Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar

Toshkent Temir yo’l Transport kasb-hunar kolleji

MUSTAQIL ISH

Mavzu: IQTISODIY VA IJTIMOIY HUQUQLAR

Bajardi:Usmonov.S

Tekshirdi:Ahmedov.R

Toshkent 2009

Reja:
1.Iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar tizimi.

2.Bilim olish huquqi.

3. O’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim davlat ta’lim standartlari.

4. Iqtidorli bolalar va iste’donli yoshlar, ularning ilm olishini qollab quvatlovchi va rahbarlantiruvchi jamoat tashkilotlari.

• akademik litseylar uchun — fanlar bo'yicha o'qitil-gan soha;

• kasb-hunar kollejlari uchun — o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limidagi tayyorlov yo'nalishlari, kasblar va ixtisosliklar umumdavlat tasniflagichi (O'MKHT-TYKIUT)ga muvofiq kasblar va ixtisosliklar bo'yicha berilgan malaka ko'rsatiladi.

Diplomlarga o'zlashtirilgan umumta'lim va maxsus (kasb-hunar) fanlar (kurslar), soatlar hajmi va ular bo'yicha baholar (reytinglar), shuningdek, bitiruv-chining umumiy reytingi va yakuniy davlat attesta-tsiyasining natijalan ko'rsatilgan qo'shimcha varaqa ilova qilinadi.

Akademik litseyni tugatganlik to'g'risidagi diplom oliy ta'lim muassasasiga o'qishga kirish hamda olingan bilimlarni mehnat faoliyatida ro'yobga chiqarish huquqini beradi.

Kasb-hunar kollejini tugatganlik to'g'risidagi diplom olingan mutaxassislikka muvofiq mehnat

faoliyatini amalga oshirish hamda oliy ta'lim muassa-sasiga o'qishga kirish huquqini beradi.

«Iqtidor» so' zi «kuch - qud-

Iqtidorli bolalar va iste'- _{mf <> degan ma}'_ dodh yoshlar, ularning

ilm olishini qo'llab-quv- ^nolami anglatadi. «Iste dod» vatlovchi va rag'batlanti- ^so'^{zi ham arab} tilidan olin-ruvchi jamoat tashkilot- gan bo'lib, «ijodiy qobiliyat», lari «layoqat», «talant» demak-

dir. Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlar deyilganda — qobiliyatli, layoqatli, talantli hamda kuch-qudratli, mahoratli tashkilotchi o'quvchi yoshlar tushuniladi.

Kadrlar tayyorlash milliy dasturining asosiy maqsadlaridan bin ham iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlarni har tomonlama qo'llab-quwatlashga qaratil-gan bo'lib, dasturda alohida «4.5-bandi Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlar» deb ataladi.

Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlarni aniqlash va o'qitish uslubiyati, psixologik-pedagogik va tashkiliy sharoitlari yaratiladi, bunda bolalar va yoshlarga oid ma'lumotlarning respublika banki va monitoringi shakllanadi. Maxsus o'quv dasturlari va progressiv pedagogik texnologiyalar ishlab chiqarish uchun eng yaxshi pedagog va olimlar jalb qilinadi. O'quv tarbiya jarayonida ularning faol ishtiroki ta'minlanadi. Fan va texnikani, siyosat va iqtisodiyotni, madaniyat va san'atni o'rgatish markazlari qabilidagi hamda milliy (elita) ta'lim muasasalari tashkil etiladi.

Iqtidorli bolalar va iste'dodli yoshlarni chet ellarda umumiy va kasbiy jihatdan tayyorgarlikdan o'tkazish-ga qaratilgan sobitqadam faoliyat amalga oshiriladi. Akademik litseylarning o'quvchilariga, birinchi nav-batda iqtidorli, yuksak iste'dod sohiblariga, bilimning tegishli sohalari va fanning aniq yo'nalishlari bo'yicha o'z tabiiy qobiliyatlarini namoyon etish va rivojlan-tirish, o'zlaridagi noyob iste'dodini ro'yobga chiqarish uchun keng imkoniyatlar yaratiladi.

Mustaqil O'zbekiston Respublikasida bugungi kunda iqtidorli bolalarni hamda iste'dodli yoshlarni qo'llab-quwatlovchi va rag'batlantiruvchi bir necha jamoat tashkilotlari faoliyat ko'rsatmoqda. Jumladan «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakati, «Ulug'bek» jamg'armasi, «Umid» jamg'armasi hamda «YuNES-CO», «SOROS» kabi xalqaro jamg'armalarni olishimiz mumkin.

«Umid» jamg'armasi Prezidentimiz tashabbusi bilan, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahka-masining 1997-yil 13-yanvar qaroriga muvofiq tashkil qilingan.

