Iqtisodiyot asoslari

2.
 
iqtisodiy bashoratlash; 
3.
 
aholi ijtimoiy qatlamlari va turli mamlakatlar aholisi turmush 
darajasini taqqoslash; 
4.
 
iqtisodiy nazariyani amaliyot bilan bog’lash. 
Milliy hisoblar tizimi tovar va xizmatlarni yaratish, joylashtirish, yo’qotishni 
ifoda etuvchi operasiyalarni hisobga olishga xizmat qiladi. Ushbu operasiyalar 
quyidagi turlarga bo’linadi: 
-
tovar va xizmatlar bilan bog’liq operasiyalar; 
-
taqsimlash operasiyalari; 
-
moliyaviy operasiyalar. 
Milliy hisoblar tizimi ko’rsatkichlari tizimida YaMM ko’rsatkichi alohida o’rin 
tutadi. YaMMni o’lchashda quyidagi uch usuldan foydalaniladi: 
-
xarajatlar usuli; 
-
daromadlar usuli; 
-
qo’shilgan qiymatlarni jamlash usuli. 
Quyidagi jadvalda YaMMni o’lchashning ikki usuli o’z ifodasini topgan: 
№ 
YaMMni tovar va xizmatlar sotib olishga 
mo’ljallangan barcha xarajatlar bo’yicha o’lchash 
Shartli 
belgilar 
Miqdor 
1. 
Uy xo’jaliklarining iste’mol xarajatlari 
C
2. 
Biznesga investisiya xarajatlari yoki Yalpi xususiy ichki 
investisiyalar 
I
3. 
Tovar va xizmatlar bo’yicha davalt xaridi 
G
4.
Sof eksport 
Xp 
Jami: 
YAMM 
=
 C +I + G + Xp
Y 
YAMMni barcha daromadlar bo’yicha o’lchash 
1. 
Iste’mol qilingan kapital hajmi 
A 
2.
Biznesga egri soliqlar 
T 
3. 
Yollanma ishchilarning ish haqlari 
W
4.
Ijara haqi 
R1
5. 
Foiz stavkasi 
R
6. 
Yakka qo’yilmalardan daromadlar 
P
7. 
Korporasiyalar foydasiga soliqlar