Iqtisodiy bilim asoslaridan

Iqtisodiy bilim asoslari fanidan “Tovarning bozor narxi”.

mavzusidan ilg’or pedtexnologiya bo’yicha tayyorlangan dars ishlanmasining Texnologik xaritasi

Darsning mavzusi	Daromad va boylik
Maqsad vazifalari	1.O’quvchilarga Tovarning bozor narxi haqida tushuncha berish. 2. O’quvchilarda tovarning bozor narxi qanday aniqlanadi – degan savollara javob berishi haqidai bilim, ko’nikmalarni shakllantirish.
O’quv jarayonining mazmuni	Bozor iqtisodiyoti sharoitida tovarning bozor narxi unga bo’lgan talab va taklif miqdoriga qarab aniqlanadi.Biror tovarga bo’lgan bozor talabi, bozordaci jami xaridorlarning umumlashgan fikri bo’lib, tovarning narxi turlicha bo’lganda uni zarid qilish xohishi va imkoniyatlarini ifodalaydi.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi.	Metod: “Tushuncha tahlili” uslubi. Aqliy hujum. Og’zaki bayon qilish. Forma: Kichik guruhlarda ishlash. Yakka tartibda ishlash. Vosita: Tarqatma materballar. Tayanch tushunchalar ro’yxati, qalam (yoki ruchka) slayd. Usul: Yozma materiallar; Nazorat: Og’zaki nazorat, yozma javoblar. Baholash: Rag’batlantirish, 5 balli tizim asosida.
Kutiladigan natijalar	1.O’quvchilarni bilimi, faolligini oshirish. 2.O’quvchilarni darsga qiziqishi ortadi. 3. Mustaqil va jamoa bo’lib, ishlashga o’rganadi. 4.O’z- o’zini nazorat qilishga o’rganadi.
Kelgusi rejalar (tahlili., o’zgarishlar).	O’qutuvchi O’z ustida mustaqil ishlash. Yangi pedagogik texnologiyalarni o’zlashtirish. Pedagogik mahoratini yanada oshirish. O’quvchi. Mustaqil ishlashni o’rganadi. Qo’shimcha materiallar topadi.

Fan: " Iqtisodiy bilim asoslari"

8-sinf ( 24 – dars).

Mavzu: Tovarning bozor narxi.

Maqsadi: O’quvchilarda tovarning bozor narxi to’g’risida bilimga ega bo’lishi, uning mohiyati va ahamiyati haqida bilimlar olishi.

Vazifalari:

bozordagi talab va taklif o’zgarishining bozor narxiga ta’sirini tahlil qilish va baholay olish;

kundalik hayotda tovarning bozor narxiga doir bilimlarni qo’llay olish ko’nikmasiga ega bo’lish;

taqchil bozor, to’yingan bozor haqida tushunchaga ega b’olish;

miqdori tushunchalarini farqlay olish;

taklif qonunining mohiyatini tushunib yetish;

taklif chizig’ini qura olish;

narxdan boshqa taklifga ta’sir etuvchi omilarni bilish va ularning ta’sirini sharhlay olish;

o’quvchilarda taklif va taklif miqdori haqida o’z fikrlari mustaqil shakllanadi.

Dars jarayonida egallashlari lozim bo`lgan asosiy atamalar:

tovarning bozor (muvozanat) narxi;

taqchil bozor;

to’yingan bozor;

muvozanat miqdori;

qat’iy narxlar;

”Marshil qaychisi”.

Darsga tayorgarlik va darsga kerakli bo’lgan vosutalar;

1. Vositalar; darslik, Prezident I.A.Karimov ishlab chiqqan bozor iqtisodiyotiga o’tishning besh tamoyili aks etgan slaydalar.

2. Sinf tayorgarligi: Dars jarayoniga guruxni shakllantirish, sinf partalarini joylashtirish va stol ustiga sotuvchi, bozor, magazin, zavod, kitob rasmlari aks etgan kartochkalar qo’yiladi.





Darsning turi: yangi mavzuni bayon etish;

Darsda qollanilgan metodlar; guruhlar bilan ishlash, ko’rsatish, suhbat;

Dars bosqichlari va vaqt taqsimoti:

1	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2	O’tilgan mavzuni esga solish;	4 daqiqa
3	Yangi mavzuni yoritish: a) guruhda ishlash - 6 daqiqa b) taqtimot - 15 daqiqa c) umumlashtirish - 4 daqiqa	25 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash	6 daqiqa
5	Darsga yakun yasash va baholash	5 daqiqa
6	Uyga vazifa	2 daqiqa

Darsning borishi.

I.Tashkiliy qism;
O’quvchilar sinfga kirishadi ularning har biriga stol ustidagi rasmlar aks etgan kartochkalar olish tavsiya etiladi va rasmlar bo’yicha stolga o’tirish kerakligi aytiladi

II. O’tilgan mavzular haqida suhbatlashish.

Taklifga ta’sir etuvchi boshqa omillar haqida suhbatlashamiz:

Javoblari;

Tovar taklifi quyidagi tovar narxiga bog’liq bo’lmaga omillar asosida ham o’zgarishi mumkin:

1. Resurslar narxlarning o’zgarishi. Agar resurslar narxi oshsa, tovarni ishlab chiqaruvchilarning xarajatlari ortadi. Oldin ular ma’lum miqdordagi mablag’larini xarajat qilib, qandaydir miqdordagi tovar ishlab chiqarayotgan bolsalar, endi bu mablag’ga oldingidan kamroq tovar ishlab chiqara oladilar, xolos. Shu tariqa, bozorda tovar taklifi kamayadi.

2. Ishlab chiqarish texnologiyasining o’zgarishi. Texnologiyaning o’zgarishi, odatda, tovarni ishlab chiqarish uchun sarflanadigan xarajatlarni kamaytiradi, unumdorlikni esa oshiradi. Shu sababdan tovar taklifi oshadi.

3. Davlat tomonidan ishlab chiqaruvchilarga solinadigan soliqlar va imtiyozlarning o’zgarilishi. Shu bois, tovar taklifi kamayadi va aksincha,

4. Narx o’zgarishining kutilishi. Agar bozorda tovar narxi oshishi kutilayotgan bo’lsa, sotuvchilar o’z tovarlarini hozir arzon narxda sotishdan ko’ra, keyin qimmatroq narxda sotishni xush ko’rishadi. Natijada, tovar taklifi kamayadi va ortadi.

5. Bozordagi sotuvchilar sonining o’zgarishi. Bunda tovar taklifi ham o’zgaradi.

Bu omillar ta’sirida agar taklif o’ssa, taklif chizig’i (S0) o’ng tomonga siljiydi (S1), agar taklif pasaysa, taklif chizig’i chap tomonga siljiydi (S2).

III. Sizlar bilan taklif va talabga ta’sir etuvchi boshqa omillar haqida bilimlarimizni eslab oldek.