Mamlakatimizda tarixiy tub o'zgarishlarni mu-vaffaqqiyatli o'tkazish, ijtimoiy-siyosiy, ma'naviy-iqti-sodiy islohotlarni amalga oshirish uchun jahon andozalari darajasida bilim olgan iste'dodli, ruhan barkamol yosh milliy kadrlar zarur. Ular Vatan baxt-saodati yo'lida, uning qudratini mustahkamlash borasida fidokorona mehnat qiladilar, mustaqillik g'oyalariga sadoqatli bo'ladilar. «Umid» jamg'armasi o'z oldiga ana shunday iqtidorli va iste'dodli, o'z Vataniga shon-shuhrat keltira oladigan yosh yigit-qizlarni aniqlash, jahonning yetakchi mamlakatlarida-gi obro'li oliy o'quv yurtlarida ularning bilim olishini tashkil etish, xalq xo'jaligining nufuzli tarmoqlari uchun yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash kabi vazifalarni asosiy maqsad qilib qo'yadi.

«Umid» jamg'armasiga ariza bergan har bir yosh yigit va qiz maxsus tanlov bosqichlarida ko'rik imti-honlaridan o'tadi. Mamlakatimiz oliy o'quv yurtlari-ning II—III kurs talabalari ta'limning bakalavr bosqichi bo'yicha tanlov saralashlarida, bitirayotgan kurslarning talabalari, oliy ma'lumotli yosh xodimlar magistrlik bosqichi tanlovlarida qatnashishlari mumkin. Shuni alohida ta'kidlash kerakki, ta'lim masalalari bilan shug'ullanuvchi chet el tashkilotlari xorijiy tillar bo'yicha tanlov da'vogarlarining bilimlarini test yo'li bilan sinovdan o'tkazadilar. Bu ishga ta'lim va til o'rganish bo'yicha AKSELS (AQSH), Britaniya kengashi (Buyuk Britaniya), Akademiya almashuvning nemis xizmati (Germaniya) singari xalqaro tashkilotlar, shuningdek mamlakatimizdagi Fransiya, Italiya va Yaponiya elchixonalarining vakil-lari ham jalb qilingan. Bundan tashqari da'vogarlar kompyuter testlarida tanlagan mutaxassisliklari bo'yicha suhbatdan o'tkaziladi.

Shuningdek, ularning O'zbekiston iqtisodiyoti va siyosiy mustaqilligini mus-tahkamlashga daxldor bo'lgan dunyoqarashlari, ma'-naviyat va tarix bo'yicha bilimlari ham tekshirib ko'riladi. Barcha sinovlardan muvafaqqiyatli o'tgan yoshlarga xorijiy o'quv yurtlarida bilim olish uchun Prezident granti topshiriladi.

Bugun tanlovning 200 nafar g'oliblarining 75%i respublikamizning turli chekkalaridan, olis qishloqla-ridan kelgan yoshlar bo'lib (1998-yilda), AQSH oliy o'quv yurtlariga 99 nafar, Buyuk Britaniyaga 35 nafar, Germaniyaga 9 nafar, Fransiyaga 5 nafar va Yaponiyaga 9 nafar talaba o'qishga yuborildi. Hozirgi vaqtda o'zbekistonlik talabalar o'z tanlagan mutaxas­sisliklari bo'yicha AQSH, Buyuk Britaniya, Ger­maniya va Yaponiyaning jahonga mashhur oliy o'quv yurtlarida muvafaqqiyat bilan shug'ullanmoqda.

Demak, «Umid» jamg'armasining hamda boshqa yoshlarni qo'llab-quwatlovchi tashkilotlarning faoli-yati xalqimizning, ayniqsa, iqtidorli va iste'dodli yosh-larimizning ilmiy-intellektual (aqliy) imkoniyatlarini mustahkamlashga, ularning xalqaro obro'-e'tiborini ko'tarishga qaratilgandir.

Umid qilamizki, ta'lim islohotlari natijasida yangi-dan tashkil etilgan akademik litsey va kasb-hunar kollejlarining bitiruvchilari yuqoridagi ko'rik-tanlovlarda faol ishtirok etib O'zbek ta'limini rivojlan-tirishda, Vatanimiz buyukligini jahonga yoyishda o'z iqtidor va iste'dodlarini namoyish etadilar.

BO'YICHA EGALLAGAN BILIMLARINGIZNI MUSTAHKAMLASH YUZASIDAN TOPSHIRIQLAR

Munosabat bildiring

Mehnat huquqi qanday ma"nolarda ishlatiladi?

Diqqat qiling!
1. Ma'lum munosabatlarni (mehnat munosabatlarini) tar-tibga solib turuvchi huquqiy me'yorlar yig'indisi bo'lib, huquqning alohida bir tarmog'i hisoblanadi.

2. Shaxsning mehnat qilish huquqini bildiradi. Unga asosan har bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash huquqiga ega bo'ladi.

Shaxsiy fikringiz!

Ushbu jadvalni toidiring:

Moddalar	Iqtisodiy huquqlaringiz	Moddalar	Ijtimoiy huquqlaringiz

A. O'zbekiston Respublikasida ta'limning qan-c> day turlari joriy qilingan?

B. O'MKHT muassasalari bitimvchilariga qan­day umumiy talablar qo'yiladi?

Erkin fikr yuriting