|
O’zbekistonda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning
YAIMdagi ulushi, foizda
7
Umuman olganda, mustaqillik yillarida bevosita Prezidentimiz tomonidan
ishlab chiqilgan hamda izchil ravishda olib borilayotgan puxta yo’ylangan, samarali
iqtisodiy siyosat pirovardida mamlakatimizda makroiqtisodiy barqarorlik va
iqtisodiyotning mutanosibligini ta`minlashga mustahkam zamin yaratdi. Bu esa,
yuqorida ta`kidlanganidek, global jahon iqtisodiyotida hali-beri saqlanib qolayotgan
jiddiy muammolarga qaramasdan, 2012 yilda iqtisodiyotimizning barqaror sur`atlar
7
O’zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi ma’lumotlari
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
31,0 33,8 34,6 35,0 35,6
38,2 42,1 45,5
48,2 50,1 52,5
54,0 54,6 55,8
29
bilan rivojlantirishning davom ettirilishiga, aholi turmush darajasini izchil
yuksaltirishning ta`minlanishiga, mamlakatimizning dunyo bozoridagi o’z
pozitsiyasini mustahkamlashiga asos bo’ldi.
Shu bilan birga, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 7 yanvarda
qabul qilingan "2011-2015 yillarda O’zbekiston iqtisodiyotida islohotlar ko’lamini
kengaitirish va chuqurlashtirish, mamlakatda ishchanlik muhitini shakllantirishning
mezonlari va baholash tizimini aniqlash va amalga oshirishga doir choralar-tadbirlar
Dasturi tug’risida"gi PQ-1464-sonli Qaroriga asosan, tijorat banklarida kichik biznes
sub`ektlariga kreditlarni ajratishda garovga qo’yilgan mulkni rasmiylashtirish bilan
bog’liq xarajatlarni kreditning umumiy summasida aks ettirish amaliyoti joriy qilindi.
2011 yilning 1 yanvaridan boshlab Markaziy bankning amaldagi
moliyalashtirish stavkasi yillik 14 foizdan 12 foizga pasaytirildi. Bu esa, o’z
navbatida tadbirkorlik sub`ektlariga ajratiladigan kreditlarning foiz stavkalari
pasayishiga va ajratiladigan kreditning o’sishiga olib keldi.
O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning mamlakatimizni
2013-yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlariva 2014-yilga mo`ljallangan
iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo`nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar
Mahkamasining majlisidag I ma’ruzada, kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning
roli va o`rni tobora mustahkamlanib borayotganini, iqtisodiyotimizning tarkibida
bo`layotgan ijobiy o`zgarishlardan dalolat berishini aytib o`tdi. Faqatgina 2013
yilning o`zida yurtimizda 26 mingdan ziyod kichik biznes sub’ekti ish boshladi,
ushbu sektorda faoliyat ko`rsatayotgan korxonalarning umumiy soni yil oxiriga kelib
190 mingtaga etdi.
Bugungi kunda mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotining qariyb 55,8 foizi
ayni shu sohada ishlab chiqarilmoqda. Vaholanki, 2000-yilda bu ko`rsatkich 31
foizdan iborat edi.
Ayni paytda ishlab chiqarilayotgan jami sanoat mahsulotlarining 23 foizi,
ko`rsatilayotgan bozor xizmatlarining deyarli barchasi, mahsulot eksportining 18
foizi, iqtisodiyot tarmoqlarida ish bilan band bo`lgan aholining 75 foizi kichik
biznes ulushiga to`g’ri kelmoqda.
Banklarning investitsion kreditlari ustuvor ravishda «2011-2015 yillarda
sanoatni rivojlantirish», «2013 yilgi Investitsiya dasturi» hamda tarmoqlarn
30
imodernizatsiya qilish, mahalliylashtirish va hududlarni rivojlantirish Davlat
dasturlariga kiritilgan loyihalarni qo`llab-quvvatlashga, kichik biznes va xususiy
tadbirkorlik sub`ektlari tomonidan minitexnologiyalarni sotib olishni
moliyalashtirishga yo`naltirilmoqda.
2013 yil mobaynida korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik
jihatdan qayta jihozlash maqsadlariga tijorat banklari tomonidan jami 7,2 trln.
so`m yoki 2012 yildagiga nisbatan 1,2 barobardan ziyodga ko`p investitsion
kreditlar ajratildi.
Shuningdek, eksport qiluvchi korxonalarni qo`llab-quvvatlash maqsadida
ularni aylanma mablag’larini to`ldirishga imtiyozli shartlarda 12 oy muddatga
585,5mlrd. so`m miqdorida kreditlar ajratildi.
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011 yil 11 martdagi «Kichik biznes
va xususiy tadbirkorlik sub`ektlariga kredit berishni ko`paytirishga oid qo`shimcha
chora-tadbirlar to`g’risida»gi PQ-1501-sonli Qarori bilan kichik biznes va xususiy
tadbirkorlik sub`ektlari faoliyatininlg yanada erkinlashtirilishi hamda ular uchun
yaratilgan imtiyoz va qulayliklar, sohaning yanada rivojlanishiga va natijada ushbu
sektor sub`ektlari tomonidan bank xizmatlari va kreditlariga talabning oshishiga
imkon bermoqda.
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil avgustdagi «Kichik biznes
va xususiy tadbirkorlik sub`ektlarining eksportini qo`llab-quvvatlash borasidagi
qo`shimcha chora-tadbirlar to`g’risida»gi PQ-2022-sonli Qaroriga muvofiq, Tashqi
iqtisodiy faoliyat milliy banki huzurida respublika mintaqalarida hududiy filiallari
bo`lgan «Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub`ektlarining eksportini qo`llab-
quvvatlash jamg’armasi» tashkil etildi.
Ushbu jamg’armaning asosiy vazifasi kichik biznes va xususiy tadbirkorlik
sub`ektlarining eksport salohiyatini yanada kengaytirish, ularga zamonaviy, chet el
bozorlarida raqobatdosh mahsulot ishlab chiqarishni ko`paytirishda va uni eksportga
chiqarishda zarur huquqiy, moliyaviy va tashkiliy yordam ko`rsatishdan iborat bo`lib,
o`tgan qisqa davrdagi faoliyati davomida jamg’arma tomonidan 153 ta tadbirkorlik
sub`ektiga umumiy qiymati 56 mln.dollardan ziyod bo`lgan eksport shartnomalarini
tuzishda amaliy yordam ko`rsatildi.
Amalga oshirilgan keng ko`lamli chora-tadbirlar natijasida, 2013 yil
31
davomida tijorat banklari tomonidan kichik biznes va xususiy tadbirkorlik
sub`ektlarini moliyaviy qo`llab-quvvatlash uchun qariyb 7 trln. so`m miqdorida
yoki 2012 yilga nisbatan 1,3 baravarga ko`p kreditlar ajratildi. Shu jumladan,
ajratilgan mikrokreditlar hajmi 1 366 mlrd. so`mdan ziyodni tashkil etib, mazkur
ko`rsatkichning ham 2012 yilga nisbatan 1,3 barobarga o`sishi ta`minlandi.
3-rasm
Do'stlaringiz bilan baham: | 
