Iqtisodiy bilim asoslaridan

VI. O’quvchilar bilimini baholash.
O’quvchilardan tuzilgan “ekspert” guruhi testlarni tekshirguniga qadar o’qituvchi mavzuni o’rganishni yanada chuqurlashtirish uchun “debat” deb nomlangan rolli mashg’ulotga o’quvchilarni taklif etadi. Sinf o’quvchilarini 2 guruhga ajratish uchun o’qituvchi 1 va 2 raqamlaridan foydalanadi. Hamma o’quvchilar 1 va 2 ni aytib bo’lishgach, ikki guruhga bo’linadi.
Shu vaqt ichida o’qituvchi tayyor bo’lgan test natijalarini e’lon qiladi va baholaydi.
Tashkil bo’lgan guruhlar qur’a tashlash orqali guruhlar “Moliyaviy inqiroz” va “Inqirozni bartaraf etish” guruhiga bo’linadilar. Har bir guruhga o’z nomini himoya qilish aytilib, 2-guruhning fikrlariga qarshi fikr bildirish lozim bo’ladi.
“Moliyaviy inqiroz” guruhi:
1-o’quvchi: Jahon moliyaviy inqirozi AQShdagi ipoteka banklaridan boshlandi. Lekin bu O’zbekistondan ancha olisda sodir bo’lmoqda.
2-o’quvchi: Yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidligi (to’lov qobiliyati) zaiflashdi, O’zbekistonda ham shunday bo’lmoqda.
3-o’quvchi: Jahon moliyaviy inqirozining mamlakatlarga ta’siri shu mamlakatning moliya-iqtisodiy tizimi va bank tizimlarining nechog’liq barqaror ekaniga bog’liq. O’zbekistonda bu sohada himoya mexanizmlari unchalik kuchli emas.
4-o’quvchi: Jahon moliyaviy inqirozining asosiy sababi banklar likvidligining zaiflashuvidir. Respublikamizdagi banklarda pul bo’lsa ham aholiga, tadbirkorlarga kredit berish mexanizmi yaxshi ishlab chiqilmagan.
5-o’quvchi: O’zbekiston o’ziga xos islohot va modernizatsiya modeli orqali islohotlarni izchil va bosqichma-bosqich amalga oshirmoqda. Jahon moliyaviy inqirozi respublikamizni chetlab ўtadi.
“Inqirozni bartaraf etish” guruhi:
1-o’uvchi: Jahon moliyaviy inqirozi O’zbekistondan ancha olisda, AQShda boshlangan bo’lsa, u jahon miqyosida kengaydi va uning shabadalari yurtimizga ham kirib keldi.
2-o’quvchi: Men bu fikrga qo’shilmayman. O’zbekiston moliyaviy, iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, korxonalar va tarmoqlarning barqaror ishlashini ta’minlash uchun yetarli darajada zahira va resurslarga ega.
3-o’quvchi: O’zbekistonning ўziga xos taraqqiyot yo’li bor, bozor tizimiga bosqichma-bosqich o’tish, “Yangi uyni qurmasdan turib, eskisini buzmang”, degan hayotiy tamoyilga amal qiladi, bank aktivlari hajmining oshishi yaqqol ko’zga tashlanmoqda. “Mikrokreditbank”ning faoliyati bunga misol bo’la oladi.
4-o’quvchi: Men sinfdosh do’stimning fikrlariga qarshi yurtimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni kreditlash sohasida “Mikrokreditbank”ning faoliyatini ko’rsatmoqchiman. 2007-2008 yillarda bu bankning kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni kreditlashi ham 4 barobar oshdi. Shunday faktlarni boshqa banklar misolida ham ko’rishimiz mumkin.
5-o’quvchi: Albatta, yurtimizda chuqur va keng qamrovli islohotlar amalga oshirilmoqda. Lekin bu jahon moliyaviy inqirozi bizni chetlab o’tadi, deyishga asos bo’lolmaydi. Chunki O’zbekiston global moliyaviy-iqtisodiy bozorning ajralmas tarkibiy qismi hisoblanadi. Shu bois global moliyaviy inqiroz va uning oqibatlari iqtisodiyotimizning rivojlanishi va samaradorlik holatlariga ta’sir etmoqda.
O’qituvchi: bunday o’zaro do’stona bahs-munozara va tortishuvlar ko’pchilikka ijobiy ta’sir ko’rsatadi va uzoq vaqt esda saqlanib qoladi. “Debat” mashsuloti sizda qanday hissiyotni uyg’otdi?
“Moliyaviy inqiroz” guruhi o’quvchisi: O’zbekistonda moliyaviy-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, iqtisodning real sektori korxonalari va tarmoqlarining barqaror ishlashini ta’minlash uchun yetarli darajada mustahkam zahiralar yaratilgani va zarur resurslar bazasi mavjud ekanligi haqida tushunchaga ega bo’ldim.
O’quvchilardan tuzilgan “ekspert” guruhi testlarni tekshirguniga qadar o’qituvchi mavzuni o’rganishni yanada chuqurlashtirish uchun “debat” deb nomlangan rolli mashg’ulotga o’quvchilarni taklif etadi. Sinf o’quvchilarini 2 guruhga ajratish uchun o’qituvchi 1 va 2 raqamlaridan foydalanadi. Hamma o’quvchilar 1 va 2 ni aytib bo’lishgach, ikki guruhga bo’linadi.
