Iqtisodiy statistika

A*x—A 1 *x-l x P x_i
Shunday qilib, ma’lum kundagi aholining yosh tarkibini bilgan holda, bir, ikki, uch va h.k. yildan keyingi ularning sonini hisoblash mumkin (migratsiyani hisobga olmagan holda).
M a’lumki, aholi punktidagi 5 yoshdagi bolalar soni 1-sentabr 2004-yilda 4000 kishi, 6 yoshdagilar esa — 4150 ki­ shi bo'lgan. 7 va 8 yoshdagi bolalarning 1-sentabr 2006- yildagi sonini hisoblaymiz. Bolalar soni haqidagi m a’lum otlarni va har bir yoshdagilarning yashash koeffitsi- yentlarini jadvalga ko'chiramiz:


Yosh, 01 .09 .2004 - Yashash ^{01.09.2005-y. 01.09.2006-y.}
X yil ^{y.da bolalar koeffitsi­ bolalar soni, bolalar soni,} soni, kishi yentlari ^{kishi kishi}
5 4000 0,99940


6 4150 0,99942 4000x0,9994
0=3998
⁷ 0,9947 4150x0,9994 3998x0,9994
2=4148 2 = 3996
8 0,99951 4148 x 0,9994
7 = 4146


bunda, X — yosh gruppasi;
X — yoshda vafot etganlar soni;
Ax — shu yoshdagi o'rtacha aholi soni.
Shu formula asosida aholining m a’lum jins, ijtimoiy, kas- biy va boshqa gruppalari bo'yicha vafot etish koefTitsiyentini hisoblash mumkin. Bunda X shu gruppa aholini ifodalaydi.
«А» shahridagi 30 -34 yoshdagi erkaklarning o 'rtacha yil­ lik soni 16504 kishi. Shu yoshlardan yil davomida 8202 kishi vafot etgan. 30—34 yoshdagi erkaklar orasida vafot etganlar koefTitsiyentini hisoblaymiz.
Vafot etish K'
30 —34 yoshdagi erkaklar= 82 /16504 x 1000%o=5%.
Shunday qilib, shahardagi 0—34 yoshli erkaklarning har mingtasidan 5 tasi vafot etgan.
Bolalar (go'dak bolalar) vafot etish koeffitsiyenti — 1 yo­ shga yetmasdan vafot etgan bolalar vafoti darajasini ifodalaydi. 1 yoshga yetmagan go'daklarning hayoti ancha xavfli bo'lgani uchun bu ko'rsatkich alohida hisoblanadi.
Bolalar vafot etishi Kt= ( V E 0/ T o + V E i / T I)xlOOO%; bunda, VEo — bu yildan oldingi yilda 1 yoshga yetmasdan vafot etganlar soni;
To — bu yildan oldingi yilda tug'ilganlar soni;
VEj — bu yilgi 1 yoshga yetmasdan vafot etganlar
soni;


Ti — bu yil tug‘ilganlar soni.
Viloyatda 2003-y. — 20 ming, 2004-y. — 18 ming bola tugMlgan. 2004-yilda hammasi boMib 1 yoshgacha boMgan bolalardan 620 bola vafot etgan. Shulardan 450 tasi 2003 yilda tugMlganlar.
U holda, Bolalar vafot etishi Kl=(450 /20000 + 1 7 0 /18000) xlOOO%0=31,9%
Demak, 2003 va 2004-yilda tugMlgan bolalarning har mingtasidan taxminan 32 tasi bir yoshga yetmasdan vafot et­ gan.
Bu koM’satkich xalqaro statistikada aholining turm ush da­ rajasini, shu jum ladan, tibbiy xizmat darajasini (bola 1 yo­ shga yetguncha tibbiy xizmat xodimlari hisobida turadi) ifodalovchi ko‘rsatkich sifatida qaraladi.
2005-yilda bu ko‘rsatkich 0 ‘zbekistonda 14,3%, Shvey- sariyada-6%, AQSHda-9% , Ruminiyada-21%. Keyingi yil- larda mamlakatimizda bu ko'rsatkich pasayish tendensiyasiga ega: 1995-16,6%, 1997-16,2%, 1999-16,0%, 2001-15,8%,
2003-15,6%, 2004-15,4%.