1) kapital qo'yilm alar bo'yicha rejani bajargan obyektlar bo'yicha;
2 ) reja bo'yicha kapital qo‘yilm alar bajarilmay qolgan obyektlar bo'yicha. Har bir gruppa obyektlari bo'yicha abso- lut tafovutlar aniqlanib, korporatsiya bo'yicha kapital qo'yilm alarda erishilgan yutuq va kam chiliklarni real hajm ini aniqlash mum kin. M atem atika nuqtai nazardan rejaga nis batan tafovutni, tafovutlarning algebrik yig‘indisi sifatida ol ish mumkin:
S D K =SD K o+SD K ye; bunda,
DKo — shu obyektdagi kapital qo'yilm alar rejaga nisbatan ortiq;
DKye — shu obyektdagi kapital qo'yilm alar rejaga nis batan kam.
Shu tafovutlarni nisbiy m iqdorlarda quyidagi form ula
asosida aniqlanadi:
SDK: SD K r= ( S D K 0: SD K r)+(SD K ye: S D K r); bunda,
SD K r — korporatsiya bo'yicha kapital qo'yilm alar hajm ining rejaga nisbatan farqi.
Yuqoridagi analik usulni quyidagi korporativ trest rna'lum otlari asosida hisoblaymiz.
Kapital qo‘yilm alar bo‘yicha yillik ko'rsatkichlarini hisoblash
Kapital qo‘yilmalar Obyektlar amaldagi bahoda, bo‘yicha kapital
mln.so'm qo'yilmalar
№ Investitsion hajmini rejaga
obyektlar nomi nisbatan tafovut Reja Yil davo- Rejaga Rejaga bo‘yicha mida o'z- nisbatan nisbatan
lashgan ortiq kam
1. Elektr isitgich 9248 9000 -248 markazi
2 . Bo'voq sexi 2866 3110 224
3. Elevator 4734 4620 -114
4. Non zavod 2236 2520 284
5. Oziq-ovqat 3762 3572 -190 konsentrati sexi
6 . Materiallar ulgurji 2060 1806 -254 ombori
7. Yig'uv konveeri 1420 1638 218
Jami 26346 26266 726 -806
Trest bo‘yicha investitsion obyektlarni gruppalash nati- jasida quyidagilarga ega bo‘lamiz:
— m utlaq ifodalashda:
(26266 -26346 )=(224 + 284 + 218 )+(-248 -114-190-
254 )= 726 +(-806 );
— nisbiy ifodalashda:
80/26346 х 100=726/26346 х 100+-806/26346 х 100;
0 ,3 % = 2 ,76 % +(-3 ,06 % )
Shunday qilib, trestning uchta investitsion obyekti bo'yicha kapital qo'yilm alar hajmi rejaga nisbatan 726 ming s o ‘m, yoki 2,76% ortgan, 4 ta investitsion obyekt bo'yicha esa 806 ming so'mga yoki 3,06% kapital qo'yilm alar o 'zlashtirilm ay qolgan. Analitik hisob-kitoblarga qaraganda trestning investitsion faoliyatida sezilarli buzilishlar borligi aniqlandi.
K orxonalar investitsion faoliyatida kapital qo'yilm alarni o'zlashtirish darajasi dinamikasini o'rganish m uhim vazifa- lardan hisoblanadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida kapital qo'yilm alar bo'yicha ikki xil indeks hisoblanadi: kapital qo'yilm alar qiym ati indeksi va kapital qurilm alar fizik hajmi indekslari.
Kapital qo'yilm alar qiym ati indeksini quyidagi agregat form ula asosida hisoblash mum kin:
Jqp^Sqip^SqoPo; bunda,
qi va qo — natural ko'rinishda joriy va bazis davrdagi kapital ish va sotib olishlar;
i*i va ro — kapital qo'yilm a elem entlarining joriy va bazis davrdagi bahosi.
Bu indeksda joriy davr va bazis davr kapital qo'yilm alar elem entlari o 'z davrining baholarida o'lchanadi. Shuning uchun bu ko'rsatkichga investitsion va inflatsion faktorlar
ta ’sir etadi.
Kapital qo‘yilm alarning fizik hajmi indeksi quyidagi for m ula bo'yicha aniqlanadi:
Jq= S q ip : Sqop; bunda,
R — kapital qo'yilm a elem entlarining solishtirm a bahosi (qaysidir davr yoki sm eta bahosi);
qi qo — kapital q o ‘yilmalarning joriy va bazis davrdagi natural ko'rinishdagi texnologik elementlari.
Bu indeksning o 'ziga xos xususiyati shundaki, bunda ba- honing ta ’siri bo'lm aydi. Shuning uchun u kapital qo'yilm alarning fizik hajmi o'zgarishini yoki ularning m ate- rial-niulk m ohiyatini ifodalaydi. U inflatsion jarayonlarning ta ’siridan ozod etilgan.
Ko'rilgan kapital qo'yilm a indekslari uchinchi ko'rsatkich bilan o ‘zaro bog'langan — kapital qo'yilm alar bahosi indeksi bilan. Baho agregat indeksi quyidagicha:
Do'stlaringiz bilan baham: |