Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

Erkin  savdo  hududi

  –  iqtisodiy  integratsiyalarning  boshlang‗ich  darajasi 

bo‗lib, u mamlakatlarning soliq to‗lashda maxsus imtiyoz tartibiga amal qiladigan 

alohida hududidir. Unga kiritilgan tovarlar boj va kvotalar to‗lovidan ozod etiladi 

va bojxona nazoratidan xoli bo‗ladi. Bunda har bir davlat shaxsiy savdo-iqtisodiy 

siyosatini  uchinchi  mamlakat  munosabatlariga  ham  o‗tkazish  imkoniyatiga  ega. 

Ko‗p  hollarda  erkin  savdo  hududlarida  yaratilgan  shart-sharoitlar  tufayli  qariyib 

barcha  mahsulotlar  savdosi  amalga  oshiriladi.  Bundan  faqatgina  qishloq  xo‗jalik 

mahsulotlari  mustasno  xolos.  Savdo  hududi  unga  a‘zo  mamlakatlardan  biriga 

joylashgan  uncha  katta  bo‗lmagan  davlatlararo  kotibiyatda  markazlashishi 

mumkin.  Ammo,  tegishli  hujjatlarga  doir  rahbariyat  davriy  yig‗ilishlarda  o‗z 

taraqqiyotining asosiy parametrlariga xayrixoh bo‗lib, ularning ba‘zilari busiz ham 

o‗z savdo faoliyatlarini amalga oshirishlari mumkinligi ayon bo‗ladi. 

Erkin  savdo  hududiga,  asosan,  1960-yilda  tashkil  etilgan  Yevropa  Erkin 

savdo  assotsiatsiyasi  (EAST)  kiradi.  Uning  tarkibida  Avstriya,  Finlayandiya, 

Islandiya,  Lixtenshteyn,  Norvegiya,  Shvetsiya  kabi  bir  qator  mamlakatlar  bor. 

Yevropa  iqtisodiy  hududi  (1994-y.)da  esa  Yevropa  Ittifoqi  mamlakatlari  hamda 

Islandiya va Lixtenshteynlar mavjud. 

---