Shu vaqt ichida o’qituvchi tayyor bo’lgan test natijalarini e’lon qiladi va baholaydi.
Tashkil bo’lgan guruhlar qur’a tashlash orqali guruhlar “Moliyaviy inqiroz” va “Inqirozni bartaraf etish” guruhiga bo’linadilar. Har bir guruhga o’z nomini himoya qilish aytilib, 2-guruhning fikrlariga qarshi fikr bildirish lozim bo’ladi.
“Moliyaviy inqiroz” guruhi:
1-o’quvchi: Jahon moliyaviy inqirozi AQShdagi ipoteka banklaridan boshlandi. Lekin bu O’zbekistondan ancha olisda sodir bo’lmoqda.
2-o’quvchi: Yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidligi (to’lov qobiliyati) zaiflashdi, O’zbekistonda ham shunday bo’lmoqda.
3-o’quvchi: Jahon moliyaviy inqirozining mamlakatlarga ta’siri shu mamlakatning moliya-iqtisodiy tizimi va bank tizimlarining nechog’liq barqaror ekaniga bog’liq. O’zbekistonda bu sohada himoya mexanizmlari unchalik kuchli emas.
4-o’quvchi: Jahon moliyaviy inqirozining asosiy sababi banklar likvidligining zaiflashuvidir. Respublikamizdagi banklarda pul bo’lsa ham aholiga, tadbirkorlarga kredit berish mexanizmi yaxshi ishlab chiqilmagan.
5-o’quvchi: O’zbekiston o’ziga xos islohot va modernizatsiya modeli orqali islohotlarni izchil va bosqichma-bosqich amalga oshirmoqda. Jahon moliyaviy inqirozi respublikamizni chetlab ўtadi.
“Inqirozni bartaraf etish” guruhi:
1-o’uvchi: Jahon moliyaviy inqirozi O’zbekistondan ancha olisda, AQShda boshlangan bo’lsa, u jahon miqyosida kengaydi va uning shabadalari yurtimizga ham kirib keldi.
2-o’quvchi: Men bu fikrga qo’shilmayman. O’zbekiston moliyaviy, iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, korxonalar va tarmoqlarning barqaror ishlashini ta’minlash uchun yetarli darajada zahira va resurslarga ega.
3-o’quvchi: O’zbekistonning ўziga xos taraqqiyot yo’li bor, bozor tizimiga bosqichma-bosqich o’tish, “Yangi uyni qurmasdan turib, eskisini buzmang”, degan hayotiy tamoyilga amal qiladi, bank aktivlari hajmining oshishi yaqqol ko’zga tashlanmoqda. “Mikrokreditbank”ning faoliyati bunga misol bo’la oladi.
4-o’quvchi: Men sinfdosh do’stimning fikrlariga qarshi yurtimizda kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni kreditlash sohasida “Mikrokreditbank”ning faoliyatini ko’rsatmoqchiman. 2007-2008 yillarda bu bankning kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni kreditlashi ham 4 barobar oshdi. Shunday faktlarni boshqa banklar misolida ham ko’rishimiz mumkin.
5-o’quvchi: Albatta, yurtimizda chuqur va keng qamrovli islohotlar amalga oshirilmoqda. Lekin bu jahon moliyaviy inqirozi bizni chetlab o’tadi, deyishga asos bo’lolmaydi. Chunki O’zbekiston global moliyaviy-iqtisodiy bozorning ajralmas tarkibiy qismi hisoblanadi. Shu bois global moliyaviy inqiroz va uning oqibatlari iqtisodiyotimizning rivojlanishi va samaradorlik holatlariga ta’sir etmoqda.
O’qituvchi: bunday o’zaro do’stona bahs-munozara va tortishuvlar ko’pchilikka ijobiy ta’sir ko’rsatadi va uzoq vaqt esda saqlanib qoladi. “Debat” mashsuloti sizda qanday hissiyotni uyg’otdi?
“Moliyaviy inqiroz” guruhi o’quvchisi: O’zbekistonda moliyaviy-iqtisodiy, byudjet, bank-kredit tizimi, iqtisodning real sektori korxonalari va tarmoqlarining barqaror ishlashini ta’minlash uchun yetarli darajada mustahkam zahiralar yaratilgani va zarur resurslar bazasi mavjud ekanligi haqida tushunchaga ega bo’ldim.
“Inqirozni bartaraf etish” guruhi o’quvchisi: Men yurtimizda jahon moliyaviy inqirozining ta’sirini kamaytirish va uning oqibatlarini bartarf etish uchun bizda barcha zarur shart-sharoitlar mavjudligiga ishonch hosil qildim va ko’nglim taskin topdi.
O’quvchilar: Terminlarning lug’aviy ma’nosini va mazmunini tushunib oldik va ularni biz bundan keyingi mavzularda bemalol qo’llay olamiz.
Oqituvchi darsda faol ishtirok etgan o’quvchilarni rag’batlantirib, baholaydi.VI.Uyga vazifa. Jahon iqtisodiyoti muammolari mavzusidan qisqacha referat tayorlash.