“Iqtisodiy ta’limotlar tarixi” fanidan muammoli ma’ruza matnlari to’plami T.: Tmi, 2003. bet

4.  A.Marshall va yangi klassik vaziyat. Qiymat (qimmat) va narxning 
shakllanish nazariyasi. Talab va taklif. 
122 

---

 
 
 
 
Yangi klassiklar, marjinalizm metodologiyasiga suyangan holda, iqtisodiy 
fanning asosiy bo’limlarini o’z ichiga oluvchi bir butun nazariy sistema yaratdilar. 
Xususan, firma daromadlarni taqsimlash, bozor muvozanati nazariyalari ancha 
takomillashtirildi, iste’mol tanlovi, umumiy (barcha bozorlar uchun) muvozanat 
nazariyalari yaratildi. O’sha davrdagi yangi klassiklarning ilmiy qarashlari uning 
atoqli vakillaridan biri, kembridj maktabining rahnomasi Alfred Marshallning (1842-
1924) «Ekonomiks printsiplari» (1890) kitobida ancha sistemalashtirilgan ko’rinishda 
ifodalangan. Mazkur asar birinchi katta darslik vazifasini o’tagan. Unda talab va 
taklif to’g’risidagi kontseptsiyalar birlashtirilgan va ayrim bozorlarni o’rganish uchun 
matematik dastaklardan keng qo’llanilgan. A.Marshall va uning hamfikrlari xizmati 
tufayli yangi klassik nazariya XX asrning 30 - yillarigacha iqtisodiy fanda etakchi 
o’rinni egallab keldi. 
 
A.Marshall marjinalizm g’oyalarini mustaqil (Jevonsga bog’liq bo’lmagan 
holda) va o’ziga xos uslubda rivojlantirdi. Klassik maktab (Smit, Rikardo, Mill) va 
marjinalizm (Mengerdan Valrasgacha) yutuqlarini birlashtiruvchi bir butun nazariy 
sistema yaratdi. 
123 

---