Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar

a
O'zbekiston bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich o'tayotgan hozirgi sharoitda mehnat qilish, ijtimoiy

89

ta'minot olish, bilim olish huquqlarining qanday ahamiyati bor deb o'ylaysiz?

Mustaqil bajarish uchun vazifa j

Fuqarolar qariganlarida, mehnat layoqatini yo'qotgan-larida, boquvchisidan mahrum bo'lganlarida ijtimoiy ta'minotning qanday turlarini olishga haqli bo'ladilar?

Javobingizni tegishli joriy qonunlardan foydalangan hol-da hayotiy misollar yordamida yozma shaklda bayon qiling.

Xotirada saqlang!

• O'zbekistonning demokratik huquqiy davlat qurish yo'li-ga o'tishi ijtimoiy-iqtisodiy huquqlarga yangicha yon-dashish, eski andozalardan voz kechish, hamda jahon tajribasini hisobga olishni talab qilmoqda.

• Ko'pchilik ijtimoiy-iqtisodiy huquqlar: mulkka egalik huquqi; ishsizlikdan himoyalanish huquqi; mehnatning oqilona shart-sharoitlariga ega bo'lish huquqi; madani-yat yutuqlaridan foydalanish huquqi va boshqalar O'zbe-kiston Respublikasi Konstitutsiyasida mustahkamlandi.

• Bozor iqtisodiyotiga о'tish birinchi navbatda mulkchilik munosabatlarini shakllantirishni taqozo qiladi.

• Mulk egasi fuqarolarning qonunda belgilangan boshqa huquqlarini buzmasligi lozim.

• Biror kishining xohishiga qarshi holda u mehnatga jalb qilinishi mumkin emas va bu holat aybdor shaxsning qonun oldida javobgarlikka tortilishiga asos bo'lishi mumkin.

• O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida mustahkam-langan majburiy mehnatning taqiqlanishi siyosiy va fuqarolik huquqlari hamda xalqaro bitim talablariga, Xalqaro Mehnat Tashkiloti (XMT)ning 1930-yildagi 29-sonli, 1957-yildagi 105-sonli, «Majburiy mehnatni bekor qilish to'g'risida»gi Qarorlariga mos keladi.

90