Iqtisodiyot asoslari fani predmeti vazifasi va ahamiyati

Bir-birini o‘zaro to‘ldiruvchi takliflar

Tovarlar bir-biriga o‘zaro bog‘liq bo‘lganida ulardan birining ishlab chiqarilishi ikkinchisi uchun taklifni vujudga keltiradi. Masalan, qo‘y go‘shtini qo‘ysiz, mol go‘shtini qoramolsiz ishlab chiqarish mumkin emas.

Muammolar bir-birini o‘zaro to‘ldiruvchi tovarlardan biriga talab oshgan hollarda yuzaga keladi. Masalan, qo‘rg‘oshin va rux bitta rudada bo‘ladi. Qo‘rg‘oshinga bo‘lgan talabning oshishi uni ishlab chiqarishning o‘sishiga olib keladi. Biroq qo‘rg‘oshin ishlab chiqarish o‘sganligi tufayli xuddi shunday holat, garchi unga bo‘lgan Talab o‘zgarmagan bo‘lsa ham, rux bilan ham Ro‘y beradi.

Rux taklifining oshishi uning narxining pasayishiga olib keladi.

Bir-birini o‘zaro to‘ldiruvchi takliflarga boshqa qiziqarli misol bo‘lib transport xizmat qiladi. «U tomon»ga yo‘l, albatta, «ORqaga qaytish»ni taqozo qiladi. Lekin ko‘pchilik transport vositalari «ORqaga qaytish» yo‘lini bo‘sh bosib o‘tadilar. Benzinli tanker deyarli hamma holatlarda neftni tozalash zavodiga, ko‘mir tashuvchi yuk avtomashinalari shaharga bo‘sh qaytadilar. Transport vositalarining bo‘sh yurishi yuk tashish qiymatini o‘sishiga olib keladi. Shuning uchun «u yoqqa» borish uchun ketadigan transport xarajatlari ORqaga bo‘Sh qaytish qiymatini qoplash kerak.