Iqtisodiy statistika

Y a IM o=XRoqo—1d oim iy baholarda hisoblangan bazis davr Y a l M
Y a IM i= Z R oqi~ doim iy baholarda hisoblangan joriy davr Y alM (real Y alM ).
Real YalM inflatsiya va deflyatsiyalarni hisobga olgan holda aniqlanadi va u m am lakatning ijtim oiy-iqtisodiy rivoj- lanishni tahlil qilishda, am alga oshirilayotgan islohotlarning natijalarini baholashda, mamlakat iqtisodiyotini barqarorligini o 'rganishda va xalqaro 'solishtirishda keng qo'llaniladi. Real Y alM hajmini aniqlash uchun Y alM bahosining indeksi- deflyatori hisobga olinadi.
Indeks-deflyator (D Y alM ) —joriy baholarda hisoblangan Y alM hajm ini, shu Y alM ni aw algi davr solishtirm a ba- holarida hisoblangan Y alM hajmi nisbatiga aytiladi.
Jdef.YaIM= Y a IM i/Y a IM i1= lR iq i/Z P o q i; bunda,
Y alM j — joriy davr baholarida hisoblangan Y alM hajmi Y a lM i1 — bazis davr baholarida hisoblangan Y alM haj­
mi.
Y alM deflyatorining baho indeksidan farqi shundaki, u
ish haqqi, foyda (aralash darom adni ham qo'shib) va asosiy kapital iste’m olini baho o'zgarishi natijasida o'zgarishini,


www.ziyouz.com kutubxonasi

shuningdek, sof soliqlar nom inal hajmi o ‘zgarishini o ‘zida aks ettiradi. U ham iste’mol qilinadigan, ham investitsiya qi- linadigan oxirgi tovar va xizmatlar baholarini o‘zgarishini ifodalaydi. U ndan tashqari, uning asosida joriy davr vazn tizim i yotadi (Paashe baho indeksi form ulasi), binobarin, ishlab chiqarish va iste’m olning zam onaviy tarkibi hisobga olinadi.
Statistik amaliyotda mahsulot qiym at ko‘rsatkichlarini doim iy (solishtirma) baholarda hisoblashning quyidagi 3 usuli qo'llaniladi:
1. To‘g‘ri qayta baholash usuli. Joriy davrda ishlab chiqarish va iste’mol qilingan natural usulda hisoblangan m ahsulot hajmini () uning bazis davr bahosiga (Ro) ko‘ paytiriladi va doimiy baholarda hisoblangan joriy davrdagi m ahsulot hajmi olinadi (Ro qi):