Iqtisodiy xavfsizlik

3. Mamlakatimiz tijorat banklarining, xususan O’zbekiston Respublikasi tijorat banklarning xizmatlar bozoridagi faoliyatining amaliy tahlili
Respublikamizda bank infratuzilmasining kengayib borishi banklar o’rtasidagi raqobat muhitining kuchayishi hamda bank xizmat turlari sifati va ko’lamining oshishiga xizmat qilmoqda.
2021 yilning 1 yanvar holatiga ko’ra, respublikamizda 32 ta tijorat banki faoliyat yuritayotgan bo’lib, ularning 13 tasi kapitalida davlat ulushi mavjud banklar, 14 tasi xususiy banklar va 5 tasi chet el kapitali ishtirokidagi banklar hisoblanadi.
Hisobot yili davomida tijorat banklari filiallari soni 861 tani, mini-banklar soni 356 tani, bank xizmatlari ko’rsatish ofislari soni 866 tani hamda tunu-kun (24/7) ishlaydigan shoxobchalar soni 1452 tani tashkil etadi. ²
Bank infratuzilmalari, xususan, mini-banklar va maxsus kassalar tarmog’ini kengaytirish bank xizmatlarin ko’rsatish imkoniyatini oshiradi va mijozlar faoliyatiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.
Tijorat banklari tomonidan depozit va omonatlarning yangi turlarini muntazam ravishda joriy qilish, tijorat banklarida aholidan jamg’arma va muddatli depozitlarni qabul qilish va boshqarish tizimini yanada takomillashtirish kabi tadbirlarni amalga oshirish hisobiga aholi va xo’jalik sub’ektlarining tijorat banklaridagi depozitlari hajmini kamida 30 foizga oshirish; tijorat banklari tomonidan uzoq muddatli obligatsiyalar va depozit sertifikatlarini chiqarish va pul bozorida joylashtirish;
Shuningdek mamlakatimizda tijorat banklari tomonidan taklif etilayotgan bank xizmatlarini rivojlantirishga ushbu tarmoqni rivojlantirishga qaratilgan huquqiy asosni va erishilgan natijalarni misol kilib keltirish mumkin.
2021 yil mobaynida mijozlarga ko’rsatilayotgan bank xizmatlari sifatini tubdan yaxshilash, xususan, omonatlarning yangi va mijozlar talablariga mos jozibador turlarini joriy etishga alohida e’tibor qaratildi.
2022 yil 1-may holatiga ko’ra tijorat banklari tomonidan jalb etilgan depozitlarning umumiy hajmi o’tgan 2021 yilning shu davriga nisbatan 36,6 foizga oshib, 161,7 trln. so’mni tashkil etdi³.
Bundan tashqari, tijorat banklari resurs bazasini barqaror manbalar hisobidan yanada kengaytirib borish maqsadida banklar tomonidan uzoq muddatli obligatsiyalar va depozit sertifikatlarini muomalaga chiqarishga alohida e’tibor qaratilmoqda.
Tijorat banklari resurslari tarkibida asosiy o’rinni depozitlar egallaydi. O’zbekiston Respublikasi tijorat banklari tomonidan jalb etilgan depozitlar dinamikasi quyidagi rasmda keltirilgan.