Iqtisodiy tahlil manbalari va prinsiplari

.
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
Iqtisodiyot va TURIZM fakulteti
IQTISODIYOT KAFEDRASI
Iqtisodiy tahlil va audit
Guruh: 3.1 IQT-19
Bajardi: Usmonova Nigora
Latipova Mumtozbegim
Tekshirdi: Bakayeva
Mavzu: Iqtisodiy tahlil manbalari va prinsiplari
Reja:
1.Iqtisodiy tahlil manbalari
2.iqtisodiy tahlil prinsiplari
Iqtisodiy tahlil iqtisodiy axborot hamda maiumotlarini o‘rganib,ulami qayta ishlab korxona faoliyatini ilmiy asosda yo’lg a solib turadi.
Biroq iqtisodiy munosabatlarda korxona murakkab tuzilish va faoliyatga ega boigan obyekt bolganligi uchun u tahlil vositasida kompleks,tizimli, joriy, tezkor, istiqbolli, mavzuga qaratilgan va shu kabi jihatlar asosida o‘rganiladi.
Chunki har bir yondashuvningo byektni alohida hamda birgalikda o‘rganishda o‘ziga xos ijobiy tomonlari mavjud. Tahlil uchun tanlab olingan muayyan yondashuv belgilangan maqsad va vazifalariga ko‘ra obyektning aniq, ishonchli, keng koiamda hamda ilmiy asosda tadqiq etib, zarur xulosalami beradi.
Iqtisodiy tahlil manbalari – tahlil uchun ma’lumot olinadigan rasmiy manbalar, statistik hisobotlar, moliyaviy hisobotlar, buxgalteriya hujjatlari, biznes-reja va shu kabilar.
Turli yodashuvlar o'zaro biror-bir tahlil turi bajargan ishlami aynan qaytarib bera olmaydi yoki bu borada jiddiv kamchiliklarga yo’l qo‘yilishi mumkin. Demak,
Korxonalar faoliyatini toiiq va samarali o‘rganish uchun iqtisodiy tahlilni turlarga ajratish hamda har bir tahli lturini toiiq o'rganish zarur ekan. Bu bilan iqtisodiy tahlilni analitiklik tavsifi yanada oshadi hamda boshqaruv maqsadlari uchun yetarli maiumotlami yetkazib bera oladi.
Iqtisodiy tahlilni turlarga ajratish zarurati zamirida boshqaruv funksiyalari va ulaming murakkabligi yotadi. Iqtisodiy tahlilni faqatgina bir belgi bo'yicha turlargaajratib o‘rganish murakkab tavsif kasb etadi. Chunki boshqaruv funksiyasi turlarining ko‘pligi iqtisodiy tahlilning ham turlicha boiishiga ta’sir etadi. Shu sababli iqtisodiy tahlilning muhim jihatlaridan kelib chiqadigan umumiy belgi asosida tahlilni tasniflash mumkin
Iqtisodiy tahlil maqsad. vazifalar, mazmun, shakl, makon va zamonga ko‘ra, fovdalaniladigan manbalar, kim tomonidan o ‘tkazilishidagi uyg‘unlik va уaxlitlik bo'yicha turlarga ajratilsa, maqsadga muvofiq
boiadi. Shujihatdan:
- Moliyaviy tahlil;
- Boshqaruv tahlili;
- Tezkor tahlil;
- Joriy tahlil;
- Istiqbolli tahlil;
- Kompleks tahlil;
- Tizimli tahlil;
-funksionalqiymatlit ahlil;
- Mavzuga oid tahlil;

• Stoxastik tahlil;

Qayd etib o ‘tilgan tahlil turlari korxona faoliyatini o'rganish va ularni tahlil qilish manbalarini
Boshqarishda o'z ahamiyatiga ega.

- Determinallashgan tahlil;
- Marjinal tahlil;
- Solishtirma tahlil;
- xo‘jalik faoliyatitahlili;
- texnik-iqtisodiy;
- ijtimoiy-iqtisodiy;
- iqtisodiy-ekologik;
- diagnostiktahlil;
- Ichki tahlil;
- Tashqi tahlilva boshqalar farqlanadi.
Iqtisodiy tahlilning asosiy tamoyillari (prinsiplari)
Ma’lumki, analitik tadqiqotlar,uning natijalari va ulardan ishlib chiqarishni boshqarishda foydalanish ma’lum talablarga javob berishi kerak. Bu talablar analitik tadqiqotlami o‘tkazishga
olz ta’sirini ko‘rsatadi albatta. Iqtisodiy tahlilni tashkil qilish, o'tkazish va uning natijalarini amalda foydalanishda ularga qat’iy rioya qilinishi shart.Xo‘jalik yurituvchi subyektlaming faoliyatini tahlil qilish natijasiga asoslanib ilmiy asoslangan qarorlar qabul qilinadi va u tufayli boshqaruv sistemasi boshqariladigan obyektning faoliyatini zaruriyatga qarab o‘zgartiradi. Qabul qilingan qaror boshqaruv jarayonming asosidir. Yangi xo‘jalik yili uchun ishlab chiqilgan reja bu korxonani kelajakda rivojlanishini ta’minlaydigan qarordir. Korxonalaming xo‘jalik faoliyatini tahlil qilish jarayonida korxonada qabul qilingan biznes rejalaming asoslanganligi tekshiriladi, rejada ko‘zda tutilmagan imkoniyatlar aniqlanadi.