Iqtisodiy bilim asoslari

oila-uy xo‘jaliklari
deb ham atashadi.
DAVLAT
Bozorda davlat (hukumat) jamiyatning boshqaruv organi, tabiiy resurslar egasi sifatida 
alohida o‘rin tutadi. Shu sabab, davlat bozorning uchinchi ishtirokchisi sifatida alohida 
ajratiladi. Davlat ham bir tomondan tabiiy resurslarni, davlat idoralari va mahkamalarining 
xizmatlarini, turli xil davlat korxonalarida ishlab chiqarilgan tovarlarni, davlat mulkini sotsa, 
ikkinchi tomondan davlat korxonalari ehtiyojlari uchun bozordan tovarlar, xizmatlar va 
ishchi kuchi sotib oladi. Davlat aholi va korxonalarga o‘z idoralari va mahkamalari orqali 
ko‘rsatgan xizmatlari evaziga turli xil majburiy to‘lovlar, soliqlar ko‘rinishida haq undirib 
oladi. Masalan, bir qarashda aholiga bepul tibbiy xizmat ko‘rsatilayotgandek ko‘rinadi. 
Aslini olganda esa bu xizmat uchun har birimiz daromadimizdan chegirib qolinadigan 
soliq ko‘rinishida haq to‘laymiz.
Shuningdek, bozorning har uchala ishtirokchisi — davlat, ishlab chiqaruvchilar va 
iste’molchilar bozor orqali bir-birlariga pul qarz beradilar hamda oladilar, bir-birlarining 
qimmatli qog‘ozlarini sotib oladilar va sotadilar. Shu tariqa, bozorning har uchala 
ishtirokchisi orasida oldi-sotdi jarayoni sodir bo‘lib, bozorni davriy ravishda harakatga 
keltirib turadi.