Iqtisodiy tahlilning metodi, o’ziga xos xususiyatlari va metodik usullarining bir-biriga o’zaro bog’liqligi

Б	1	2	3	4	5	6
7
1	-	h.o`t.y 1113	h.o`t.y 238	h.o`t.y 7,78	h.o`t.y 3,21	h.o`t.y 6615	-	-
2	1	h.o`t.y 1085	h.o`t.y 238	h.o`t.y 7,78	h.o`t.y 3,21	hisob 6449	- 166	Ish kuchi bilan ta`minlanmagan-ligi
3	2	h.h.y. 1085	h.h.y. 226	h.o`t.y 7,78	h.o`t.y 3,21	hisob 6124	- 325	Bir ishchi tomonidan ishlangan ish kunining qisqarishi.
4	3	h.h.y. 1085	h.h.y. 226	h.h.y. 7,73	h.o`t.y 3,21	hisob 6084	- 40	O`rtacha ish kuni uzunligining qisqarishi
5	4	h.h.y. 1085	h.h.y 226	h.h.y 7,73	h.h.y 3,65	hisob 6905	+821	Soatlik ish unumining o`sishi.

h.o`t.y. - haqiqatda o`tgan yili.

h.h.y. - haqiqatda hisobot yili.

Zanjirli bog’lanish usuli

Tahlilda ko`p qo`llaniladigan usul - ko`rsatkichlarning o`sish sur'ati bo`yicha farqni aniqlash usulidir.

Ko`rsatkichlar	Ko`rsatkichlarning o`sish sur`ati (%)	O`sish sur`atidagi farq (+,-)	Mahsulot xajmiga ta`siri (ming so`m) (2 ustun х 6615:100)
А	1	2	3
1.Ishchilarning o`rtacha ro`yhatdagi soni.	97,5	100-97,5= -2,5	- 165
2.Bir yilda hamma ishchilar tomonidan ishlangan kishi-kunlar.	92,4	97,5-92,4= -5,1	- 138
3.Bir yilda hamma ishchilar tomonidan ishlangan kishi-soatlar.	91,8	92,4-91,8= - 0,6	- 40
4.Tovar mahsuloti.	104,4	104,4-91,8= +12.6	+ 833
Jami:	-	+ 4,4	+ 290

Tadqiqot metodologiyasiga qarab iqtisodiy tahlil turlari

• Iqtisodiy adabiyotda ob'yektlarni tadqiq qilishda foydalanilgan usulga qarab iqtisodiy faoliyat tahlilini quyidagi turlarga bo'lish odatiy holdir: miqdoriy, sifatiy, ekspress tahlil, fundamental, marjinal, iqtisodiy va matematik.
• Miqdori (aks holda) tahlil miqdoriy taqqoslash, o'lchash, ko'rsatkichlarni taqqoslash va individual omillarning iqtisodiy ko'rsatkichlarga ta'sirini o'rganishga asoslangan.
• Sifatli tahlil yuqori sifatli qiyosiy baholar, tavsiflar, shuningdek tahlil qilinayotgan iqtisodiy hodisalarni ekspert baholashdan foydalanadi.
• Ekspress tahlil - bu ma'lum bir iqtisodiy hodisalarni ifodalovchi ma'lum belgilar asosida tashkilotning iqtisodiy va moliyaviy holatini baholash usuli. Fundamental tahlil iqtisodiy hodisalarni har tomonlama, batafsil o'rganishga, qoida tariqasida, iqtisodiy-statistik va iqtisodiy-matematik tadqiqot usullarini qo'llashga asoslangan.
• Marj tahlili mahsulot, ish, xizmatlarni sotish natijasida olingan foyda miqdorini optimallashtirish usullarini o'rganadi. Iqtisodiy-matematik tahlil murakkab matematik apparatdan foydalanishga asoslangan bo'lib, uning yordamida har qanday iqtisodiy-matematik model uchun maqbul echim o'rnatiladi.