Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

478 

 

ko‘rsatkich Isroilda 80  – 90 sentnerni tashkil etadi. Aksincha, Somali, Namibiya, 

Yaman,  Mongoliya  kabilarda  esa  10  sentnerdan  ham  oz  hisoblanadi.  Aytish 

mumkinki,  bir  mamlakatning  hamma  joyida  ham  holat  bir  xil  bo‘lmaydi.  Lekin 

o‘rtacha  holatni  aniqlash  uchun  yalpi  hosil  miqdorini  ushbu  ekin  maydoniga 

nisbatini aniqlash lozim, ya‘ni quyidagicha hisoblash amalga oshiriladi: 

  

 = 

    

  

 

Bu yerda, 

  

 = har gektar maydonga to‘g‘ri keluvchi hosil miqdori; 

 

 

   

 = yalpi hosil miqdori; 

 

 

G

P

 = ekin joyining maydoni. 

 

Ushbu  ifoda  o‘rtacha  ko‘rsatkichni  ko‘rsatib  beradi.  Ayrim  hisob-kitob 

natijalari  berilgan  birliklar  bilan  mos  kelmasligi  mumkin.  Bu  esa  shu  ekin 

maydoniga qo‘llanilgan agrotexnika chora-tadbirlari, tuproqning unumdorlik holati 

va qulay tabiiy sharoit bilan bog‘liq hisoblanadi. Masalan, 6-jadval bo‘yicha, donli 

ekinlar  yapli  hosilining  ekin  maydoniga  nisbatini  olsak,  biroz  farq  kelib  chiqishi 

mumkin. Bu farq yuqoridagi omillarga bog‘liq ravishda vujudga kelishi mumkin.