ifoda etadi. 
Nominal va real YaMM qiymatlari nisbati YaMM deflYatori to’g’risida 
xulosa hosil qilishga imkon Yaratadi. 
Milliy hisoblar tizimi to’g’risida umumiy tushunchaga ega bo’lish uchun 
quyidagi chizmaga murojaat etamiz: 

---

52 
 
YAMM 
NX 
Xorijdan sof 
tushumlar 
Amortizasiya
G 
YaIM 
SMM 
Egri 
soliqlar 
I 
Milliy 
daromad 
(MD) 
Foiz va renta 
daromadlari 
Foyda
C 
Yakka tartibda 
bandlarning 
daromadlari 
Yollanma 
ishchilarga 
to’lovlar 
YaMM
XARAJATLAR 
TUZILMASI
YAIMning
aniqlanishi
SMMning aniqlanishi
MDning 
aniqlanishi
MDda OMILLAR 
ULUSHI
 

Asosiy tushunchalar va terminlar: 
a)
Sof investisiyalar. 
b)
YaMMni daromadlar oqimi bo’yicha hisoblash usuli. 
c)
Egri soliqlar. 
d)
Ikki yoqlama hisob. 
e)
Yalpi xususiy ichki investisiyalar. 
f)
Shaxsiy iste’mol xarajatlari. 
g)
Nominal YaMM. 
h)
Amortizasiya. 
i)
Milliy daromad. 
j)
Foiz. 
k)
Yalpi milliy mahsulot. 
1.
Yil davomida mamlakatda ishlab chiqarilgan barcha yakuniy tovar va 
xizmatlarning umumiy bozor qiymati. 
2.
Yalpi investisiyalar minus amortizasiya. 
3.
Korxonalar ishlab chiqarish xarajatlariga kirituvchi, soliqlar; ular tovar va 
xizmatlar narxini oshirish yuli bilan iste’molchilar zimmasiga yuklatiladi. 
4.
Milliy ishlab chiqarish hajmini o’lchashda, unga oraliq tovarlar qiymatini 
qo’shishda yuzaga keluvchi bir xil tovar (xizmat) qiymatini bir martadan ko’p 
hisobga olish. 
5.
Ushbu yilda mahsulot ishlab chiqarish hajmidan olingan barcha daromadlarni 

---

53 
jamlash. 
6.
Ma’lum muddat ichida iste’mol qilingan kapital qiymatiga teng bo’lgan, yillik 
ajratmalar. 
7.
Puldan foydalanganlik uchun to’lov. 
8.
Sof milliy mahsulot minus egri soliqlar. 
9.
Uy xo’jaliklarining iste’mol buyumlari va xizmatlarini xarid etishga 
yunaltirilgan xarajatlari. 
10.
Ishlab chiqarish jarayonlari va tovar moddiy zahiralarni to’ldirish uchun 
mo’ljallangan yangidan ishlab chiqarilgan ishlab chiqarish vositalariga 
xarajatlar. 
11.
Joriy narxlarda ifodalangan YaMM hajmi. 
