Iqtisodiy statistika

«А» korxona xarajatlarining 2004—2005-yillardagi tarkibi:


Xarajatlar Xarajatlar
^№ Xarajat moddalari hajmi (p.b.) tarkibi (%%) 2004 2005 2004 2005
Hamma xarajatlar 47000 ^{47400 100,0 100,0} Shu jumladan:
1. Ishlab chiqarish xarajatlari 35800 36000 ^76,1 75,9 undan:
M oddiy xarajatlar 10740 10800 30,4 29,6
^{Ishlab chiqarish bilan bog‘liq} 14320 ^{15408 40,4 42,8} ish haqi
Asosiy vositalar va nom od- 9310 9000 26,4 24,9 diy aktivlar amortizatsiyasi
Ishlab chiqarishning boshqa 1430 792 2,8 ^2,7 xarajatlari
^2. Davr xarajatlari 9400 9700 20,0 20,4 undan:
Mahsulotlarni sotish xara­ 5076 5044 54,4 51,8 jatlari
M a’muriy xarajatlar 1786 ²¹³⁴ 18,9 ^22,6
Boshqa operatsion xarajatlar 2538 2522 26,7 25,6
3. Moliyaviy faoliyat xarajatlari 1200 1300 2,5 2,7 undan:
Banklarning kreditlari bo'yi­ 312 321 26,1 24,6 cha to'lovlar
^{U zoq muddatli ijara 228} 299 ^{19,4 23,5} to'lovlari
Qimmatli qog‘ozlarni chi­ ^{432 416 36,4 31,9} qarish va tarqatish xarajat­
lari


www.ziyouz.com kutubxonasi

Moliyaviy faoliyat bo'yicha 218 260 ^{18,1 20,0} boshqa xarajatlar
4. Favqulodda xarajatlar ^{600 400 1,4} 1,0

Jadval m a’lum otlari asosida quyidagicha xulosa qilish mumkin:

— korxona xarajatlarining taxm inan 3 /4 qismini ishlab chiqarish xarajatlari tashkil etgan;
— davr xarajatlari um um iy xarajatlar tarkibida 1/5 qis­
m ini tashkil etadi; Bundan m ahsulotlarni sotish xarajatlarini salm og‘i kamayib m a’muriy xarajatlar salm og‘i ortgan;
— korxonada moliyaviy faoliyatga e ’tibor kuchaygani sa- babli, ularning um um iy xarajatdagi salm og'i biroz ortgan; bunday holat korxonaning moliyaviy holatiga ijobiy ta ’sir ko‘rsatadi;
— ishlab chiqarish xarajatlarida ish haqqi fondi 40% dan ortiq salmoqqa ega va u 2005-yilda yana ham ortgan;
— moliyaviy faoliyat bilan bog‘liq xarajatlar ham o ‘sgan. Bunda qim matli qog‘ozlarni chiqarish va tarqatish xarajatlari asosiy o 'rinni egallaydi.
U m um an olganda, xarajatlarning 3 /4 qismi mahsulot ish­ lab chiqarish tannarxi deb ataladi, qolgan qismi esa m ahsulot tannarxiga qo'shilm aydi, balki joriy davrning o'zida korxona foydasi hisobidan qoplab yuboriladi.
X arajatlar hajmi baho darajasiga, ishlab chiqarish ren- tabelligiga, kapital qo'yilm alar o 'rn in i qoplashga va soliq solish hajm iga ta ’sir ko'rsatadi. X arajatlarning hajm i, tarkibi, dinam ikasini o 'rganish faqat tashkilotlar faoliyati- ning ichki tahlili uchun em as, balki M H T doirasida m akroiqtisodiy hisob-kitob ishlarini am alga oshirish uchun
zaru r hisoblanadi. M ahsulot tannarxining pasayishi Y alM


www.ziyouz.com kutubxonasi

va milliy d arom ad hajm ini oshirishning m uhim om illaridan biri hisoblanadi.


2-§. Mahsulot tannarxi ko‘rsatkichi va dinamikasini statistik o ‘rganish

M ahsulot tannarxi uch xil b o ‘ladi: